Donald Trump’ın Gazze’yi ABD kontrolüne alma önerisinin yankıları sürüyor. Trump ailesinin ve özellikle müteahhit damadı Jared Kushner’in bölgeye yönelik “gayrimenkul geliştirme” yaklaşımının yıllardır sürdüğü ise sır değil.
Donald Trump, Netanyahu ile yaptığı son basın toplantısında Gazze’yi “Ortadoğu’nun Rivierası” yapma planından bahsetti. Bu planın üstünde aylardır çalıştığını söyledi.
Trump’ın bu yaklaşımı aslında yeni değil. Trump daha önce de Gazze’yi “Monaco’dan daha iyi” yapabileceklerini söylemişti. “Ortadoğu’nun en iyi konumu, en iyi suyu, en iyi her şeyi var. Bir geliştirici olarak söylüyorum, hava, su, her şeyiyle en güzel yer olabilir” açıklamasını yapmıştı.
“İnsanları Gazze’den çıkarın ve temizleyin”
Trump’ın damadı ve eski Ortadoğu danışmanı Jared Kushner, 19 Mart 2024’te Harvard Üniversitesi’nde bir konuşma yaptı. Kushner konuşmasında Gazze’ye ilgisini detaylandırdı. Eski bir emlak taciri olan Kushner, “Gazze’nin sahil şeridi çok değerli olabilir… eğer insanlar geçim kaynaklarını geliştirmeye odaklanırsa” dedi. Bölgedeki tünel ağı ve mühimmata harcanan paranın eğitim ve inovasyona harcanmadığından yakındı. Kushner, İsrail’e “insanları çıkarın ve temizleyin” önerisinde bulundu.
“İsrail’in yerinde olsam Filistinlileri Negev çölüne sürerdim”
Kushner, Harvard’daki konuşmasında İsrail’in sivilleri Negev çölüne taşıması gerektiğini savundu. “Ben İsrail’in başında olsaydım, Refah’taki sivilleri çıkarmak birinci önceliğim olurdu. Diplomasiyle onları Mısır’a göndermek mümkün olabilir” dedi. “Negev’de bir şeyler buldozerle düzleyip, insanları oraya taşırdım” önerisini getirdi. Harvard Ortadoğu İnisiyatifi Başkanı Prof. Tarık Mesud’un “İsrail’de bundan ciddi ciddi bahsediliyor mu?” sorusuna ise “Bilmiyorum” yanıtını verdi.
İki devletli çözüm yaklaşımı çöküyor mu?
Trump ailesi iki devletli çözüme karşı net bir tutum sergiliyor. Kushner iki devletli çözüme “süper kötü bir fikir” olarak dedi. Bunun “teröre ödül vermek” olacağını söyledi. Trump ise son basın toplantısında konuya ilişkin “Zamanla pek çok şey değişiyor. O zamandan beri çok ölüm oldu” dedi. Kushner, Gazze’nin “tarihsel bir emsal olmadığını” ve “bir savaşın sonucu” olduğunu öne sürdü.
Uluslararası toplumdan Gazze tepkisi
Donald Trump’ın bu yaklaşımı, bölge ülkeleri ve uluslararası toplumdan sert tepkiler aldı. Mısır, Ürdün ve diğer Arap ülkeleri Filistinlileri kabul etmeyi şimdiye kadar reddetti. Suudi Arabistan, bağımsız Filistin devleti olmadan İsrail ile normalleşme olmayacağını açıkladı. İki Arap yetkili CNN’e yaptıkları açıklamada, planı “kaba, ham, kavranması ve sindirilmesi zor” olarak nitelendirdi. Demokrat Senatör Chris Murphy, planın “binlerce Amerikan askerinin hayatına mal olabileceği” uyarısında bulundu.
