İsveç’te aşırı sağcı gruplar, sosyal medya üzerinden 10 yaşındaki çocuklara kadar inen bir radikalleşme süreciyle dikkat çekiyor. Yalnız ve içe dönük erkek çocukları, şiddet içeren ideolojilere adım adım çekiliyor. Güvenlik raporları, şiddetin bir ideoloji olarak benimsendiği uyarısında bulunuyor.
İsveç’te aşırı sağcı şiddet gruplarının giderek daha küçük yaşlardaki çocukları hedef alarak örgütlenmeye başlaması, ülkenin güvenlik kurumlarını ve uzmanlarını alarma geçirdi. Värmland bölgesinde aşırılık karşıtı çalışmalar yürüten sosyolog Lars Stiernelöf, bazı ilkokullarda Nazi selamı yapan çocuk sayısında artış gözlemlediğini söyledi.
Nazi selamlarının Adolf Hitler’e bağlılıktan değil, ABD Başkanı Donald Trump’ın yemin töreninden sonra Elon Musk ve Trump’ın danışmanları tarafından yapılan selamların “havalı” bulunmasından kaynaklandığını belirtti. “Bu ciddi bir mesaj ve çocuklar bu yapıya çekilirse sonuçları çok ağır olabilir” diyen Stiernelöf, erken müdahalenin hayati olduğuna dikkat çekti.
Yeni nesil daha küçük yaşta
İsveç’te yıllardır varlık gösteren aşırı sağ, son dönemde büyük bir dönüşüm geçirdi. Expo adlı ırkçılık karşıtı kuruluşun yeni raporuna göre ülkedeki aktif aşırı sağcı grup sayısı 2008’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Eski yapılanmalar yaşlanırken yerini daha küçük, daha çevik ve görünmez örgütlenmelere bıraktı.
TikTok gibi sosyal medya platformlarında paylaşılan ırkçı içeriklerle gençler cezbediliyor, ardından sohbet özel platformlara taşınıyor. Özellikle Aktivklubb Sverige ve onun çatısı altındaki White Boys Stockholm gibi gruplar ile fiziksel hazırlığa odaklanan Gym XIV, İsveç’teki aşırı sağcı “aktif kulüp” hareketinin önemli bileşenleri haline geldi. Bu grupların ABD ve Avrupa’daki benzer yapılarla da yoğun ilişkileri bulunuyor. Aktivklubb, 2020’de ABD’li aşırı sağcı Robert Rundo tarafından kurulan küresel Active Club ağının İsveç ayağını oluşturuyor.
Deje’de beyaz üstünlükçü karargâh: “Toplum içinde gergin bir kabullenme var”
Värmland bölgesindeki küçük bir kasaba olan Deje, bugün İsveç aşırı sağının en aktif merkezlerinden biri. ABD kökenli beyaz üstünlükçü Hammerskins örgütünün İsveç karargâhı, kasabanın tam ortasında, çocukların kullandığı futbol sahasına ve bakkala birkaç adım mesafede yer alıyor.
Almanya’da yasaklı olan Hammerskins, Deje’de “gergin bir kabullenmeyle” karşılanıyor. NMR (Nordic Resistance Movement) ve Proud Boys gibi uluslararası aşırı sağ örgütlerin bu noktada buluştuğu belirtiliyor. Bir dönem, Gym XIV’e ait olduğu tespit edilen ve dışından dövüş kafesi görünen bir kulüp binası da kasabanın merkezindeydi. Binanın ne zaman kapatıldığı net değil ancak grubun yakın bir bölgede faaliyetine devam ettiği tahmin ediliyor.
Şiddet ideolojisi genç zihinlere işliyor
İsveç Güvenlik Servisi’nin (Säpo) son yıllık raporuna göre aşırı sağcı kulüplerin, çocukları hedef alarak dijital oyunlar ve sosyal medya aracılığıyla ideolojik şiddeti yaydığı tespit edildi. Henüz ergenlik çağına girmemiş çocukların radikalleşme sürecine girdiği vakaların arttığına dikkat çeken raporda, gençlerin şiddeti doğrudan bir fikir olarak benimsediği belirtildi.
Bugün örgütlere katılan çocuklar artık eskisi gibi dikkat çekmeye çalışan güçlü figürler değil; çoğu sosyal ilişkiden yoksun, kendini yalnız hisseden kırılgan bireyler. Stiernelöf, bu durumun terör saldırılarını gerçekleştiren “yalnız kurt” tipolojisinde de net şekilde görüldüğünü söylüyor. Örneğin şubat ayında Örebro’daki bir eğitim merkezine saldıran ve 10 kişiyi öldürdükten sonra intihar eden saldırganın da bu profile uyduğu ifade ediliyor.
Ana akıma yaklaşan aşırı sağ
Aşırı sağ, artık İsveç’te sadece marjinal bir tehdit değil. 2022 genel seçimlerinde ikinci sıraya yerleşen İsveç Demokratları, yükselen çete şiddetini göçmenlerle ilişkilendirerek oylarını artırmıştı. Parti lideri Jimmie Åkesson, “büyük değişim” (folkutbyte) olarak bilinen ırkçı komplo teorilerine de açık destek verdi.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Expo araştırmacısı Jonathan Leman, Trump döneminde radikal sağın kendini daha ana akıma yakın hissettiğini belirterek, “Musk gibi figürlerin açık destek mesajları, bu grupların meşruiyet algısını güçlendirdi” dedi. NMR, ABD tarafından terör örgütü ilan edilmesine rağmen, bu kararın kaldırılabileceği umudunu taşıyor.
İçeriden bir tanıklık: “Topluluk duygusu cezbediciydi”
Geçmişte İsveç’teki aşırı sağ gruplarda 10 yıl geçiren ve isminin açıklanmasını istemeyen bir eski üye, örgüte 13 yaşından önce katıldığını anlattı. Artık bu çevrelerden tamamen kopan eski üye, başlangıçta en çok topluluk hissinin çekici geldiğini söyledi. Bugün ise bu yapılar daha kapalı, daha gizli ve dışarıya sadece propaganda içerikleriyle açılıyor. Örgütlerin iç işleyişi, üyeleri ve eylem planları ise giderek daha belirsiz bir hal alıyor.
Kaynak: Guardian
