Fenerbahçe-Rangers maçına damga vuran anlardan biri, hiç kuşkusuz 6. dakikada gol çizgisi teknolojisinin devreye girdiği andı. Futbolda tartışmalı gol kararlarına son vermek için kullanılan gol çizgisi teknolojisi, 2012’den beri resmi maçlarda hakemlerle birlikte çalışıyor. Peki sistem nasıl çalışıyor, hangi turnuvalarda kullanılıyor?
UEFA Avrupa Ligi’nde ülkemizi temsil eden tek takım konumunda bulunan Fenerbahçe, evinde Glasgow Rangers’ı konuk etti.
Maçın öne çıkan anları
✅ 6. dakika – Rangers oyuncusu Dessers’in şutu, Fenerbahçeli Çağlar Söyüncü tarafından uzaklaştırıldı. Ancak, İspanyol hakem Alejandro Hernández’in kolundaki elektronik saate gelen sinyal, topun çizgiyi tamamen geçtiğini gösterdi ve gol verildi.
✅ 30. dakika – Fenerbahçe eşitliği sağladı (Djiku).
✅ 42. dakika – Rangers yeniden öne geçti (Cerny).
✅ İkinci yarı – Rangers’ın iki golü VAR tarafından ofsayt nedeniyle iptal edildi.
✅ 81. dakika – Cerny maçın skorunu belirledi: 3-1.
Maçın kuşkusuz en önemli anlarından bir tanesi 6. dakikada Dessers’in attığı goldü.
Dessers’in şutunu Çağlar Söyüncü uzaklaştırdı ancak İspanyol hakem Alejandro Hernández, kolundaki elektronik saate gelen bildirim ile golü geçerli saydı.
Rangers, Dessers'in attığı golle temsilcimiz Fenerbahçe karşısında öne geçti. pic.twitter.com/5nJcaoKQzI
— TRT Spor (@trtspor) March 6, 2025
Görüntülerde de topun çok az bir farkla çizgiyi tamamen geçtiği görülüyor. Peki golün geçerli sayılmasına neden olan gol çizgisi teknolojisi nasıl çalışıyor?
Gol çizgisi teknolojisi nedir ve nasıl çalışır?
Gol çizgisi teknolojisi (Goal-line technology – GLT), topun kale çizgisini tamamen geçip geçmediğini belirlemek için elektronik sistemler ve kameralar kullanan bir teknolojidir.
Çalışma Mekanizması:
- Topun hareketini takip eden çok açılı kameralar veya manyetik alan sensörleri kullanılır.
- Sistem, topun tamamen çizgiyi geçip geçmediğini milisaniyeler içinde analiz eder.
- Hakemin kolundaki saat, anında titreşim ve görsel uyarı vererek sonucu bildirir.
Hakemlerin kararlarına nasıl destek sağlıyor?
Anlık karar verme: Teknoloji, hakemlerin hatasız ve hızlı karar almasını sağlar.
İnsan hatasını minimuma indirir: Tartışmalı pozisyonların yanlış değerlendirilmesini önler.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Bu sistemin amacı hakemlerin yerine geçmek değil, onların kararlarını desteklemektir. Bu teknoloji, topun pozisyonunu belirlemek içi kullanılıyor. Hakemler bu sayede daha doğru kararlar verebiliyor. Gol çizgisi teknolojisi her ne kadar “hakemlerin yerini alıyor” gibi bir tartışmaya sebep olsa da asıl amaç, hakemlerin kararlarını desteklemek olarak açıklanıyor. Sistem, topun çizgiyi tamamen geçip geçmediğini net bir şekilde göstererek hakemlerin nihai kararlarını vermelerine yardımcı oluyor.
Gol çizgisi teknolojisinin futboldaki tarihi
2011 – FIFA, gol çizgisi teknolojisini test etmeye başladı.
2012 – IFAB, futbol kurallarını değiştirerek teknolojinin kullanılmasına resmi izin verdi.
2012 FIFA Kulüpler Dünya Kupası – İlk kez bir FIFA organizasyonunda kullanıldı.
2013-2014 Premier Lig Sezonu – İngiltere Futbol Federasyonu, Hawk-Eye sistemini kullanmaya başladı.
İlk testlerde, sistemin gol kararını hakeme en fazla bir saniye içinde iletmesi gerekiyordu.
FIFA ilk olarak 2011 Temmuz’da çeşitli gol çizgisi teknolojisi sistemlerini test etmeye başladı. Bu testler sonunda şu an oyunda kullanılan sistemlerin onaylanmasının yolu açıldı.
İlk test aşaması, birden fazla gol çizgisi teknolojisi sistemini değerlendirdi.
Gereklilik, sistemin hakem kararını olaydan bir saniye içinde bildirmesiydi. Mesaj, görsel bir sinyal ve titreşim yoluyla iletilmeliydi.
