Bütçe görüşmeleri sürerken, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek protesto edildi. CHP’li milletvekilleri Tahsin Ocaklı ve Cevdet Akay, TÜİK’i eleştirdi ve hesaplamayı öğrenmesi için Şimşek’e abaküs hediye etmeyi teklif etti. Veli Ağbaba, AKP grubuna “Nebati’yi elleriniz kızarıncaya kadar alkışladınız, Mehmet Şimşek’i de alkışlayın” diye tepki gösterdi. Komisyon Başkanı Mehmet Muş “Nebati’nin günahını alma” karşılığını verdi. Muhalefet ayrıca Akın Gürlek’in eşinin SPK üyeliğine atanmasına da tepki gösterdi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Hazine ve Maliye Bakanlığı ve bağlı kuruluşların 2025 bütçesi görüşülüyor. Bakan Mehmet Şimşek protesto ile karşılaştı. Şimşek sunumunun öncesinde, milletvekilleri ile selamlaştığı sırada CHP’liler ellerindeki dövizleri kaldırdı.
Abaküslü protesto
CHP’li Tahsin Ocaklı, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) hesaplamayı öğrenmesi için abaküs hediye etmeyi teklif etti. Ocaklı “TÜİK yapamadığı hesapları belki abaküsle becerir” dedi.
Cevdet Akay ise TÜİK’in Mayıs 2022’den bu yana madde sepetini açıklamadığını hatırlattı. Akay, “Vatandaşın enflasyon karşısında ezilmesine neden izin veriyorsunuz” diye sordu.
Muş’tan Ağbaba’ya: “Nebati’nin günahını alma”
Veli Ağbaba “Osman Aşkın Bak bize olimpiyatlarda altın madalya kazandırmadı. Ama sayenizde birçok alanda birinciyiz. Faizde dünya birincisiyiz, enflasyonda Avrupa birincisiyiz. Sizi kutluyoruz. Rasyonel ekonomiye geçmeden faiz yüzde 38’di şimdi yüzde 48” diyerek Şimşek’i karşıladı.
Şimşek yerine geçerken konuşmaya devam eden Ağbaba, “AK Parti grubunu tebrik ederim. Nebati’yi elleriniz kızarıncaya kadar alkışladınız, Mehmet Şimşek’i de elleriniz kızarıncaya kadar alkışlayın” dedi.
Komisyon Başkanı AKP Milletvekili Mehmet Muş “Nebati’nin günahını alma” yanıtını verdi.
SPK atamasına tepki
Tepki yalnızca Şimşek’e değil. Bağlı kuruluşlarla ilgili tartışmalar da gündeme geldi. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı İbrahim Ömer Gönül sunum yaptı. Ardından Ağbaba, İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı Akın Gürlek’in eşi Elif Gülşah Gürlek’in SPK üyeliğine neden atandığını sordu:
“Acaba hangi deneyiminden, özelliğinden dolayı atandı? Bunu merak ediyoruz. SPK gibi önemli bir kuruma hiçbir deneyimi olmayan, sadece İstanbul’da siyasi operasyonlar yapan bir başsavcının eşinin atanması SPK’nın da çökmesine sebep olacak. Türkiye’de herkesin güvenmesi gereken bir kurum, enflasyonun yüzde 50 olduğu bir dönemde SPK’ya yapılan operasyon doğru değildir. Bu bir siyasi operasyonun diyetini ödemektir.”
“Kavcıoğlu neden gelmedi?”
BDDK Başkanı Şahap Kavcıoğlu ile TCMB Başkanı Fatih Karahan’ın neden komisyona gelmediğini soran Ağbaba, Komisyon Başkanı olarak Mehmet Muş’un müdahale etmesi gerektiğini söyledi.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
TCMB rezervleriyle ilgili hafızalara kazınan 128 milyar dolar tartışmasını hatırlatan Ağbaba, Kavcıoğlu için şunları söyledi:
“Merkez Bankası’nı, faizi, enflasyonu çok iyi yönettiği için mi gelmedi? ‘Faiz sebep, enflasyon sonuç’ tezi var ya, o yüzden mi gelmedi? 128 milyar dolar karnını mı ağrıttı.”
