Rusya, Wagner ayaklanmasıyla çalkalanıyor. İsyanın arkasındaki isim Yevgeny Prigozhin ise, Wagner paramiliter grubunu kurma yoluna sosisli sandviç satarak başlamış bir isim. İşte, Wagner ve Prigozhin’in hikayesi.
Yevgeny Prigozhin aynı Vladimir Putin gibi Leningrad’da doğmuş bir isim. Gençlik yıllarında kayak sporu ile ilgili olan Prigozhin spor kariyerinin başarısız olması, onu başka yollara itti. Birkaç arkadaşıyla birlikte Leningrad’ın zengin mahallelerinde hırsızlık yapmaya başlayan Prigozhin, 1981 ve 1990 arasını hapiste geçirdi.
Sovyetler Birliği’nin yıkılmasıyla beraber Prigozhin için de yeni bir hayat başlıyordu. Sosisli sandviç satmaya başlayan Yevgeny Prigozhin, ayda 1000 dolar para kazanmaya başlamıştı ki bu yeni kurulan Rusya devletinde büyük bir gelirdi. Sosisli sandviçle başlayan Prigozhin’in kariyer hedefleri, bundan çok daha yüksekteydi. Prigozhin biriktirdiği parayla bir market zincirinden hisse aldı ve 1995’te bir restoran açtı.
Prigozhin’in restoranları özellikle yemeklerin tadı ile dikkat çekti. Leningrad’dan St. Petersburg ismine geçen kentin önemli sakinleri yemek için Staraya Tamozhnya’yı tercih ediyordu. Bunlar arasında Vladimir Putin de vardı.
Putin, Rusya devlet başkanı olduktan sonra Staraya Tamozhnya ve Yevgeny Prigozhin’i unutmadı. Putin ağırladığı devlet adamlarını bazen Staraya Tamozhny’ya ya, bazen de Prigozhin’in yüzen bir restorana dönüştürdüğü bir tekne olan New Island’a götürürdü. Putin’in devlet adamlarını ağırladığı fotoğrafların arka planında sık sık Prigozhin’i görmek mümkün.
1990’ların sonuna doğru kurduğu Concord isimli “catering” firması ile büyük devlet etkinliklerine hizmet vermeye ihaleler almaya başladı. Rusya devlet yemekleri için ihale almaya başlayan Prigozhin hedeflerini büyüttü. 2012 yılında Moskova’daki okullara yemek sağlamak için 10,5 milyar rublelik bir ihaleyi kazandı.
Forbes Russia tarafından yapılan bir araştırmaya göre, 2015’e gelindiğinde Prigozhin’in şirketleri Rusya ordusuna yemek sağlamak için 92 milyar rubleden fazla değerde ihaleler kazanmıştı.
Rusya’nın Mart 2014’te Kırım’ı ilhak etmesi ile birlikte, Prigozhin için de yeni bir fırsat doğdu.
2014’te Rusya Savunma Bakanlığı’nda yapılan bir toplantıda üst düzey bürokratlarla beraber, “Putin’in aşçısı” ve Rusya ordusunun yemek sağlayıcısı Yevgeny Prigozhin de odadaydı.
Prigozhin’in, Rusya Savunma Bakanlığı’ndan bir talebi vardı. Rusya için savaşlarda yer alacak ama ordudan bağımsız, gönüllülerin savaşacağı bir ordunun eğitimi için alan tahsisi istiyordu. Rusya Savunma Bakanlığı başta buna karşı çıksa da Prigozhin, “Emirler babamdan geliyor” diyordu. Babam diye bahsettiği kişi de, Vladimir Putin’den başkası değildi.
2014’te bakanlık onayıyla beraber adı “Wagner” olacak olan paralı asker grubuna ilk olanaklar Rusya devleti eliyle sağlandı ve Rusya tarihi için yeni bir sayfa açıldı.
