Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

Afganistan: Taliban bölgede ilerleyişini sürdürüyor, Çin’de temaslarda bulunan Taliban heyeti ABD sonrası döneme hazırlanıyor

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve NATO güçlerinin Afganistan’ı terk etmeye hazırlandığı şu günlerde hem Kabil hükümeti hem de Taliban, ABD sonrası döneme hazırlanıyor. Bu minvalde Çin’in kuzeydoğusundaki Tientsin şehrinde Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ve dokuz kişilik Taliban heyeti bir araya geldi. Wang Yi, “Taliban’ın Afganistan’ın büyük bölümünü hızla geri alması barışçıl uzlaşma ve yeniden inşa sürecinde önemli bir rol oynayacak” dedi. Öte yandan Hindistan’da bulunan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise “Kendi halkına karşı vahşet işleyen bir Afganistan, ancak bir parya devleti olabilir. Tek yol müzakere masası” diye konuştu.

Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuzeydoğusundaki Tientsin şehrinde, çarşamba günü (28 Temmuz) Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ile dokuz kişiden oluşan Taliban delegasyonu bir araya geldi. Çin Dışişleri Bakanlığı ziyarete dair yaptığı açıklamada, “Taliban’ın Afganistan’ın büyük bölümünü hızla geri alması barışçıl uzlaşma ve yeniden inşa sürecinde önemli bir rol oynayacak” denildi.

Wang, “Taliban’ın Afganistan’da barışçıl uzlaşma ve yeniden yapılanma sürecinde önemli bir rol oynamasının beklendiğini” belirtti. Ayrıca Wang, Taliban’ın Çin’in ulusal güvenliğine doğrudan bir tehdit olarak gördüğü ve daha çok Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde faaliyet yürüten Doğu Türkistan İslami Hareketi’ne karşı mücadelede kendilerine yardımcı olmasını beklediğini de belirtti.

Naeem: “Kimsenin Afgan topraklarını Çin’e karşı kullanmasına izin vermeyeceğiz”

Çin ziyareti ile ilgili olarak açıklamalarda bulunan Taliban Sözcüsü Muhammed Naeem“İkili görüşmede siyasi ve ekonomik konuların yanı sıra her iki ülkenin güvenliği ile Afganistan’ın mevcut durumu ve sürdürülen barış süreci üzerine fikir alışverişinde bulunuldu” dedi. Taliban’ın müzakerecisi ve ikinci adamı olan Molla Abdülgani Birader Ahund liderliğindeki bir grubun Çin’in Afganistan özel elçisi ile de görüştüğünü ve bu görüşmenin Çinli yetkililerin daveti üzerine yapıldığını da sözlerine ekleuen Naeem, “Delegasyon, Çin’e Afgan topraklarını kimsenin Çin’e karşı kullanmasına izin vermeyeceklerine dair güvence verdi. Çin, Afganistan’a yardımlarını sürdürme taahhüdünü yineledi. Çinli yetkililer, Afganistan’ın sorunlarına müdahale etmeyeceklerini ancak sorunların çözülmesine ve ülkede barışın yeniden tesis edilmesine yardımcı olacaklarını söyledi” diye konuştu.

Taliban diplomatik arenada varlığını artırma peşinde

Bu ziyaret, Taliban’ın uluslararası sahnede tanınmasını daha da pekiştireceğe benziyor. Taliban’ın Afganistan barış görüşmelerinin yapıldığı Katar’da bir ofisi bulunuyor. Ayrıca geçen ay bir Taliban heyeti Rusya’yı ve İran’ı ziyaret etmişti. Taliban, İran’ın arabuluculuğunda Afgan devlet yetkilileriyle de bir araya gelmişti.

Blinken: “Kendi halkına karşı vahşet işleyen bir Afganistan, ancak bir parya devleti olabilir”

Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’de bulunan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Taliban-Çin görüşmesi ile ilgili şunları söyledi: “Pekin’in barışçıl bir çözümü ve gerçekten temsili ve kapsayıcı bir tür (Afgan) hükümetini teşvik etmesi olumlu bir şey. Taliban’ın ülkeyi askeri olarak kontrol etmeye çalışması ve İslam Emirliği kurmaya çalışması kimsenin hayrına değil. Kendi halkına karşı vahşet işleyen bir Afganistan ancak bir parya devleti olabilir. Çatışmayı barışçıl yollarla sonlandırmanın yalnızca bir yolu var, o da müzakere masası.”

