Bugün Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) Nazi Almanyası’nı mağlup ederek İkinci Dünya Savaşı’nda elde ettiği zaferin 77. yıldönümü. Rusya bu yıl 9 Mayıs Zafer Günü’nü Ukrayna’yı işgalinin gölgesinde kutlayacak. Dünyanın gözü kulağı da bugün Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yapacağı açıklamada olacak. Peki Putin’in açıklamaları neden bu kadar merak ediliyor? Ukrayna’ya savaş mı açacak, Donbas’ta zafer mi yoksa ülkede seferberlik mi ilan edecek?
Rus birlikleri, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) Nazi Almanyası’nı mağlup ettiği gün olarak tarihe geçen 9 Mayıs’ta her yıl başkent Moskova’daki Kızıl Meydan’da askeri bir geçit düzenliyor.
Kızıl Meydan’daki törenin saat 10:00’da, Ölümsüz Alay Yürüyüşü’nün ise saat 15:00’te başlaması öngörülüyor. Kutlamaların gece 22:00 sularında 10 dakika sürecek havai fişek gösterileri ile sona ermesi planlanıyor.
Bu yılki tören Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin gölgesinde düzenleneceği için farklı bir anlam taşıyor. Örneğin meydanda yürüyecek olan askerler daha önceki çatışmalarda hayatını kaybeden Rus askerlerinin fotoğraflarına ek olarak, Ukrayna’daki “askeri operasyon”da hayatını kaybeden askerlerin de fotoğraflarını taşıyacak.
Ukrayna savaşının etkisi: Silahların sayısı azalacak
Kremlin, özellikle 20. yüzyıldan itibaren ülkedeki vatanseverlik duygusunu teşvik etmek ve Rusya’nın dünyadaki gücünü bir kez daha kanıtlamak için Zafer Günü kutlamalarını bir araç olarak kullanmaya başladı. Bu yüzden Kızıl Meydan’daki geçit töreni estetik ve askeri donanımla da yakından ilgili. Her yıl Kremlin’in en son model askeri silahlarını sergilediği bir alan olarak görülen kutlamalarda bu yıl yer alacak silahların sayısında ciddi oranda bir azalma bekleniyor.
BBC Rusya tarafından yapılan bir analize göre bu yılki geçit töreninde 10 bin asker ve 129 parça askeri teçhizatın olması bekleniyor. Financial Times’a göre ise bu oran geçen yıla kıyasla yüzde 30 oranında daha düşük. Örneğin, Rusya’nın en yeni tanklarından biri olarak bilinen T-80BVM ve Pantsir-S1 uçaksavar füze sistemi bu gövde gösterisinde kullanılamayacak.
77. yıldönümüne özel olarak ise 77 askeri uçak ve helikopterin Kızıl Meydan üzerinde bir uçuş yapması planlanıyor. Uçaklar ve helikopterlerin Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinde sembol hale gelen “Z” formasyonunda uçması bekleniyor.
21. yüzyılda yeni “gamalı haç”: Z
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Z harfi, Moskova’nın Kiev’e yönelik başlattığı savaşı destekleyenler için önemli simge. Bu işareti Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaşı 24 Şubat’tan itibaren Rusya’nın birçok şehrindeki reklam panolarında, binalarda, araçlarda ve televizyonlarda görebilmek mümkün.
Peki bu harf ne anlama geliyor?
Rusya’nın kullandığı Kiril alfabesinde “Z” sesi “з” harfi ile sağlanıyor, dolayısıyla Rusça’da Z karakteri yok. Ancak savaşın başlangıcından bu yana Rusya’nın tüm şehirlerinde, özellikle hükümet binalarında, devasa Z harflerini görmek mümkün.
Kökenine dair birden fazla teori bulunsa da Z’nin, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısını destekleyen milliyetçi bir sembol niteliği taşıdığını söylemek yanlış olmaz.
