Rusya’nın Ukrayna’ya saldırılarında yeni bir dönüm noktası yaşanıyor. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Ukrayna ordusunun eylül ayından bu yana düzenlediği karşı taarruzunda en az 6 bin kilometrekarelik alanı geri aldıklarını açıkladı. O şehirlerden biri de İzyum. Altı aylık bir Rus işgalinin ardından neler yaşadıklarını Guardian muhabirlerine anlatan siviller, “Yaşamadan yaşadıklarımızı anlamanız imkansız” diyor.
44 yaşındaki Olga, “Yaşamadan yaşadıklarımızı anlamanız mümkün değil” diyor ve sözlerine şöyle devam ediyor: “Yere uzandık ve o kadar uzun süre evimizde kaldık ki bombaları tanımayı öğrendik. Dışarıdan duyduğumuz Rus uçağı o kadar gürültülü değilse, iki bomba atacağını biliyorduk. Öte yandan, uçak çok gürültülü olursa, altı tane düşerdi. Rahat bir nefes alamadan önce her patlamayı saydık.”
İzyum: Dev bir suç mahalli
Ukrayna’nın Donbas bölgesine ve oradan da Karadeniz’e açılan kapısı olarak kabul edilen İzyum, bugün ise Ukrayna’daki savcıların Rus askerleri tarafından işlediği iddia edilen savaş suçları hakkında kanıt topladıkları bir suç mahalli.
Harkov Bölgesi Başsavcısı Oleksandr Filchakov, “Karşı taarruzun ardından Harkov bölgesinde Rus askerleri tarafından öldürülen yerel sakinlere ait birkaç mezar yeri bulduk” dedi.
Başsavcı Filchakov, şehirde işgal sırasında yaşananlara ilişkin ise “Bazıları işkenceye bile uğramıştı. İzyum’a ise daha yeni başladık” diye konuştu.
Bölge sakinlerinin ve bazı polis memurlarının ifadelerine göre Rusya’nın, ana köprünün yakınındaki bir apartmana düzenlediği hava saldırısı sonucu en az 50 kişi öldü. İfadelere göre bu apartman, Kiev bölgesindeki Borodyanka’yı ele geçirmeye çalışırken Ruslar tarafından kullanılan bombalarla -düşman tahkimatları ve sığınakları gibi askeri hedefleri vurmak için tasarlanmış bir Fab-250 Sovyet dönemi bombası- ikiye bölündü.
Ancak savaştan önce nüfusu 46 bin olan bu sakin kasabada böyle yapılar yoktu. Bugün bunlardan birkaç bini kaldı. Yerel halk, tek çıkışın Rusya’ya gitmek olduğunu ve birçoğunun gitmeyi reddettiğini söylüyor.
Rusya 1 Nisan’da İzyum’u ele geçirdi ve burayı, Ukrayna kontrolündeki Donbas’ta kalan birliklere karşı Rus saldırılarının başlangıç noktası haline getirdi.
Yerel yetkililer nüfusun bir kısmını tahliye etmeyi başardı ancak yetkililere göre yaklaşık 10 bin vatandaş mahsur kaldı.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
64 yaşındaki eski radyo elektroniği mühendisi Vitaliy İvanoviç, yıpranmış görüntüsü ve tozlu kahverengi kıyafetleri içerisinde verdiği demeçte, Rusların şehre girdikten sonra bombardımanın devam ettiğini, tanklarını merkeze koyduklarını ve ateşin sürdüğünü anlattı.
İvanoviç, Rus güçlerinin Rusya’ya gitmek dışında gitmelerine izin vermediğini belirtti. Yaşlı mühendis ayrıca mart ayı başlarındaki saldırılar sırasında cep telefonu sinyallerinin ve elektriklerinin kesildiğini söyledi. Elektriğin bir ay önce şehrin bazı semtlerinde geri geldiğini anlatan İvanoviç, bazı insanların tüm dönem boyunca elektriksiz yaşadığını söyledi.