Antony Blinken

Rusya Savunma Bakanı Şoygu: “ABD ve NATO birliklerinin Afganistan’dan acele bir şekilde çekilmesi güvenlik sorunu yaratıyor”

1970’lerin sonundan 1980’lerin sonuna kadar 10 yıl Afganistan’ı işgal eden Moskova, Tacikistan’da yer alan askeri birliklerinin savaş kabiliyetlerini güçlendirdiğini belirtti. Dün (28 Temmuz) Tacikistan’ı ziyaret eden Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, ABD ve NATO birliklerinin “aceleci” bir şekilde geri çekilmesinin Afganistan’daki güvenlik durumunu hızla kötüleştiğini söyledi.

Şoygu, IŞİD militanlarının Suriye ve Libya gibi ülkelerden Afganistan’a taşındığını belirtti ve ekledi: “Tacikistan’daki üssümüzün muharebe yeteneklerini güçlendirmeye ve olası isyancı sızmalarını püskürtmek için planlarımızı iyileştirmeye her zamankinden daha fazla önem veriyoruz.”

Öte yandan Rusya, 5-10 Ağustos’ta Tacikistan’ın Afgan sınırı yakınında, binden fazla Rus askerinin yanı sıra Özbek ve Tacik güçlerinin de katılacağı askeri tatbikatlar düzenlemeye hazırlanıyor. Üst düzey bir Rus diplomat ise Moskova’nın Taliban’ın kuzey Afganistan’da elde ettiği kazanımları kendi güvenliği açısından sakıncalı gördüğünü belirtti.

Binlerce Afgan ülkeyi terk etmek için vize başvurusunda bulunuyor

Öte yandan her gün binlerce Afgan vize başvurusu yapabilmek için diplomatik yabancı misyonlara akın ediyor fakat başvuruların pek çoğu olumlu sonuçlanmıyor. Pek çok ülke, başvuran kişilerden çok sayıda belgenin yanı sıra finansal olarak kendilerini ve ailelerini geçindirebilecek kaynaklara sahip olmalarını şart koşuyor fakat çok az sayıda Afgan bu şartları karşılayabilecek olanağa sahip. AFP’ye konuşan bir Afgan, “Herkesin hayatı tehlikede, gitmek dışında bir başka seçeneğimiz yok” dedi.

Ne olmuştu?

ABD ve NATO güçleri 20 yıl sonra son birliklerini geri çekerken Taliban, son haftalarda Afganistan genelinde çok sayıda bölgeyi ve ülkeyi dış dünyaya bağlayan hayati sınır kontrol noktalarını ele geçiriyor. Pentagon, Taliban’ın Afganistan’ın ilçe merkezlerinin yarısından fazlasını kontrol ettiğini tahmin ediyor.

Her ne kadar Taliban, iktidara gelmeleri halinde sivillere iyi davranacaklarını ve ülkenin uluslararası terörizm için bir üs olarak kullanılmasına izin vermeyeceklerini söylese de Afgan halkı, Taliban’ın iktidarı tekrar ele geçirmesinden korkuyor. Taliban’ın Kabil’e doğru yürüyüşü yüzbinlerce insanı ülkesini terk etmek durumunda bırakıyor.

1996-2001 yılları arasında iktidarda olan Taliban, iktidarı boyunca düşmanlarını alenen infaz etmiş, kadınları çalışma ve eğitimden men etmiş ve Usame bin Ladin’in El Kaide’si gibi radikal İslamcı grupların ülke genelinde güç kazanmasını engellememişti.

Birleşmiş Milletler (BM) bu hafta yayınladığı raporunda, Afganistan’daki sivil kayıpların son haftalarda arttığını belirtti. Geçen yılın aynı dönemine göre ölüm ve yaralanma vakalarında yüzde 47’lik bir artış yaşandığının altı çizilen raporda, çatışmaların daha da şiddetlendiği temmuz ayındaki kayıplar ise yer almıyor.

Son günlerde Taliban’ın ilerlediği bölgelerde sivillerin kaçırılması ve öldürülmesiyle ilgili çok sayıda haber yerel basına yansıdı. Taliban ise intikam cinayetleri işledikleri yönündeki iddiaları reddediyor.

Afgan ve ABD’li yetkililer, Taliban ilerleyişine karşı savaş stratejisinde değişikliğe gidildiğini belirtti. Yetkililer, Kabil ve diğer eyaletlerdeki önemli şehirlerin korunmasının öncelik haline getirildiği bir strateji üzerine çalışıyor.

Afgan hükümeti ile Taliban arasında Katar’ın başkenti Doha’da yürütülen barış görüşmeleri, Taliban’ın savaş alanında kazanımlarına mukabil müzakerelere çok az ilgi göstermesiyle büyük ölçüde durdu.

Derleyen: Zeynel Yıldırım

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.