Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

Pandalar at gübresini neden vücutlarına sürüyor?

ABD’nin Kuzey Karolina eyaletinde bulunan Duke Üniversitesi’nde vahşi yaşam ekolojisti ve hayvan davranışları uzmanı olarak çalışan Dr. Aleah Bowie’ye Çinli araştırmacılar tarafından 2 Aralık Çarşamba günü gönderilen bir makale, pandaların vücutlarına neden at gübresi sürdükleri sorusunu tekrar gündeme getirdi. Makalede, Çin’in kuzeyi ve güneyi arasında sınır oluşturan Qin Dağları’nda bulunan pandaların, ısınmak için at gübrelerini vücutlarına sürdüğü bilgisi yer alıyordu.

New York Times gazetesinde yer alan habere göre Çinli araştırmacılar, Ulusal Bilimler Akademisi’nin Proceedings of the National Academy of Sciences Dergisi’nde pazartesi günü (7 Aralık) yayımlanan makalelerinde, at dışkısında bulunan ve seskiterpen (uçucu yağ) adı verilen bir bileşiğin pandaları soğuğa daha duyarlı hale getiren hücresel bir tepkimeyi kolaylaştırdığı ve böylece pandaların soğuğa karşı daha dirençli hale gelebildiklerini öne sürdü.

Genellikle yaşam alanları birbirinden farklı olan atlar ve pandalar doğal partnerler değil. Ancak insanların bölgedeki etkisi sözkonusu olduğunda Çin’in ormanlık alanlarının bir kısmında pandaların atların bulundukları yerlerde de yaşayabildiği biliniyor.

Çin Bilimler Akademisi’nden biyolog Fuwen Wei liderliğindeki araştırma ekibi, ilk olarak 2007’de bir at gübresinin yanında bir panda fark etti. Araştırmacılar bunun bir rastlantı olup olmadığından emin olamadıkları için pandalar hakkındaki araştırmalarını yoğunlaştırdı. Ancak Dr. Wei kısa süre içerisinde bu davranışın “sık ve tipik” olduğuna ikna olduklarını belirtti. Dr. Wei, yalnızca Temmuz 2016 ile Haziran 2017 arasında, her biri ayrı ayrı izlenmiş 38 pandanın bu davranışı gerçekleştirdiğinin belgelendiğini aktardı.

Araştırmacılar, pandaların bu eyleminin düşük sıcaklıklara dayanmakla doğrudan ilgisi olduğunu belirtti. Sahadaki gözlemlere göre pandalar daha soğuk olan sonbahar ve kış aylarında at gübresini vücutlarına sürüyor ve vücut sıcaklıklarını artırıyor.

At gübresinin pandaların vücudunu ısıtmasının arkasındaki kimyasal analiz, özellikle bitkilerde yaygın olarak bulunan seskiterpen (uçucu yağ) adı verilen kısa ömürlü bileşiğin gübrelerdeki varlığıyla doğrudan ilişkili. Atlara ait gübreler laboratuvar farelerinin pençelerine ve kürklerine sürüldüğünde, gübre içerisindeki seskiterpenin, kemirgenleri düşük sıcaklıklara veya kimyasal olarak tetiklenen bir üşümeye kayıtsız hale getirdiği ortaya çıktı. Daha ileri laboratuvar deneyleri, seskiterpenin, pandaların ve insanlar da dahil olmak üzere çok sayıda hayvanın hücrelerini saran bir tür soğuk algılayıcı proteinin açığa çıkarılmasında yardımcı olduğunu gösterdi.

Araştırmaya dahil olmayan, Smithsonian Biyoloji Enstitüsü’nden yaban hayatı ekolojisti Bill McShea, “Bunu bir milyon yıl geçse de asla düşünmezdim. Bu davranışa bakar ve ‘Vay canına, bu tuhaf’ derdim. Ama bu çalışma bu durumu bir sonraki seviyeye taşıdı” diye konuştu.

Bu davranışın pandalar arasında ne kadar yaygın olduğu ve diğer hayvanların da ısınmak için gübre kullanıp kullanmadıkları ise şimdilik belirsiz.

Dr. McShea yine de durumun biraz karmaşık olduğunu söyleyerek, pandaların diğer ayı türleri gibi kalın kürklere sahip olduklarını yani zaten soğuk havaya karşı dayanıklı olduklarını öne sürdü.

Çalışmaya dahil olmayan, Harvard Üniversitesi’nden sinirbilimci Isaac Chiu da ekibin moleküler çalışmasını takdir ettiğini ancak araştırmacıların at gübresinde buldukları seskiterpenin, bir hayvanın soğuğu algılama yeteneğini köreltmekten çok daha fazlasını yapabileceğini belirtti. Chiu’ya göre, çeşitli araştırmalar aynı kimyasal bileşenlerin iltihaplanmayı ve acı hissetmeyi de bastırabileceğini ortaya koyuyor.

Derleyen: Meryem Zelal Direkci

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.