25 Aralık’ta görüşülmeye başlanan “Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun Teklifi”, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda oyçokluğuyla kabul edilerek yasalaştı. Bu kanunla sivil toplum kuruluşlarına (STK) ve derneklere kayyum atanmasının önü açılmış oldu.
43 maddelik “Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun Teklifi”, TBMM Genel Kurulu’ndan 254 kabul, 113 ret oyu ile geçerek kanunlaştı. Kanun teklifi, derneklerin, vakıfların, demokratik kitle örgütlerinin kısıtlanması, içişleri bakanınca yöneticilerinin görevden alınması ve yerlerine kayyum atanmasının kolaylaştırılmasıyla ilgili maddeleri de içeriyor. Bu nedenle kanun teklifine, muhalefet, birçok sivil toplum kuruluşu ve dernek tepki gösterdi.
Yeni düzenlemeyle birlikte artık İçişleri Bakanlığı, izin alınmadan yardım toplayanlar hakkında işlem yapabilecek, terör suçları, uyuşturucu suçları ve malvarlığı aklama suçlarında haklarında soruşturma başlatılan kişiler ve görev yaptığı kurullar içişleri bakanı tarafından görevden alınabilecek. Sözkonusu derneklerin yönetimlerine kayyum atanabilecek ve içişleri bakanı bir derneği geçici olarak faaliyetten alıkoyabilecek.
TBMM Adalet Komisyonu’nda kabul edilen kanun teklifine üç siyasi parti muhalefet şerhi koymuştu. Teklifin ilgili maddelerini, Cumhuriyet Halk Partisi (CH) “anayasaya aykırı”, Halkların Demokratik Partisi (HDP) “baskıcı rejimin bir göstergesi”, İYİ Parti ise “samimiyetsiz” bulduğunu açıklamıştı.
CHP Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca Genel Kurul’da yaptığı konuşmada, “Bu teklif derneklere yargısız infazı ve kayyum atamayı meşrulaştıran bir tekliftir. Muhalif gördüğünüz derneklerin gelirlerine, malvarlığına çökme teklifidir”dedi.
HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu teklifle ilgili, “Sivil topluma kayyum atamak sivil irade gaspıdır, kabul etmiyoruz” derken HDP Batman Milletvekili Necdet İpekyüz, “Kayyum zihniyetinin tüm ülkeye yayılmasına izin vermeyeceğiz” diye konuştu.
Aralarında İnsan Hakları Derneği, KaosGL, SPoD, Mor Çatı, Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği ve Uluslararası Af Örgütü’nün de bulunduğu, mülteci, LGBTİQ+, kadın ve insan hakları alanında çalışan 600’den fazla dernek, STK ve vakıf “Örgütlenme özgürlüğünü kısıtlayan bu düzenlemeyi istemiyoruz” açıklaması yapmıştı. Bildiride “Teklifin amacı ve ismi ile hiç ilgisi olmadığı halde, Yardım Toplama ve Dernekler Kanunlarında yapılan değişiklikler ile mevcut dernek ve vakıfların yardım toplama faaliyetleri ve örgütlenme özgürlüğü ciddi şekilde kısıtlanmakta ve İçişleri Bakanlığının dernekler üzerindeki siyasi vesayetini sağlayacak yeni düzenlemeler içermektedir” denilmişti.
