Rusya’yı sarsan Wagner ayaklanması sadece 24 saat içinde başladı ve bitti. Putin-Prigojin-Şoygu-Gerasimov ekseninde bir gün içinde ne yaşandı? Wagner grubunun lideri Yevgeni Prigojin şimdi ne yapacak?
Geçtiğimiz Perşembe Prigojin,Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu’ya öfke kustuğu bir video daha paylaştı. Bu, Prigojin’in bir süredir devam ettirdiği retorikten farksızdı ve özel bir mesaj barındırmıyordu. Wagner lideri her zaman olduğu gibi Şoygu’yu “beceriksiz” ve “korkak” olmakla suçluyordu. Prigojin’in iddialarına göre Putin, Şoygu tarafından Ukrayna’nın işgal edilmesi için “kandırılmıştı.”
Bir süredir devam eden Wagner-Rusya ordusu gerginliği son haftalarda zirve yaptı. Rusya Savunma Bakanlığı “gönüllü” olarak Ukrayna’da savaşan Rus askerlerin, bakanlık ile sözleşme imzalayabileceğini açıkladı. Prigojin bunu, paralı asker ordusunu “bitirmek” için bir çaba olarak yorumladı. Wagner’in Cuma akşamı Telegram’dan yayınladığı video, bu gerginliğin geldiği noktayı gösteriyordu.
Görüntülerde; Donbas’taki bir kampta telaş içinde koşturan Wagner askeri, yok edilmiş teçhizatların ve parçalanmış Wagner askerlerinin arasından geçiyordu. Videodan kısa bir süre sonra Prigojin saldırı emrinin Şoygu’dan geldiğini söyledi. Prigojin artık, “davası uğruna” binlerce askerini kaybettiği Rusya’ya girmek için “meşru” bir nedene sahipti.
Wagner, Kremlin’e karşı ayaklanma başlattı: Rusya alarma geçti
Kremlin olup biteceklerden habersizken, Cuma gecesi Wagner konvoyu Ukrayna-Rusya sınırını geçti ve Rusya’nın sınır kenti ve savaş için önemli lojistik merkezlerden biri olan Rostov Don’a ulaştı. Cumartesi sabahına karşı, Rostov Don’un kontrolü Wagner’deydi. Askeri karargahlar, paralı askerlet tarafından kuşatılmıştı. Halk olup bitenleri sakin bir şekilde izliyordu. Karşılarındaki paralı askerler de, onlar gibi Rus’tu.
Rostov Don’un “işgali” Kremlin’i şaşkınlığa uğrattıktan sonra, Wagner lideriyle ilk temaslar gerçekleşti. Rusya Savunma Bakanı yardımcısı Yunus-bek Yevkurov ve Rusya Genelkurmay Başkanı yardımcısı Vladimir Alekseyev, şartları konuşmak için Prigojin’e gitti. Wagner lideri, bakan yardımcılarından bağlı oldukları bakanların istifasını istedi. Sergey Şoygu ve Valeri Gerasimov, Prigojin’in tek hedefiydi. Kremlin’e baş kaldıran Wagner’in patronu, Vladimir Putin hakkında yanlış bir şey söylememeye gayret ediyordu.
Prigojin bakan yardımcılarına, şartları kabul edilmezse ordusunu Moskova’ya yürüteceğini söyledi.
Rusya’da ve dünyada herkes, bir kişinin ağzından çıkacakları merak eder hale geldi: Vladimir Vladimiroviç Putin. Rusya liderinin açıklamasının ilk olarak TSİ sabah 09.00’da olacağı açıklandı. Putin kürsüye saat 10.00’da geldi. Putin, Wagner’i “vatana ihanetle” suçladı. “Çok sert cezalar çekeceklerini” söyledi.
Cumartesi sabahı itibarıyla tüm Rusya ama başta Moskova, alarma geçti. Rostov Don’dan Moskova’ya uzanan yol boyunca ordu kontrol noktaları kurdu, Moskova’da toplu etkinlikler iptal edildi ve Kızıl Meydan kapatıldı. Moskova’dan kalkan özel jetler, dünyanın dört bir yanına uçtu.