Silahlanan ve askerlerini eğiten Wagner grubu ilk olarak Suriye İç Savaşı’nda rol aldı. Rusya’nın bizzat müdahale edemediği olaylarda tetiğin arkasında Wagner vardı. Wagner askerleri Suriye’de çok sayıda savaş suçu işlemekle suçlanıyor.
Prigozhin’in yükselişi, Savunma Bakanlığı’ndaki bazı kişileri rahatsız etmeye başladı.
Wagner dünyanın dört bir yanında faaliyet gösteriyordu. Suriye’de Beşar Esad rejimi ile birlikte savaşan paralı asker grubu, Afrika’da da faal.
Libya’da grup, General Halife Hafter’e bağlı güçleri destekliyor.
Orta Afrika Cumhuriyeti elmas madenlerinin korunması için, Sudan da altın madenlerinin korunması için Wagner’den destek alıyor.
Batı Afrika’da Mali, İslamcı militan gruplara karşı Wagner’i kiraladı.
Putin’in geçen yıl Ukrayna’ya işgal etme kararı alması ile birlikte, Wagner için de yeni bir “iş fırsatı” doğdu. Rusya ordusunun yetersiz kaldığı ve en zorlu cephelerde, Wagner askerleri cepheye sürüldü. Bir yılı aşkın süren savaşta Wagner ağır kayıplar verdi. Prigozhin’in Kremlin’le arası da burada açılmaya başladı.
Kurulduğu günden yana askeri gücünü, eski askerler ve eski mahkumlardan oluşturan Wagner, Ukrayna’daki kayıplardan sonra yeni asker arayışlarına girdi. Yevgeny Prigozhin, Rusya’daki “Gulagları” ziyaret etmeye başladı. Aradığı kişiler, “azılı katillerdi.”
Prigozhin mahkumlara iki şans vermeye başladı: Ya on yıllarca daha hapiste kalıp cezalarının bitmesini beklemek, ya da Ukrayna’da 6 ay Wagner için savaşmak ve aynı zamanda yüklü bir maaş almak. 6 ay Wagner’de savaşan kişilere, cezalarının silineceği teminatı verildi.
Her askere de aylık 180 bin ruble maaş bağlandı.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Wagner’in özellikle Bahmut’ta verdiği ağır kayıplar, Kremlin’le ilişkilerin bozulmasına yol açtı. Cephede kamuflajlarla poz veren ve sık sık videolar paylaşan Yevgeny Prigozhin’in hedefinde her zaman iki isim vardı: Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Rusya Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov.
Prigozhin bir kere bile Putin hakkında konuşmadı, “babasına” baş kaldırmadı.
Prigozhin sık sık Rusya’dan mühimmat taleplerinde bulundu ve Bahmut’ta çarpışan askerlerinin desteklenmesini istedi ama bu talepleri çok geç karşılık buldu. Prigozhin, Kremlin’e karşı, “askerlerini geri çekme” tehditlerinde bile bulundu.
Bir süre sona mevzilerini Rusya ordusuna bırakan Wagner, Ukrayna’da diğer cephelerde savaşmaya devam etti ama Prigozhin ve Rus Genelkurmayı’nın arası düzelmeyecek şekilde bozulmuştu.
Rusya Savunma Bakanlığı geçtiğimiz günlerde, “gönüllü” askerlere Rusya ordusu ile sözleşme imzalama zorunluluğu getirileceğini açıklamıştı. Buna karşı çıkan Prigozhin’e bir sonraki darbe, askerlerinin Rusya hava saldırısına maruz kalması oldu. Bu Putin’in eski dostu için bardağı taşıran son damlaydı.
Wagner başta Şoygu ve Gerasimov olmak üzere, Rusya’daki “elitleri” indirmek için ayaklanma başlattı.
Wagner, Kremlin’e karşı ayaklanma başlattı: Rusya alarma geçti
Wagner güçleri Rostov Don şehrini ablukaya aldı
Vladimir Putin: “Sırtımızdan bıçaklandık”
