Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

“Panama belgeleri”: Mossack Fonseca’nın inanılmaz hikâyesi

Panama merkezli Mossack Fonseca şirketi bir anda dünya gündemine oturdu. Tarihin en büyük belge sızdırılma operasyonuyla karşı karşıya olan şirket ile ilgili çarpıcı bir analiz 4 Nisan 2016 tarihinde Fransız Le Monde gazetesinde yayınlandı. Anne Michel imzasıyla çıkan analizi Türkçe’ye Haldun Bayrı çevirdi. Orijininalini bu linkten okuyabilirsiniz.

“Panama belgeleri”: Mossack Fonseca’nın inanılmaz hikâyesi

Mossack Fonseca adını telaffuz etmeniz, suratların asılması ve seslerin kısılmasına yetiyor. Panama’da Mossack Fonseca, faaliyetleri ülke tarihiyle iç içe olan ve gücü her şeye yeten o firmalardan. Desteklediği Manuel Noriega’nın diktatörlük yıllarından (1984-1990) beri yolsuzlukların ve kara paranın kangrenleştirdiği bir tarih.

“Mossack Fonseca’nın karanlık işleri hükûmet tarafından hasıraltı edilir. Hiç kimse sizinle konuşmayacaktır. İktidarla büyük şirketler arasında tam bir gizli çıkar ortaklığı vardır burada” diyor Panama Üniversitesi’nde hukuk profesörü olan Miguel Antonio Bernal; Noriega’nın ve yolsuzluklarıyla ünlü eski başkan Ricardo Martinelli’nin tarihî muhalifi.

Bu danışmanlık şirketinin 1977’deki kuruluşu, daha o zamandan netameli bir iş olmuştu. O dönemde Panama, ekonomisine canlılık kazandırmak ve en değerli kozu olan iki Amerika ve en büyük iki okyanus arasındaki coğrafi konumundan yararlanmak için, Avrupa ve Asya’nın finans merkezleriyle rekabet edebilecek güçlü bir finans merkezi kurmaya girişmişti.

Bu merkez, yasayla sağlamlaştırılan banka gizliliğinin dokunulmazlığı ve yurtdışından gelen gelirlere sıfır vergi uygulaması üzerine oturtuldu. Dünya finansının tüm aktörlerinin ülkeye yerleşmesi için bu yeterli olacaktı: Amerikan bankalarının getirdiği büyük finans kurumları, avukatlık büroları, yed-i eminler… “Panama’da kara para aklamanın alâsı yapılır: yıkanması, sıkılması ve kurutulması” diyerek tebessüm ediyor Miguel Antonio Bernal.

Mossack Fonseca’daki vergi uzmanı avukatlar, incelemeleri sonucunda, büyük servetlere ve uluslararası yatırımcılara mutlak bir gizlilik garantisi satmanın faydasını çok kısa sürede anlamışlardı. Yeryüzünün dört bir tarafında içine girilemeyen yargılama alanlarında kayıtlı paravan-şirketler eliyle, shell companies business başlatıldı.

Pek parlak profili olmayan kurucular

jurgen-mossack
Jürgen Mossack

Firmanın kurucuları olan iki avukatın, Jürgen Mossack ile Ramon Fonseca Mora’nın nasıl tanıştıkları da, onları birbirine bağlayan anlaşma da pek bilinmiyor. Fakat ikisinin de geçmişleri hayli yüklü. Jürgen Mossack, Alman kökenli bir Panamalı; Le Monde ve ICIJ’in elde ettikleri, Amerikan ordusu istihbarat servisi belgelerine göre, eski bir Waffen-SS subayının oğlu. Ramon Fonseca Mora ise Panamalı; diktatörlük dönemi de dahil olmak üzere daima siyasî çevrelere yakın olmuş. İktidara 2014 ortasında gelen ve halihazırdaki başkan Juan Carlos Varela’ya bağlı olan milliyetçi Panama Partisi’nin başkan yardımcısı.

Mossack Fonseca böylece, yolsuzluğa bulaşmış ülkelerin ve otoriter rejimlerin, hatta büyük suç şebekelerinin yöneticilerini kısa sürede müşterileri arasına kattı. Firmanın uluslararası para aklamada oynadığı rolü ilk ortaya çıkaranlardan olan Amerikan dergisi Vice, 3 Aralık 2014’te, “Mossack Fonseca’nın, içinde Muammer Kaddafi’nin ortakları, Robert Mugabe (Zaire’nin başkanı) (…) ve Amerikan adaleti nezdinde on milyonlarca doları aklama zanlısı Arjantinli oligark Lazaro Baez’in de bulunduğu ünlü suçlulara ve hırsızlara paravan-şirket hizmeti gördüğü”nü yazmıştı.

“Panama belgeleri” işte bu tabloyu tamamlıyor. Firma, ABD’nin ambargo uyguladığı 33 kişi ya da işletmeyle çalışmış. Rus başkanı Vladimir Putin’in çevresi, ya da Beşar Esad’ın yeğeni, ama aynı zamanda vergi kaçakçılığı kovuşturmasına uğrayan siyasetçiler için de paravan-şirketler kurmuş.

Mossack Fonseca yıllar ilerledikçe imparatorluğunu genişletmiş ve kırktan fazla ülkede mevcut hale gelmiş. Danışmanlık şirketi öyle bir nüfuza ulaşmış ki, Ramon Fonseca Mora cumhurbaşkanlığı danışmanlığına atanmış ve bakanlar kurulu toplantılarına katılmaya başlamış. Panamalılar her hafta bu

Ramón Fonseca Mora
Ramón Fonseca Mora

işadamını taşıyan helikopterin finans merkezindeki gökdelenler üzerinden geçerek cumhurbaşkanlığı sarayına gittiğini gördüklerini belirtiyorlar.

Oysa 11 Mart’tan beri helikopter havalanmamış. O gün, bu nüfuzlu avukatın adı, Petrobras yolsuzluk skandalında geçmiş. Bilindiği gibi, Brezilya Cumhurbaşkanı Dilma Roussef’i bile sarsan bu skandal, adını kamuya ait petrol şirketinden alıyor. Brezilya adaleti Mossack Fonseca’nın malvarlığı gizlemeye yardım ettiğinden kuşkulanıyor; Brezilya şubesinin çalışanları sorgulanmış. Ramon Fonseca cumhurbaşkanlığındaki danışmanlık görevinden istifa etmiş.

Şu an Mossack Fonseca’nın başı belada mı? Avukatlar müşterilerinin, özellikle de diktatörlüklerden kaçanların sırlarını gizli tutmaktan başka bir amaçları olmadığı konusunda teminat veriyor. Şimdiye kadar, iş dünyası gizliliği Panama firmasını korumuş. Yarın ne olacak peki? 2006’da, Panama gümrükleri Güney Afrika’dan bir Panama vakfına gönderilen ve içinde 25 kaçak elmas bulunan bir pakete el koymuştu. Malın üzerindeki resmî bir belgede Mossack Fonseca’nın ismi vardı. Meğer bu olay, rezaletin sadece başlangıcıymış.

FransizKultur

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.