Freedom House’un 2025 Dünya Özgürlükler Raporu’na göre Türkiye, son 10 yılda özgürlüklerin en fazla gerilediği ilk 10 ülke arasında yer aldı. 2018 yılında “Özgür Olmayan Ülkeler” kategorisine alınan Türkiye, 2025 raporunda da aynı kategoride kalmaya devam etti.
Raporda Türkiye’nin genel özgürlük puanı 100 üzerinden 33 olarak ölçülürken, internet özgürlüğü puanı 31, siyasi haklar puanı 17, sivil özgürlükler puanı ise 16 olarak kaydedildi. Türkiye’nin son 10 yıl içinde özgürlük alanında toplam 22 puan kaybettiği belirtildi.
Venezuela ile el ele
Özgürlüklerin en hızlı gerilediği ülkeler listesinde ilk sırada Nikaragua yer alırken, Nikaragua’yı Tunus ve El Salvador takip etti. Nijer, Hong Kong ve Sırbistan gibi ülkelerin ardından Türkiye ve Venezuela 7. sırada yer aldı.
Türkiye, 2014-2024 arasındaki 10 yıllık dönemde özgürlükler açısından en hızlı gerileyen ülkeler arasında bulunuyor. Türkiye, 2018 yılında ilk kez “Özgür Olmayan Ülkeler” kategorisine dahil edilmişti ve bu yılki raporda da aynı statüsünü korudu.
Fotoğraf yapay zekâ ile oluşturuldu.
Suriye, özgürlüklerde kazanım sağlayan ülkeler arasında
Raporda dikkat çeken bir diğer nokta ise Suriye’nin özgürlük puanında yaşanan artış olması. 8 Aralık 2024’te Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) güçlerinin Şam’ı ele geçirmesi ve Beşar Esad’ın ülkeyi terk etmesiyle Suriye’nin özgürlükler alanında kazanım sağlayan ülkeler arasında yer aldığı ifade edildi.
- Suriye’deki yeni döneme dair tüm haberlerimizi buradan okuyabilirsiniz.
Raporda, “İç savaşın başlamasından 13 yıl sonra Beşar Esad’ın aniden düşmesi, despotik yönetimlerin aslında göründüğünden daha kırılgan olduğunu gösterdi” denildi.
Dünya genelinde özgürlükler sürekli geriliyor
Rapora göre, dünya genelinde özgürlükler üst üste 19 yıldır geriliyor. 2024 yılı boyunca 195 ülke ve 13 bölgedeki temel hak ve özgürlükler, insan hakları, medya özgürlüğü, demokrasi gerilemeleri ve baskıcı yönetimler incelendi.
Raporda, dünya nüfusunun büyük bir kısmının “kısmen özgür” ya da “özgür olmayan” ülkelerde yaşadığı belirtildi.
- Dünyanın sadece yüzde 20’si “tam özgür” ülkelerde yaşıyor.
- 195 ülkenin yüzde 40’ı “kısmen özgür”, yüzde 40’ı ise “özgür olmayan” kategorisinde.
Otoriter rejimler seçimle geliyor, demokrasi geriye gidiyor
2025 Dünya Özgürlükler Raporu’nda, özgürlüklerin gerilemesinde seçimle göreve gelen liderlerin otokratlaşmasının etkili olduğu belirtildi. Raporda:
- Seçim süreçlerinin manipüle edilmesi, muhalif adayların baskı altına alınması, medya üzerindeki denetim ve baskının artması küresel demokratik gerilemenin temel sebepleri arasında gösterildi.
- Güney Kore’de yolsuzlukla suçlanan Cumhurbaşkanı Yoon Suk-yeol’un sıkıyönetim ilan etmesi, parlamentoyu kapatmaya çalışması ve muhalefeti yasaklama girişimleri, raporda demokrasiye yönelik tehditlere örnek olarak sunuldu.
- Sırbistan, Slovakya ve İsrail’de benzer şekilde otoriterleşme eğilimlerinin arttığı ifade edildi.
Medya susturuluyor, yolsuzluklar artıyor
Raporda, dünya genelinde özgürlüklerin azalmasıyla birlikte medya üzerindeki baskının da arttığı vurgulandı:
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
- Gazetecilere yönelik baskı, sansür, suikast, davalar ve hapis cezaları küresel ölçekte artıyor.
- Hukukun üstünlüğü zayıflarken, yolsuzlukların giderek yaygınlaştığı ve usulsüzlükleri araştıran yargı kurumlarının baskı altına alındığı kaydedildi.
Türkiye için çıkarılacak sonuç ne?
Freedom House’un raporu, Türkiye’nin son 10 yılda özgürlükler açısından en fazla gerileyen ülkeler arasında yer aldığını ve 2025’te de “Özgür Olmayan Ülkeler” kategorisinde kaldığını ortaya koyuyor.
Dünya genelinde otoriter rejimlerin yükselişi, demokrasi gerilemesi ve basın özgürlüğüne yönelik artan tehditler, önümüzdeki yıllarda özgürlükler açısından daha büyük tehlikelerin yaşanabileceğine işaret ediyor.
(ANKA)
