Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump, dört günlük Körfez turuna başladı. Gündemde Gazze, Ukrayna ve İran gibi krizler olsa da ziyaretin ağırlık noktası iş dünyası ve yatırım.
ABD Başkanı Donald Trump, dört günlük Ortadoğu ziyaretine Suudi Arabistan’a vararak başladı. Bu ziyaret, başta Gazze ve İran olmak üzere bölgedeki güvenlik krizlerine dair beklentilerle izlenirken, Trump’ın asıl gündeminde ekonomik ortaklıklar yer alıyor.
İşte Trump’ın Ortadoğu turuna dair bilmeniz gerekenler.
Yanında Tesla CEO’su ve danışmanı Elon Musk’ın da bulunduğu geniş bir Amerikan iş dünyası heyetiyle yola çıkan Trump, ilk olarak Riyad’daki Suudi-Amerikan Yatırım Forumu’na katıldı. Ardından Çarşamba günü Katar’a, Perşembe günü ise Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) geçmesi bekleniyor.
Forumun açılışında konuşan Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid el-Falih, “Enerji ortaklığımız hâlâ temel bir unsur olsa da, krallıktaki yatırım ve iş fırsatları artık çok daha fazla ve çeşitlenmiş durumda” dedi.
ABD-Suudi ilişkilerinde güvenlik, silah ve nükleer gündemi
Trump’ın Riyad ziyaretinde Suudi Arabistan’a 100 milyar doları aşan değerde bir silah paketinin sunulması bekleniyor. Paketin C-130 tipi askeri nakliye uçakları da dahil olmak üzere ileri düzey silah sistemlerini kapsadığı belirtiliyor.
Ayrıca, Suudi Arabistan’ın sivil bir nükleer program geliştirme arayışında olduğu ancak uranyum zenginleştirme konusunda ısrarcı olması nedeniyle bu işbirliğinin ABD ve İsrail nezdinde güvenlik endişeleri yarattığı ifade ediliyor. Beyaz Saray’ın bu programa destek vermesi hâlinde Amerikalı şirketlerin milyarlarca dolarlık nükleer altyapı sözleşmeleri alabileceği değerlendiriliyor.
Suudi-Amerikan ilişkilerinin bugünkü gücünü değerlendiren yorumcu Ali Shihabi, “Güvenlik, güvenlik ve yine güvenlik, Körfez ülkelerinin Trump’tan beklentisinin özüdür” diyor. Shihabi’ye göre Körfez ülkeleri, Trump’ın ilgisini sürdürebilmek için bu ziyaretin somut çıktılarla taçlanmasını istiyor.
BAE’nin hedefi: Yapay zekâda küresel liderlik
Trump’ın Körfez turunun ikinci durağı olacak olan BAE, özellikle yapay zekâ, yarı iletkenler ve enerji gibi sektörlerde ABD ile stratejik işbirliklerini genişletmeyi hedefliyor. BAE yönetimi, önümüzdeki on yıl içinde ABD’ye toplam 1.4 trilyon dolarlık yatırım planını Mart ayında açıklamıştı.
BAE Başkanlık Danışmanı Enver Gargaş, “Bu yatırım taahhüdü, ekonomimizi hidrokarbonlara olan bağımlılıktan kurtarıp refahı sürdürülebilir kılmayı amaçlıyor” dedi.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Trump’ın ziyareti sırasında, Biden döneminde uygulamaya konulan ve 15 Mayıs’ta yürürlüğe girmesi planlanan yapay zekâ teknolojisi ihracat kısıtlamalarının da kaldırılması bekleniyor. Bu da BAE’nin ileri teknolojiye erişimini kolaylaştırabilir.
Katar’ın öne çıkan gündemi: Diplomasi ve güvenlik
Körfez turunun son durağı Katar, halihazırda ABD’nin bölgede en büyük askeri üssüne ev sahipliği yapıyor. ABD Dışişleri Bakanlığı, bu üssü “vazgeçilmez” olarak tanımlıyor. İki ülke geçtiğimiz yıl üs kullanım anlaşmasını 10 yıl daha uzatmıştı.
Katar, Gazze’den Afganistan’a kadar pek çok krizde arabulucu rolüyle ön plana çıkıyor. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nden Hasan Alhasan, “Körfez ülkeleri arabuluculuğu, ABD nezdinde prestij kazanmak için bir araç olarak kullanıyor” dedi.
Doha yönetiminin Trump’tan en önemli beklentilerinden biri ise Suriye’ye yönelik Sezar Yasası kapsamındaki ABD yaptırımlarının kaldırılması. Katar, Suriye’nin yeniden inşasına katkı sağlamayı istese de Washington’dan bu konuda bir ‘yeşil ışık’ bekliyor.
Yatırım, diplomasi ve etki: Trump neden şimdi Körfez’de?
Trump’ın Ortadoğu turu, yalnızca ABD dış politikasının değil aynı zamanda kişisel ve ekonomik ilişkilerinin de yeniden şekillendiği bir döneme denk geliyor. Biden döneminde taleplerinin karşılık bulmadığını düşünen Körfez ülkeleri, Trump’ın dönüşüyle birlikte bu “bir kezlik fırsatı” değerlendirmek istiyor.
CNN’e konuşan uluslararası ilişkiler uzmanı Hasan Alhasan’a göre, “Trump’ın kitabında Körfez ülkeleri tüm kutuları işaretliyor: devasa ABD yatırımları ve silah alımları.”
Eurasia Group’tan Firas Maksad ise ziyaretin stratejisini şöyle özetliyor: “Trump buraya geliyor çünkü bu anlaşmaların hem ABD ekonomisinin hem de kendi çıkarlarının lehine olduğuna inanıyor. O yüzden büyük açıklamalar beklenmeli.”
