ABD merkezli fast food devi Yum! Brands, İş Gıda ile olan franchise anlaşmasını feshetti. Bu kararın ardından İş Gıda, 7,7 milyar TL borçla konkordato ilan etti. Türkiye genelinde faaliyet gösteren 537 KFC ve Pizza Hut restoranı kapandı.
ABD merkezli Yum! Brands, Ocak 2025’te İş Gıda ile olan franchise anlaşmasını feshetti. Şirket, fesih gerekçesi olarak İş Gıda’nın operasyonel standartları karşılayamadığını gösterdi. Yum! Brands Finans ve Franchising Sorumlusu Chris Turner, “Franchise ortaklarımızdan müşterilerimize yüksek kaliteli deneyimler sunmalarını beklerken, onlara başarılı olmaları için gerekli desteği sağlamaya çalışıyoruz. Ancak İş Gıda, Yum! Brands’ın operasyonel standartlarını karşılamayı başaramadı” açıklamasını yaptı.
Bu karar öncesinde şirket, İş Gıda ile sorunları çözmek için aylarca görüştü. Tedarik zincirinde yaşanan aksaklıklar ve finansal sorunlar, franchise anlaşmasının sonlandırılmasında etkili oldu. Fesih kararı, Türkiye genelindeki 283 KFC ve 254 Pizza Hut restoranını kapsıyor.
Kredilerle hızlı büyüme
Bahadır Özgür’ün yazısına göre İş Gıda’nın çöküş hikâyesi aslında kontrolsüz bir büyüme stratejisinin sonucu. Özgür’ün aktardığına göre şirketin sahibi İlkem Şahin, 1960’larda Malatya’da kayısı ticaretiyle başlayan ve Babaeski’de tekstile yönelen aile şirketini 2014’te holdinge dönüştürdü.
2020’de KFC ve Pizza Hut’ın Türkiye operasyonlarını devralan Şahin, sadece bir yılda KFC restoranlarının sayısını 125’ten 283’e, Pizza Hut şubelerini ise 45’ten 254’e çıkardı. Bu performansıyla 2023’te Yum! Brands’ten “yılın franchise’ı” ödülünü aldı. Ancak Özgür’ün araştırmasına göre, bu hızlı büyüme tamamen kredilerle finanse edildi.
Kredi sarmalından çıkamayan holding
İş Holding, fast food sektörüyle yetinmeyip farklı alanlarda da agresif bir büyüme stratejisi izledi. 2022’de Peyman Kuruyemiş’i satın aldı. Almanya’da iflas aşamasındaki jant üreticisi BBS ve iki asırlık kağıt fabrikası Ober-Schmitten’i bünyesine kattı.
Özgür’ün yazısında belirttiğine göre, Almanya’da bir televizyon kanalı olan Rhein Main TV ve organik gıda şirketi Purefood’u da satın aldı. Mahkemeye sunulan belgelerde, tek bir KFC restoranının açılış maliyetinin ortalama 300 bin dolar olduğu belirtiliyor. Şirket, düşük faizli kredilerle başlattığı büyümeyi, faizlerin yükseldiği dönemde de sürdürmeye çalıştı. Ancak artan maliyetler ve yüksek kredi yükü, şirketi finansal açıdan zorladı.
İşçiler haklarını arıyor
İş Gıda’nın konkordato ilan etmesi, yaklaşık 7 bin çalışanı doğrudan etkiledi. DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu’nun açıklamasına göre çalışanların bir kısmı 15 yılı aşkın süredir şirkette çalışıyordu. Ocak ayı maaşları ödenmeyen çalışanlar, birikmiş izin ücretleri ve tazminatlarını da alamadı.
KFC’de Restoran Genel Müdürü olan Orhan Sarıateş, “21 yıldır çalışıyorum. Ocak ayı maaş ödemeleri yapılmadı. Yıllık izin paraları, tazminatlar ödenmedi. Benim gibi birçok arkadaşım var” dedi.
Pizza Hut’da Restoran Genel Müdürlüğü yapan Hatice Çiçek ise “Başka zincir restoranlardan iş teklifleri geliyor ancak iş akdimizin feshi gerçekleşmediği için hiçbir yerde çalışamıyoruz” diye konuştu.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Hukuki süreç nasıl işleyecek?
İstanbul Anadolu 1. Asliye Ticaret Mahkemesi, İş Gıda için 31 Ocak’ta 3 ay süreyle geçici mühlet kararı verdi ve üç konkordato komiseri atadı. Avukat Dr. Umut Metin, sürecin işleyişini şöyle açıkladı:
“Konkordato şunu yapmıyor: Şirket bugün konkordatoya girdiği anda geçmiş borçlarına ilişkin ödeme durumunu durduruyor. Ama bugün çalışmaya devam eden personelin ücretlerini ödemek zorunda.”
Metin, çalışanların hakları için arabuluculuk sürecinin işletileceğini ve komiserlerin ödeme planı hazırlayacağını belirtti:
“Örneğin derler ki ‘Çok sayıda çalışanımız var ve bu çalışanlarla genel bir anlaşma şekline gidelim’. Gelin hepsinin alacağı 100 TL ama biz hepsine 80 TL ödeyelim, bunu 4 eşit taksitte ödeyelim.”
Şirketin geleceği ne olacak?
Bahadır Özgür’ün araştırmasına göre İlkem Şahin konkordato kararından bir hafta önce, 23 Ocak 2025’te Krispy Kreme Gıda şirketini kardeşinin üzerine geçirdi. Mahkeme kararının ardından Afyonkarahisar, Kocaeli, İzmir ve Mersin’deki depolardaki mal stoklarının satıldığı iddia ediliyor.
Yum! Brands ise Türkiye pazarından tamamen çekilmeyeceğini açıkladı. Şirket, 2024’te küresel çapta 7,5 milyar dolar gelir ve 1,5 milyar dolar kâr elde etti. Türkiye’deki kapanmanın şirketin global gelirine önemli bir etkisi olmayacağı belirtilirken, yeni franchise ortaklarıyla görüşmelerin sürdüğü açıklandı.