Bu arada talepleri kabul edilmeyen Wagner hiç vakit kaybetmedi ve Rostov Don’dan başkente doğru yola koyuldu. Rusya’nın dev coğrafyasında bu kısa bir yolculuk değildi. İki kent arası tam 1100 kilometre.
Rusya’da ayaklanmaya giden yol: Ukrayna, Suriye ve Afrika’daki çatışmaların gizli aktörü Wagner ve liderleri “Putin’in aşçısı” Prigozhin
Wagner’in ilerleyişine karşı ciddi bir direniş olmasa da, yol boyunca çatışmalar yaşandı. Voronej kentinde, Rusya ordusuna ait bir helikopter düşürüldü ve bir petrol deposu havaya uçuruldu. Konvoyu durdurmaya çalışan ordu, bir köprüye havan topuyla saldırdı ama başarısız oldu. Bir askeri kargo uçağını da vuran Wagner, 15 askeri öldürdü.
Wagner lideri, Moskova’ya ilerlemelerine “Adalet Yürüyüşü” adını verdi.
Wagner’in ilerleyişini durduracak bir güç yok gibiydi. 25 bin askeriyle Moskova’ya yürüyen Prigojin’i, FSB veya diğer güvenlik güçleri durduramazdı. Rusya ordusunun önemli bir gücü, Ukrayna’da konuşluydu.
Wagner’in Moskova yolunu yarıladığı sırada TSİ saat 20.00 sularında yeni bir gelişme oldu. Vladimir Putin’den aldığı “taleple“, Prigojin ile arabuluculuk yapan Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, müzakerelerin ardından isyanın sona erdiğini açıkladı. Prigojin de kısa süre sonra bunu doğruladı. Prigojin, “Rus kanı dökmek istemediğini” söyledi. Wagner, Moskova’ya 200 kilometre kala durdu ve Ukrayna’daki üslerine doğru harekete geçti.
Kremlin anlaşma detaylarını paylaştı. Kremlin Sözcüsü Dimitriy Peskov, “Wagner’den hiç kimsenin yargılanmayacağını ve isyana katılmayanların hala Savunma Bakanlığı ile sözleşme imzalayabileceğini” söyledi.
Prigojin’in Belarus’a gideceği ve hakkında çıkan yakalama kararının düşeceği belirtildi. Kendine muhalif olanlara acımasız cezalar veren Putin yönetimi, iktidarının en büyük isyanına karşı büyük tavizler vermişti.
İddialara göre Prigojin’in iki bakanının istifası talebi de, kısa sürede devreye girecek.
Prigozhin geri adım attı: Wagner güçleri üslerine dönüyor
Wagner eli kanlı bir paramiliter grup olsa da, Rus halkının sempatisini kazanmış gibi duruyor. Bunda belki de, Rus halkının Ukrayna işgalinden yorulmuş olması ve Prigojin’in “savaşın gereksizliğini” açıklıkla söylüyor olması etkili olabilir.
Rostov Don’dan çekilen Wagner askerleri, sloganlarla uğurlandı. Kente tekrar giren Rus polisleri ise aynı sevinç atmosferinden nasiplenemedi.
Uzmanlara göre Putin’in gücü, bu isyandan sonra ciddi şekilde sarsıldı.
Ukrayna’da ise halk, hükümet ve ordu yaşananları mutlulukla takip etti. Bu isyanla beraber, zaten kırılmaya başlayan Rus direncinin daha da düşeceği tahmin ediliyor.
Pazar gününe geldiğimizde ise, isyandan eser kalmamıştı. Prigojin’in şu an Belarus’ta olup olmadığı net değil. Belarus’ta yaşamayı kabul etmiş ve Putin’e göz dağı vermiş olsa da, Prigojin için her şey daha yeni başlıyor olabilir.
Kaynak: Guardian
