Elazığ’daki depremin ardından yediden yetmişe herkes depremi tartışmaya devam ediyor. Elazığ’daki arama kurtarma çalışmalarında yer alan bir AFAD görevlisi Elazığ’a gitmek için İstanbul’daki merkezde depremden üç saat sonra toplanabildiklerini söyledi. Görevli ayrıca, İstanbul’daki ekipte yer alanlara konut tahsis edilmediğini, AFAD görevlilerin arama kurtarma merkezinden çok uzakta ikamet etmek zorunda kaldığını anlattı. Bu durum, olası bir depremde müdahale süresini uzatıyor.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın (AFAD) İstanbul’daki Arama Kurtarma Birlik Müdürlüğü Yeşilköy’de bulunuyor. Afet Eğitim Merkezi de aynı yerde. Bu merkezin dışında Hasdal ve Cağaloğlu’nda bazı birimlerin bulunduğu hizmet binaları var. Anadolu Yakası’nda da Tuzla-Akfırat’ta bir hizmet binası bulunuyor.
Elazığ için üç saat sonra toplanılabildi
Ancak sorun şu ki İstanbul’da AFAD’da çalışan ve arama-kurtarma birliğinde görevli 54 kişi Yeşilköy’deki ana merkeze çok uzak yerlerde ikamet ediyor. Avcılar’da oturan da var, Tuzla’da oturan da. Olası bir depremde AFAD görevlilerinin merkezde toplanmaları bir hayli zaman alıyor. Örneğin Elazığ depremi 24 Ocak günü saat 20:55’te yaşandı ve İstanbul’dan Elazığ’a gidecek ekip İstanbul-Yeşilköy’deki merkezde depremden ancak üç saat sonra, 00:10’da toplanabildi.
Görüştüğümüz bir AFAD görevlisi, “Yeşilköy’deki merkezin etrafında olmasa da daha müsait yerlerde, arama-kurtarmadakilerin birlikte kalabileceği bir lojman inşa edilebilir” diyor. “Bizim oraya gitmemiz lazım çünkü müdahale malzemelerimiz, araçlar hepsi o binada” diyen görevli, Elazığ’da görüldüğü gibi afet anında acil müdahale açısından bu durumun nasıl bir sıkıntı yarattığını şöyle anlattı: “Büyük bir olay olduğu zaman personelin toplanması zaman alıyor. 20:55’te deprem oldu. Biz 00:10’da İstanbul’daki merkezde toplanabildik. Hemen hazırlık yaptık ve gece 02:30’da uçakla Elazığ’a geçtik. Sabah saat 04:30’da Elazığ’a indik ve hazırlıklarımızı yaptıktan sonra 07:00’de enkaza gidebildik.”
İstanbul, Afyon ve Samsun’da konut verilmedi
İstanbul’un yanı sıra, Afyon ve Samsun’da da AFAD görevlilerine merkez yakınında konut tahsis edilmiyor. AFAD’ın birimlerinin yer aldığı diğer sekiz ilde ise lojmanlar var ve görevliler burada kalıyor. İstanbul Fatih’te AFAD görevlilerin kalacağı bir lojman var ancak sadece dokuz daireli ve burada da çoğunlukla yöneticiler oturuyor.
Valilik talebi reddetmişti
AFAD’da örgütlü olan KESK’e bağlı Yapıyol Sendikası, 7 Ekim 2019’da lojman tahsis edilmesi için İstanbul Valiliği’ne başvurdu ancak bir cevap alamadı. 2014’te de bir başvuru yapılmış, valilik şu cevabı vererek konut tahsis edilemeyeceğini bildirmişti: “Müdürlüğümüzün muhtemel bir deprem sonrasında müdahale ve koordinasyon görevleri nedeniyle görev yapacak personellerin toplu olarak sevki ve güvenli konutta ikamet etmesini teminen Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ile yazışma yapılmış, sözkonusu talebin tahsis yapılacak konut stoku bulunmaması nedeniyle karşılanamayacağı bildirilmiştir.”
