Çin’de 28 yaşındaki trans kadın Ling’er, cinsel kimliği yüzünden rızası dışında elektroşok tedavisine maruz kaldı. Ling’er bu tedaviyi gerçekleştiren hastaneye açtığı davayı kazandı. Mahkeme, hastaneyi 60 bin yuan (yaklaşık 6 bin 500 sterlin) tazminata mahkum etti. Dava Çin’de trans hakları için dönüm noktası oldu.
Çin’de trans hakları için tarihsel zafer
Hebei eyaletinin Qinhuangdao kentindeki Changli İlçe Halk Mahkemesi, trans kadın Ling’er lehine karar verdi. Mahkeme, Ling’er’e zorla elektroşok uygulayan hastaneyi tazminata mahkum etti. LGBTİ+ hakları savunucuları, bu kararı Çin’de trans hakları açısından önemli bir zafer olarak değerlendirdi.
Aile baskısı hastaneye götürdü
The Guardian‘ın haberine göre sahne sanatçısı Ling’er, 2022 yılında ailesine trans olduğunu açıkladı. Ailesi bu duruma karşı çıktı ve Ling’er’i akıl hastanesine yatırdı. Qinhuangdao Şehir Beşinci Hastanesi, Ling’er’e ‘kaygı bozukluğu ve uyumsuz cinsel yönelim’ teşhisi koydu.
Çin’de trans hakları: 97 gün süren işkence
Doktorlar, Ling’er’i 97 gün boyunca hastanede tuttu. Bu süre içinde Ling’er’e yedi kez elektroşok uyguladı. Ling’er, her elektroşok sonrası bayıldığını ve halen kalp sorunları yaşadığını belirtti.
Çinli trans sağlığı uzmanlarından biri, hastanelerdeki temel sorunun bilgi eksikliği olduğunu vurguladı. Uzman, “Hastaneler trans hastaları nasıl tedavi edeceklerini bilmiyor, yanlış yöntemler kullanıyor” açıklamasını yaptı.
Yasal dayanak yok
Yale Hukuk Fakültesi’nden Darius Longarino, doktorların eşcinsel veya trans bireyleri ‘dönüştürmek’ için ilaç ve elektroşok kullanmasını eleştirdi. Çin akıl sağlığı yasası, kişilerin kendilerine veya başkalarına zarar verme riski olmadıkça zorla psikiyatrik tedaviye tabi tutulamayacağını belirtiyor.
Çin’de trans hakları: Benzer davalar emsal oldu
Çin’de daha önce de benzer davalar görüldü. 2017’de bir eşcinsel erkek, zorla psikiyatrik tedaviye maruz kaldığı için 5 bin yuan tazminat aldı. 2014’te başka bir eşcinsel erkek de hipnoz ve elektroşok tedavisi yapan kliniğe dava açtı ve 3 bin 500 yuan tazminat kazandı.
Gri alanda yaşam mücadelesi
Çin, 2001’de eşcinselliği psikiyatrik bozukluklar listesinden çıkardı. Ancak cinsel yönelim kaynaklı sıkıntılar hala teşhis listesinde yer alıyor. 2019’da yapılan bir araştırma, Çin’deki trans gençlerin beşte birinin aileleri tarafından zorla dönüşüm tedavisine gönderildiğini ortaya koydu.