Testlerin başarısının ardından, Temmuz 2012’de IFAB oybirliğiyle oyun kurallarını resmen değiştirerek gol çizgisi teknolojisine izin verdi.
FIFA, Aralık 2012’de Japonya’daki 2012 FIFA Kulüpler Dünya Kupası’nda gol çizgisi teknolojisini tanıtacağını duyurdu.
İngiltere Futbol Federasyonu, Hawk-Eye sistemini 2013-14 Premier Lig sezonunda ve 2013-14 Futbol Ligi Kupası’nın ilerleyen turlarında kullandı. 17 Aralık 2013’teki bir Lig Kupası çeyrek final maçı, İngiliz futbolunda gol çizgisi teknolojisinin yardımcı olduğu ilk kararı gördü.
FIFA standartlarına göre gol çizgisi teknolojisinin gereklilikleri
FIFA Kalite Programı, gol çizgisi teknolojisi sistemlerinin aşağıdaki kriterleri karşılamasını zorunlu kılar:
- Sadece gol olup olmadığı konusunda karar vermelidir.
- Tam doğruluk sağlamalıdır.
- Kararı bir saniye içinde hakeme bildirmelidir.
- Hakemin saatine görsel ve titreşimli sinyal göndermelidir.
Ayrıca, her maç öncesinde sistemin çalışır durumda olduğu test edilmelidir.
FIFA standartları, gol çizgisi teknolojisi sistemlerinin dört temel gereksinimi karşılamasını şart koşuyor.
FIFA, belirli bir teknoloji sağlayıcısının etkili olduğunu göstermesi için bir lisans sistemi geliştirdi. Ayrıca, stadyumdaki her kurulum kullanımdan önce “son kurulum” testini geçmeli ve maçtan önce hakem sistemin çalışır durumda olduğunu kontrol etmelidir.
Teknolojiye yönelik eleştiriler
Gol çizgisi teknolojisinin oyun sırasındaki hakem hatalarını önemli ölçüde azaltacağını savunanlar olsa da elbette sisteme yönelik bazı eleştiriler de mevcut. Eleştirilerin çoğu, FIFA içinden geliyor.
Eleştirmenler, bu teknolojinin oyunun insan unsurunu etkileyeceğini ve hataları tartışmanın oyuna kattığı değeri ortadan kaldıracağını iddia ediyor.
Eski FIFA Başkanı Sepp Blatter şöyle dedi: “Diğer sporlar, yeni teknolojiye tepki vermek için oyun kurallarını düzenli olarak değiştiriyor. Biz bunu yapmıyoruz ve bu futbolun büyüsünü ve popülerliğini oluşturuyor.”
Yüksek maliyet sorunu
Bazı eleştirmenler, teknolojiyi oyunun tüm seviyelerinde uygulamanın çok pahalı olacağına inanıyor. Bu sebeple FIFA yetkilileri, “daha iyi hakemlik” ve daha fazla maç görevlisinin en iyi tercih olduğunu belirtti.
Nisan 2014’te, MLS komiseri Don Garber, MLS’nin 2014 sezonu için gol çizgisi teknolojisini benimsemeyeceğini doğruladı ve maliyet faktörünü gerekçe gösterdi. GoalControl kurulumu, stadyum başına yaklaşık 260 bin dolar ve her maç için 3 bin 900 dolar ek maliyete neden oluyor
İskoç Profesyonel Futbol Ligi, Aralık 2017’de gol çizgisi teknolojisini uygulamayacağını, çünkü bunun sadece Avrupa’nın en zengin ligleri için karşılanabilir olduğunu açıkladı.
Hangi turnuvalarda gol çizgisi teknolojisi kullanılıyor?
Gol çizgisi teknolojisi, sadece büyük ligler ve turnuvalarda uygulanıyor.
FIFA Organizasyonları
- FIFA Kulüpler Dünya Kupası
- FIFA Dünya Kupası
- FIFA Kadınlar Dünya Kupası
- FIFA Arap Kupası
UEFA Organizasyonları
- UEFA Şampiyonlar Ligi
- UEFA Avrupa Ligi
- UEFA Konferans Ligi
- UEFA Süper Kupası
- UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi
Ulusal Ligler
- İngiltere Premier Ligi
- İngiltere EFL Şampiyonası
- Fransa Ligue 1
- Almanya Bundesliga
- İtalya Serie A
- Hollanda Eredivisie
- Suudi Arabistan Pro Ligi
Eylül 2024 itibarıyla FIFA’nın lisanslı stadyum listesinde 144 tesis var. Bunların 135’i Hawk-Eye teknolojisini kullanıyor, 9’u Vieww sistemini tercih ediyor.