Valiliğin 2014’teki ret yazısı:
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Sendikanın üç ay önceki başvurusunda AFAD’ın afet konusunda faaliyet yürüten tek kurum olduğuna dikkat çekilerek şöyle denilmişti: “Muhtelif tarihlerde İstanbul ilinde meydana gelen afet ve acil durumlarda AFAD personeli ivedilikle göreve çağrılmış fakat İstanbul ilinde yaygın olarak ikamet etmelerinden kaynaklı olarak görevlerinin başına geç ulaşabilmişlerdir. Bu hususa ilişkin raporlar İstanbul AFAD İl Müdürlüğü’nde mevcuttur. Yaşanan bir afet anında kendisinin ve ailesinin de afetzede olacağı düşünüldüğünde teknik ve donanım olarak çok yeterli olmasına rağmen AFAD kurtarma ekibinin verimli bir şekilde çalışması imkanlı değildir.”
Yapıyol Sen, ilgili kanun ve yönergeleri örnek göstererek kurum personeline ya lojman tahsis edilmesini ya da çalışma alanı ile birleşik bir şekilde ikamet edebileceği konutlar yapılmasını, varsa mevcut bir çalışma hakkında da yazılı olarak bilgi verilmesini talep etmişti.
“Üç saatlik toplanma hızı bir saate düşürülebilir”
Medyascope’a konuşan AFAD görevlisi, birlik personelinin beraber ve yakın yerlerde yaşamasının müdahale imkanını kolaylaştıracağını vurgulayarak, “Yeşilköy’de yer bulma imkanımız zayıf ama yakın bir yer bile olabilir. Yakın konutlarda AFAD çalışanları birlikte yaşasa, şu andaki durumda üç saatte toplanılıyorken, bu süre bir saate düşürülebilir. Hızlı müdahale edilmiş olur” dedi.
Devletin kamuya ait lojmanları elinden çıkarmaya çalıştığına dikkat çeken görevli, AFAD’da personel sayısının azlığından da şikayetçi: “Elazığ’a apar topar gittik ve orada 40 saate yakın uykusuz bir şekilde çalıştık. Birlik olarak iş yükümüz yoğun. Depremler, kayıp aramaları, sel gibi her olayda çalışıyoruz. Personel sayımızın az olduğunu düşünüyorum. Bir de koordinasyon sıkıntısı var, iş bölümü konusunda sorunlar çıkıyor.”
Yönergede nasıl yer alıyor?
AFAD Lojman Yönergesi’nde yazıldığı üzere görevlilere görev tahsisli, sıra tahsisli ve hizmet tahsisli olmak üzere konut verilebiliyor. Birlik müdürlüğü bulunan AFAD il müdürlüklerinin tasarrufundaki kamu konutlarının yüzde 20’si il müdürlüğü şubelerinde görev yapan personele, yüzde 80’i ise birlik müdürlüğünde görev yapan personele tahsis ediliyor. Konutun bakım ve onarım giderleri AFAD tarafından; ısınma, elektrik, su gibi ev içi giderler ise personel tarafından karşılanıyor. Görev ve hizmet tahsisli konutlarda tahsise esas olan görevin veya hizmetin devamı süresince oturulabiliyor. Sıra tahsisli konutlarda oturma süresi ise beş yıl.
AFAD’ın Elazığ depremi sonrası yaptığı açıklamada bölgeye 5 bin 148 personel gönderildiği, 636 araç ve 22 arama köpeğinin sevk edildiği belirtildi. Toplam 800 sivil toplum kuruluşunun personeli de çalışmalarda görev aldı. Açıklamaya göre Elazığ, Malatya, Adıyaman ve Şanlıurfa’da 251 personelle 41 ayrı ekip oluşturularak 1209 haneye ziyaret gerçekleştirildi, hasar tespit çalışmalarında 530 teknik personel ve beş araç görev yaptı. Bölgeye 26 bin 397 çadır ulaştırılırken, Elazığ’da 65 bin 330 öğün, Malatya’da ise 40 bin 900 öğün yemek dağıtıldı. Elazığ, Malatya, Diyarbakır, Adıyaman ve Kahramanmaraş’ta incelenen 23 bin 45 binadan 496’sı yıkıldı, 5 bin 407’sinin ağır hasar aldığı, 616’sının orta ve 7 bin 981’inin az hasarlı olduğu AFAD tarafından belirlendi. Acil olarak yıkılacak 138 binanın tespit edildiği çalışmalarda, 6 bin 163 binanın ise hasarsız olduğu açıklandı.
