Anayasa Mahkemesi (AYM), AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, “Artistlik yapma lan” sözünün bir köşe yazısında kullanıldığı gerekçesiyle Cumhuriyet gazetesine üç günlük resmi ilan kesme cezası verilmesinin, “ifade ve basın özgürlüğünün ihlali” olduğuna karar verdi.
AYM, Basın İlan Kurumu’nun (BİK) son yıllarda artan resmî ilan kesme cezalarıyla ilgili emsal niteliğinde bir ihlal kararına imza attı.
Cüneyt Arcayürek, 23 Şubat 2013 tarihli köşe yazısının başlığında, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kendisine “Çiftçinin hali ne olacak, anamız ağladı” diyen çiftçiye verdiği “Artistlik yapma lan!” cevabına atfen Erdoğan’ı kastederek “Artist!” ifadesini kullanmıştı. Basın İlan Kurumu, bunun üzerine gazeteye üç günlük resmi ilan kesme cezası vermişti.
AYM ise bu ve buna benzer kararları “Kararlar cezalandırma aracına dönüştü” diyerek anayasaya aykırı buldu.
Kararda “İncelenen başvuruda 195 sayılı Kanun’un 49. maddesine dayanılarak başvurucu gazetelere, hakkında resmî ilan ve reklam kesme cezası verilmesi şeklindeki müdahalenin başvurucuların Anayasa’nın 26. maddesinde güvence altına alınan ifade özgürlüğünü ve 28. maddesinde güvence altına alınan basın özgürlüğünü ihlal ettiği sonucuna varılmıştır” denildi.
BİK’in mahkemeye sunduğu ilan kesme cezalarına dair istatistiğe atıfta bulunulan AYM kararında, “BİK’in 2018 yılı istatistiklerinde gazetelerin basın ahlak esaslarını ihlal ettiği gerekçesiyle 39 gün, 2019 yılı istatistiklerinde 143 gün, 2020 yılı istatistiklerinde 572 gün resmi ilan ve reklam kesme cezası verdiği görülmüştür” denilerek, kararların bir cezalandırma aracına dönüştüğü yargısı gerekçelendirildi.
DW Türkçe’nin daha önceki bir haberine göre ulusal gazetelere verilen cezaların yüzde 97’si BirGün, Cumhuriyet, Evrensel, Korkusuz, Yeni Asya ve Sözcü’ye kesilmişti.
AYM, ifade ve basın özgürlüğü ihlalinin ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere mahkemelere birer örnek gönderdi. Kararda ayrıca, Cumhuriyet gazetesine 10 bin Türk Lirası tazminat ödenmesine hükmedildi.
“Pilot karar” niteliği taşıması nedeniyle, ilgili Basın İlan Kanunu’nda düzenleme yapılması için AYM kararının bir örneği de Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne gönderildi.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
