Cumhurbaşkanı seçimi ve 28. dönem milletvekili genel seçimi, 14 Mayıs 2023’te yapılacak. YSK’nın seçim takvimini açıklamasının ardından milletvekili seçim yılı olması nedeniyle siyasi partilere 10 Ocak’ta yapılan Hazine yardımının ardından iki kat daha yardım yapılacak. Hazine yardımı almaya hak kazanan partilere ocak ayında 1 milyar 504 milyon TL yardım yapılmıştı. Seçim takvimi açıklanınca 3 milyar lira daha Hazine yardımı yapılacak ve bu yıl siyasi partilere toplam 4 milyar 514 milyon lira ödenek verilmiş olacak.
Siyasi partilere yasa gereğince her yıl Hazine’den yardım yapılıyor. Seçim kanununda siyasi partilere yapılacak toplam yardım, “bütçe gelirlerinin beş binde ikisi” olarak öngörülüyor. Milletvekili seçimi yapılan yıllarda bu miktar üç kat artırılıyor. 2023 bütçesinde gelirler toplamı 3 trilyon 762 milyar 439 milyon 808 bin lira olarak belirlendi. Bu çerçevede siyasi partilere yapılacak Hazine yardımı 1 milyar 504 milyon 976 bin TL olacak. Milletvekili seçim yılı olması nedeniyle bu rakam üç katına, 4 milyar 514 milyon liraya çıkacak. Yüksek Seçim Kurulu (YSK), bugün yaptığı toplantıda, seçimin başlangıç tarihini 18 Mart olarak açıkladı. Bu durumda Hazine yardımlarının 28 Mart’a kadar partilerin hesaplarına yatırılması gerekiyor.
Seçimlere katılmış ve ülke barajını geçmiş olan partiler Hazine yardımından yararlanabiliyor. Seçimlerde yüzde 3’ün üzerinde oy alan partilere ödenecek miktar ise en barajı geçen ve en düşük Hazine yardımı alan partiye ödenen rakam ile yardıma hak kazanan partinin aldığı oy sayısı baz alınarak hesaplanıyor.
Hazine’den en büyük pay AKP’ye
Yasa gereğince siyasi partilere yapılacak yardımlar bütçe yürürlüğe girdikten sonra ocak ayı başında YSK tarafından belirleniyor ve en geç 10 Ocak’a kadar siyasi parti hesaplarına yatırılıyor. Yasada öngörülen beş binde ikilik kısım, 1 milyar 504 milyon 976 bin TL partilere pay edilerek hesaplara yatırılacak.
Bu durumda, seçimlerde en yüksek oyu alan AKP, Hazine’den de en büyük yardımı alıyor. 10 Ocak’ta AKP’nin kasasına 653.8 milyon TL girdi. Hazine’den CHP’ye 348 milyon, HDP’ye 179.8 milyon, MHP’ye 170.5 milyon, İYİ Parti’ye ise 153.1 milyon TL ödeme yapıldı.
HDP’nin hesaplarındaki bloke kararı kaldırıldı
HDP’ye yönelik kapatma davasıyla ilgili Anayasa Mahkemesi (AYM), 9 Mart’ta iki önemli karar verdi. Buna göre, partinin Hazine yardımının bloke kararı kaldırıldı. Kapatma davası için HDP yetkililerinin 14 Mart’ta yapacağı sözlü savunma da 11 Nisan’a ertelendi. AYM, HDP’nin Hazine yardımlarının bulunduğu banka hesabının bloke kararını 5 Ocak 2023’te yaptığı toplantıda vermişti.
YSK, 14 Mayıs 2023 için erken seçim kararı aldı. Buna göre, siyasi partilere 10 Ocak’ta almış oldukları yardımın iki katı kadar daha Hazine’den yardım yapılacak.
YSK’nın seçim takvimini açıklamasının hemen ardından AKP’nin kasasına 1.3 milyar TL daha Hazine yardımı girecek. CHP ise Hazine’den 695.9 milyon TL yardım alacak. HDP’ye 359.7 milyon TL, MHP’ye 341 milyon TL, İYİ Parti’ye ise 306.1 milyon TL ödeme yapılacak. Böylece 2023 yılında AKP toplam 1 milyar 961.3 milyon TL, CHP ise toplam 1 milyar 43,9 milyon TL Hazine yardımı almış olacak. Toplamda HDP’ye 539.5 milyon TL, MHP’ye 511.5 milyon TL, İYİ Parti’ye de 459.2 milyon TL Hazine yardımı yapılmış olacak. Bu durumda 2023 yılında beş partiye toplam 4 milyar, 514 milyon TL Hazine yardımı yapılmış olacak.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Yasal mevzuat nasıl?
Siyasi Partiler Kanunu’nun “devletçe yardım” başlıklı ek maddesinde yardımlara ilişkin şu düzenleme yer alıyor ve yardımlar da buna göre hesaplanıyor:
“Yüksek Seçim Kurulunca son milletvekili genel seçimlerine katılma hakkı tanınan ve 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanununun 33 üncü maddesindeki genel barajı aşmış bulunan siyasi partilere her yıl Hazineden ödenmek üzere o yılki genel bütçe gelirleri (B) Cetveli toplamının beş binde ikisi oranında ödenek mali yıl için konur.”
“Bu ödenek, yukarıdaki fıkra gereğince Devlet yardımı yapılacak siyasi partiler arasında, bu partilerin genel seçim sonrasında Yüksek Seçim Kurulunca ilan edilen toplam geçerli oy sayıları ile orantılı olarak bölüştürülmek suretiyle her yıl ödenir. Bu ödemelerin o yılki genel bütçe kanununun yürürlüğe girmesini takiben on gün içinde tamamlanması zorunludur.”
“Bu madde uyarınca yapılacak yardımlar sadece parti ihtiyaçları veya parti çalışmalarında kullanılır.”
“Yukarıdaki fıkralarda öngörülen yardım miktarları; bu yardımdan faydalanabilecek siyasi partilere, milletvekili genel seçiminin yapılacağı yıl üç katı, mahalli idareler genel seçim yılı için iki katı olarak ödenir. Her iki seçim aynı yıl içerisinde yapıldığında bu ödemenin miktarı üç katı geçemez. Bu fıkra gereğince yapılacak katlı ödemeler, Yüksek Seçim Kurulunun seçim takvimine dair kararının ilanını izleyen 10 gün içinde yapılır.”