Ukrayna’ya saldıran Rus askeri araçlarının pek çoğunda da görülebilen “Z”, Rusya Savunma Bakanlığı’nın iddiasına göre “za pobedu” (zafer için) ifadesini simgeliyor. Rus ordusundan kaçan bir askere göre ise “Z”, Rusça batı anlamına gelen “zapad” kelimesini; askeri araçlarda “Z” kadar sık görülen “V” ise doğu anlamına gelen “vostok” kelimesini ifade ediyor.
Rusya’daki bu sembolü billboardlardan anaokullarına kadar hemen her yerde görmek mümkün. Geçen günlerde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de Moskova’da, “Za mir (Barış için)” sloganıyla bir miting düzenledi. Ancak bu sloganda sadece Z harfi Latin alfabesiyle yazılmıştı.
Putin neyi açıklayacak?
Özellikle Batı medyasında, Rusya’nın bugün düzenleyeceği geçit töreni ile alakalı birçok spekülasyon mevcut. Savaş esirlerini Kızıl Meydan’da mı yürütülecek? Rusya Ukrayna’ya topyekûn bir savaş mı ilan edecek, yoksa savaşı bitirecek mi? Putin seferberlik mi ilan edecek? Kremlin bazı yerlere nokta atışı saldırılar mı düzenleyecek? Nükleer saldırı ihtimali mevcut mu?
Putin 24 Şubat’ta Ukrayna’ya karşı “askeri bir operasyon” düzenleyeceklerini duyurdu ve savaşın 75. gününe dek hiçbir zaman “savaş” kelimesini kullanmadı. Bu yüzden uzmanlar Putin’in bugünkü konuşmasında Ukrayna’ya karşı bir savaş ilan edebileceği ihtimali üzerinde de duruyor. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov bu hafta içinde kendisine “Putin’in 9 Mayıs’ta Ukrayna’ya savaş ilan etme olasılığı ne?” diye soran gazetecileri “Hayır, bu tamamen saçmalık” diye azarlamış olsa da bu ihtimal halen masada.
Batılı yetkililer ve Ukrayna istihbaratı, Putin’in bu yılki Zafer Günü’nde Rus birliklerinin özellikle son zamanlarda saldırılarını yoğunlaştırdığı Ukrayna’nın doğusundaki Donbas bölgesinde bir zafer ilan edeceğini öne sürüyor. Rusya, işgalin başladığı ilk günlere kıyasla, Ukrayna’nın kuzeyindeki kuvvetlerini ciddi oranda Güney ve Doğu Ukrayna’ya kaydırmış ve uzmanlara göre Kremlin rotasını ayrılıkçıların desteklediği Donbas bölgesindeki kilit noktaları ele geçirmeye doğru çevirmişti.
Bir diğer olasılık ise seferberlik ilan edilmesi. Mart ayında Putin, 134 bin 500 yeni askerin orduya alınmasını emreden yeni bir kararname imzalamamış fakat bu kişilerin Ukrayna’da savaşmayacağını aktarmıştı. Kiev Savunma İstihbarat Şefi Kirilo Budanov’a göre Kremlin, tam seferberlik ilan etmeyi planlıyor. Moscow Times da cuma günü (6 Mayıs) yayımladığı haberinde, Rus devlet kurumlarının “seferberlik ve savaş uzmanı” aradığını ve belirli yerlere ilan verdiğini yazmıştı.
Uzmanlar ise seferberliğin ilanı gibi bir durumun ardından Rusya’da sıkıyönetimin ilan edilmesinden endişe ediyor. Böyle bir durum Putin’e olağanüstü yetkilerin verilmesi, Rusya’nın sınırlarının kapatılması, iletişime sansür getirilmesi, sokağa çıkma yasaklarının uygulanması, gıda kaynaklarının kontrol altına alınması, özel mülkiyetlerin ele geçirilebilmesi anlamına geliyor.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov her ne kadar Ukrayna savaşı ile ilgili belirlenen takvimin 9 Mayıs’a ayarlanmadığını belirtse de Rusya uzmanları ve analistler, tüm bu soruların cevaplarını öğrenmek için bugün sosyal medyadan ve televizyon kanallarından Putin’in konuşmasına gözlerini çevirecek.