Şimşek’ten enflasyon açıklaması
Şimşek protestoların ardından sunumuna başladı. Şimşek bakanlığın 2025 yılı toplam bütçe teklifinin 6,6 trilyon lira, faiz hariç tutulduğunda ise 4,65 trilyon lira olduğunu aktardı.
“Yüksek enflasyon, karşı karşıya olduğumuz en önemli makro dengesizliktir” diyen Şimşek, programlarının ilk yılını dezenflasyona geçiş dönemi olarak planladıklarını aktardı. Şimşek, mayıs ayında zirveye enflasyonun zirveye ulaşmasının adından başlayan dezenflasyon sürecinin devam ettiğini belirtti.
Şimşek şöyle devam etti:
“Para politikasına hassasiyeti yüksek olan temel mallarda enflasyon düşüşü daha belirginken, hizmetlerde atalet yüksek seyrediyor. Özellikle geriye dönük fiyatlama davranışının yüksek olduğu kira ve eğitim grubundaki yıllık artışlar ve kiralardaki yüzde 25’lik tavan uygulamasının kalkması enflasyondaki düşüşü sınırlamıştır. Enflasyondaki katılıkların giderilmesi zamana yayılsa da, ekim ayında tüm kesimler için 12 ay sonrası enflasyon beklentilerinin, son iki buçuk yılın en düşük seviyesine gerilemesi bu konudaki olumlu gidişata işaret ediyor.”
“Fiyat istikrarı sürdürülebilir büyümenin ön koşulu”
Ayrıca Şimşek, 10 yıllık dönemlere ait ortalama büyüme ve enflasyon verilerini paylaştı. Türkiye ekonomisinin krizden çıkamadığı ve AKP’nin iktidara gelmesinde etkili olan dönem, Şimşek’in baz aldığı ilk dönem oldu.
Dezenflasyon sürecinde büyümenin yavaşlayabileceğini aktaran Şimşek “Giyat istikrarı sürdürülebilir yüksek büyümenin ön koşuludur” dedi.
“Vergi yükünde ortalamanın gerisinde”
Şimşek gelir politikalarında vergi adaletini güçlendirmeyi ve dolaysız vergilerin payını artırmayı hedeflediklerini söyledi. Ancak Bakan Şimşek, “Ülkemizde vergi yükünün yüksek olduğu algısı gerçeği yansıtmıyor” dedi. Şimşek, Türkiye’nin yüzde 20,8 ile OECD’nin en düşük vergi yüküne sahip üçüncü ülke olduğunu söyledi. Bakan Şimşek “Vergi yükü ortalaması OECD’de yüzde 34, AB’de ise yüzde 41,2 seviyesindedir” dedi.
“Dolaylı vergi yüksek değil, dolaysız vergi yetersiz”
Ayrıca Şimşek dolaylı vergi yükünün çok yüksek olduğu kanaatinin de doğru olmadığını iddia etti. Şimşek “Vergi sistemimizdeki temel sorun dolaysız vergilerin yeterli düzeyde olmamasıdır” dedi. Dolaylı vergilerin milli gelir içerisindeki payının Türkiye’de yüzde 9,1 iken OECD ortalamasında yüzde 10,5 ve AB ortalamasında yüzde 13,6 olduğunu söyledi.
Şimşek vergi gelirlerinin yüzde 65 dolaylı vergilerden, yüzde 35 dolaysız vergilerden elde edilmesine ise değinmedi. Dolaysız vergilerin yetersiz olduğunu söylemekle yetinen Bakan, vergide adaleti güçlendirme mesajlarını sürdürdü.