ABD Uluslararası Ticaret Mahkemesi, ABD Başkanı Donald Trump’ın tarife rejimini yasadışı ilan etti. Mahkeme bu tarifelerin uygulanmasını kalıcı olarak engelledi.
ABD Uluslararası Ticaret Mahkemesi, ABD Başkanı Donald Trump’ın kapsamlı tarife rejimini yasadışı ilan etti. New York merkezli mahkemenin üç yargıçlı heyeti dramatik kararla başkanın tartışmalı küresel ticaret politikasını durdurdu.
Karar çeşitli davalar sonrasında geldi. Davacılar Trump’ın yetkilerini aştığını savunmuştu. ABD ticaret politikasının başkanın keyfine bağlı kalması ve dünya çapında ekonomik kaos yaratması eleştirilmişti.
Tarifeler normalde Kongre onayı gerektiriyor
Tarifeler normalde Kongre onayı gerektiriyor. Trump bu şartı atlayarak ülkenin ticaret açığının ulusal acil durum oluşturduğunu iddia etmişti. Bu yaklaşım geçen ay dünya çapında kapsamlı tarifelerin uygulanmasına olanak sağladı.
Şok hamle piyasaları sarstı. Mahkeme kararında Trump’ın tarife emirlerinin “başkana verilen yetkiyi aştığı” belirtildi. Yargıçlar tarifelerin gümrük vergileriyle ithalatı düzenleme konusundaki yasal sınırları ihlal ettiğini vurguladı.
Bilgelik değil hukuki geçerlilik değerlendirdi
Yargıçlar önemli bir ayrım yaptı. Başkanın tarife kullanımının “bilgeliği veya etkinliği” hakkında yargıya varmadıklarını belirttiler. Odak noktaları ticaret vergilerinin yasal olarak uygulanıp uygulanmadığıydı.
Karar “akılsız veya etkisiz olduğu için değil, federal yasa izin vermediği için uygun değil” ifadesini kullandı. Bu tespit hukuki gerekçeyi net şekilde ortaya koydu.
Finansal piyasalar mahkeme kararına pozitif yaklaştı. ABD Doları, euro, yen ve İsviçre Frangı karşısında yükseldi.
Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai Reuters’a verdiği açıklamada kararı eleştirdi, “Ulusal acil durumun nasıl ele alınacağına seçilmemiş yargıçların karar vermesi doğru değil” dedi.
Hukuki itiraz ABD Federal Temyiz Mahkemesi’nde görülecek. Nihai karar ABD Yüksek Mahkemesi’nden gelecek. Mahkeme otomobil, çelik ve alüminyum sektörlerine özel tarifeleri ele almadı.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Beyaz Saray Politika Başkan Yardımcısı Stephen Miller sosyal medyada karara sert tepki verdi, “Yargı darbesi kontrolden çıktı” iddiasında bulundu.
Trump’ın yeni gümrük vergileri nasıl hesaplandı?
Trump, Beyaz Saray’daki Gül Bahçesi’nde büyük bir tablo eşliğinde bu tarifeleri tanıttığında, ilk başta bu oranların mevcut tarifelerin ve diğer ticaret engellerinin (örneğin düzenlemelerin) bir kombinasyonuna dayandığı varsayıldı.
Ancak daha sonra Beyaz Saray, oldukça karmaşık görünen matematiksel bir formül yayımladı.
Ama aslında hesaplama çok daha basit bir matematiğe dayanıyordu:
ABD’nin belirli bir ülkeyle olan mal ticaret açığı alınıyor, bu rakam o ülkeden yapılan toplam mal ithalatına bölünüyor, bu çıkan sonuç da ikiye bölünüyor.
Ticaret açığı, bir ülkenin diğer ülkelerden ithal ettiği fiziksel ürünlerin, onlara sattığı (ihraç ettiği) ürünlerden fazla olması durumudur.
Örnek verelim:
ABD, Çin’den daha fazla mal alıyor (ithal ediyor) ve daha az mal satıyor (ihraç ediyor). Yani 295 milyar dolarlık bir mal ticaret açığı var. Çin’den yapılan toplam ithalat ise 440 milyar dolar.
295’i 440’a böldüğünüzde yaklaşık %67 elde ediliyor, bu da ikiye bölündüğünde %34 oluyor. Bu nedenle Çin’e uygulanan gümrük vergisi %34.
Benzer şekilde, bu formül Avrupa Birliği (AB) için uygulandığında sonuç %20’lik bir tarife oldu.
Kaynak: The Guardian