İvanoviç, radyo mühendisliği geçmişi nedeniyle birçok sakinin aksine dış bilgilere erişebildiğini belirterek, “Ukrayna istasyonlarını yakalamak için güneş pili kullanarak şarj ettiğim bir radyom vardı” dedi.
Bombalanan yönetim binasının önünde arkadaşlarıyla küçük Ukrayna bayraklarıyla poz veren bir kadın, Rusların gelip pasaport numaralarını istediğini ve yakında kendilerine Rus pasaportu verileceğini söylediğini belirtti.
Kadın, “Sadece ‘hayır’ dedim ve gittiler. Bizi bombalayanın Ukrayna ordusu olduğunu söylüyorlardı ama biz inanmadık, nereden geldiğini anlayabiliyorduk” dedi.
“Nereye, hangi adrese bakacaklarını çok iyi biliyorlardı”
Guardian’ın konuştuğu şehir sakinleri, Rus askerlerinin çoğunlukla içlerine kapandığını, Rusların sivilleri dövdükleri veya onlara işkence yaptıkları konusunda doğrudan bir bilgileri olmadığını söyledi. Kolluk kuvvetleri, savaş suçlarıyla ilgili soruşturmaya başlamak için iki gün önce şehirdeydi. Yakınlardaki Balakliya’da en az bir işkence vakası rapor edildi.
Bununla birlikte sakinler, Ruslar şehirlerine geldiklerinde, Ukrayna ordusunda bulunan yerlilerin, askerilerin ailelerinin veya 2014’te başlayan Donbas savaşının gazileri olan kişilerin listelerine sahip olduklarını anlattı.
Kadın, “Nereye, hangi adrese bakacaklarını çok iyi biliyorlardı” dedi.
Rusların bu insanları kaçırdığı ve bilinmeyen yerlere götürdüğü iddia ediliyor.
30 yaşındaki Eduard, “Kayboldular. Bir arkadaşım arabasını çalan Rus askerlerine isyan etti. Onu köpeğiyle birlikte soğukkanlılıkla öldürdüler” dedi.
Dükkanı bombalanan orta yaşlı bir dükkan işçisi olan Natasha, “Bombalanan her şey Ruslar tarafından yapıldı. Savaşın ilk haftalarında oldu” dedi.
Evinin dışındaki ocakta yemek pişiren kırklı yaşlarında bir kadın olan Svitlana, kendisinin ve komşularının şubat ayından beri gazsız olduğunu söyledi. Svitlana, Ukrayna ordusunu görmekten mutlu olduğunu söyleyemeyeceğini belirtti.
Savaş başladığından beri internete ve haberlere erişimi olmadığını söyleyen Svitlana, “Bize kimin ateş ettiğini bilmiyoruz. Elektriğimiz ve suyumuz olunca mutlu olacağız. Kışın ne olacak? Hiçbirimizin penceresi yok. Bombalamanın yeniden başlamasından da korkuyoruz” diyerek yaşadıkları zorlukları dile getirdi.
Sakinler, patlamalar güneydoğu cephesinden sadece sekiz kilometre uzaktaki sokaklarda yankılansa bile normal hayatın yakında geri döneceğini ve onları aylarca saklanmaya zorlayan, arkadaşlarını öldüren ve evlerini yok eden savaşın gerçekten sonlandığını umuyor.
Zelenskiy İzyum’da
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, iki gün önce (14 Eylül) İzyum’a sürpriz bir ziyarette bulundu ve “çok şaşırdığını”, ancak şehre verilen zararın boyutlarına şaşırmadığını söyledi. Zelenskiy, İzyum’un kurtarılmasında yer alan ve harap olmuş yönetim binasının önünde Ukrayna bayrağının dalgalanışını izleyen paraşütçülere de teşekkür etti.
Kaynak: Guardian
Derleyen: Gökalp Badak
