Avrupa ülkelerinde devam eden yaz-kış saati uygulaması tartışmaları büyüyor. Bilim adamları, yaz-kış saati uygulamalarının insanlar üzerinde zihinsel ve fiziksel sorunlara yol açtığını, felç ve kalp krizi gibi ciddi komplikasyonların saat değişimleri sürecinde artış gösterdiğini belirterek saat uygulamalarının zararları konusunda uyarıyor.
2018 yılında, dönemin Avrupa Birliği’nin (AB) yürütme organı olan Avrupa Komisyonu’nun Başkanı Jean Claude Juncker, saat uygulamasının kaldırılması gerektiğini söylemiş ve AB’nin internet sitesinde yapılan bir anketin sonuçlarına göre katılımcıların yüzde 84’ü kış saati uygulamasının kaldırılmasını talep etmişti. Anket sonucunda, Avrupa Parlamentosu (AP) da 2019 yılının Mart ayında, kış saati uygulamasının 2021’de tamamen kaldırılmasına yönelik bir tavsiye kararı almıştı. AP, yaz ya da kış saati uygulamalarından birinin seçilip o saat diliminde kalınmasını talep etmiş ancak bu kararın üye devletlerin resmi talepleri neticesinde alınması gerektiğini belirtmişti.
Yakın vadede kış veya yaz saati uygulamalarında herhangi bir değişikliğin yapılması beklenmiyor. Ancak AB diplomatlarının aktardığına göre, yakın dönemde gündeme alınacak konular arasında yer almayan kış-yaz saati uygulamalarının insan sağlığı üzerindeki etkileri konusunda tartışmalar büyüyor.
Alman sağlık sigorta şirketi DAK tarafından yapılan bir araştırmaya göre, saat uygulamalarıyla yaşayan kişilerin yüzde 29’u, her saat değişikliği sonrasında fiziksel ve psikolojik sorunlar yaşıyor. İnsanların kendilerini yorgun hissettikleri, uykuya dalmak ya da kesintisiz uyumak konusunda sorun yaşadıkları aktarılan araştırma için düzenlenen ankete katılanların yüzde 76’sı, saat değişikliğini gereksiz bulduklarını ve uygulamanın kaldırılması gerektiğini düşündüğünü belirtti.
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki (ABD) Tennessee eyaletinin başkenti Nashville’de bulunan Vanderbilt Koleji’nde nöroloji ve pediatri profesörü olan Beth Malow, Scientific American adlı dergiye verdiği demeçte, saat uygulamalarının insanlarda psikolojik etkilerinin yanı sıra kalp rahatsızlıklarına da yol açtığını söyledi.
Malow bunun yanında, yaz saati uygulamasının aktif olduğu dönemlerde akşam saatlerinde çok fazla ışık alındığı için uyku sorunları çekildiğini ve bu sebeple yeterli melatonin (uyku ve stres gibi faktörleri etkileyen hormon) üretilemediğini belirtti. .
Saat uygulamalarının her insanda farklı sorunlara yol açtığını belirten Malow, “Yaşın daha büyük bir sorun olduğunu düşünüyorum. Yaşlandıkça, günlük ritmimiz veya basitçe uyku yoksunluğuyla baş etme potansiyelimiz etkilenir. Nörogelişimsel koşullara (otizm gibi), Alzheimer’a benzer koşullara veya farklı demans türlerine sahip bireyler ilerleyen yaşlarla birlikte daha hassas olurlar” dedi.
Malow, uyku bozuklukları ile ilişkisi olduğu belirtilen koronavirüs salgını ve diğer olumsuzluklar göz önüne alındığında saat uygulamalarının risk artırıcı bi faktör olduğunun altını çizdi: “Şu an hepimiz daha yüksek bir stres seviyesi ile uğraşıyoruz. Bir zamandan diğerine geçmenin stresini eklediğinizde, daha fazla stres yaşarsınız. Öte yandan, şu anki avantajın, mart ayındaki saat geçişine çok fazla dikkat etmememiz nedeniyle ilgili olduğunu düşünüyorum. Çünkü çoğumuz evden çalışıyorduk ve uyuma ve uyanma döngülerimiz üzerinde normalde olduğundan daha fazla kontrole sahiptik.”
Malow ayrıca, Avrupa ülkelerinin ve hatta bütün dünya ülkelerinin kalıcı bir saat uygulamasını tercih etmesinin, saat uygulamalarının olası negatif etkilerinin azaltacağını belirterek kalıcı standartların önemini şöyle anlattı: “Işık sağlımız, ruh halimiz ve uykumuz için gerçekten önemli bir faktör. Özellikle kışın yeterince ışık almak çok önemli. Bana göre kalıcı standardın güzelliği şudur: Kış sabahları, ihtiyacınız olduğunda ışığa, yazın ise ihtiyacınız olduğunda karanlığa sahip olursunuz. Orta saat diliminin doğu tarafındaysanız ve doğu saat diliminin batı tarafındaysanız daha fazla uyuyacaksınız çünkü sabahları fazladan bir saat ışığa sahip olacaksınız ve geceleri bu ekstra ışık saatine sahip olmayacaksınız.”
Derleyen: Meryem Zelal Direkçi
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
