Gazze’deki El Ehli Baptist hastanesinde yaşanan patlamada 471 kişinin hayatını kaybettiği iddia ediliyor. Patlamaya kimin neden olduğunu doğrulamak şimdilik mümkün değil. İsrail tarafı İslami Cihad’ı, Filistinliler ise İsrail ordusunu sorumlu tutuyor. BBC’nin teyit servisi BBC Verify, hastane katliamı hakkında kapsamlı bir dosya hazırladı ve olay yerindeki kanıtları inceledi.
Gazze Sağlık Bakanlığı patlamada 471 kişinin hayatını kaybettiğini söylüyor, İsrail’e göre ise bu sayılar “şişirilerek” sunuluyor. Ancak bir gerçek var ki o da, patlamanın çocuklar da dahil olmak üzere yüzlerce kişinin ölümüne neden olduğu.
İsrail-Hamas Savaşı en sıcak anlarını yaşadığı için bağımsız kuruluşların bölgeye gidip patlama hakkında doğrulama yapması şimdilik mümkün değil. BBC Verify ekibi; videolar, fotoğraflar ve görgü tanıklarına dayanarak, patlama hakkında fikir sahibi olmaya çalıştı.
Patlama anı
Patlama, 17 Ekim 2023’te yerel saatle 19.00 (TSİ 19.00) sularında meydana geldi. Sosyal medyada dolaşan ve patlamayı gösterdiği iddia edilen 20 saniyelik bir video, olayla ilgili ortaya çıkan ilk önemli görsel kanıt oldu. Görüntülerde, bir roketin çıkardığı “ıslık sesi“, ardından büyük bir patlama ve yangın görülüyor.
El-Cezire’nin bölgeden yaptığı canlı yayında, 18.59’da Gazze semalarında parlak bir ışığın yükseldiği görülüyor. Ani bir şekilde yön değiştirmeden önce iki kez yanıp sönüyor, ardından patlıyor. Daha sonra daha uzakta bir patlama görülüyor.
Bazı uzmanlara göre bu; patlayan ya da parçalanan bir rokete ait.
Patlama nasıl gerçekleşti?
BBC Verify, büyük çaplı mühimmatlar konusunda uzman altı kuruluştan görüş aldı.
Patlamanın boyutu ve öncesinde duyulan sesler de dahil olmak üzere mevcut kanıtlara bakıldığında, şu anki bulgular patlamanın nedenini belirlemek için yetersiz. Uzmanlara göre bulgular, bunun bir İsrail hava saldırısı olduğunu söylemek için yetersiz.
ABD’deki Vanderbilt Üniversitesi’nden yardımcı doçent J. Andres Gannon; “Zemindeki patlamaların küçük göründüğünü, yani çarpışmadan kaynaklanan ısının bir savaş başlığının patlamasından ziyade kalan roket yakıtından kaynaklanmış olabileceğini” söylüyor.
İngiltere merkezli Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü’nde kıdemli araştırma görevlisi Justin Bronk da aynı görüşte: “Bu kadar erken bir aşamada emin olmak zor olsa da, kanıtların patlamanın başarısız bir roket bölümünün otoparka çarparak yakıt ve itici gaz yangınına neden olduğu görülüyor.”
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Bir risk değerlendirme şirketi olan Sibylline’ın baş Ortadoğu analisti Valeria Scuto, İsrail’in Hellfire füzelerini kullanabilecekleri SİHA’larla saldırı yapabileceğini hatırlatıyor. Hellfire füzeleri önemli miktarda ısı üretir ancak büyük bir krater bırakmaz. Ancak, doğrulanmamış görüntülerin hastane alanında bu açıklamayla tutarlı olmayan bir yangın modeli gösterdiğini söylüyor.
Patlama alanından görsel kanıtlar
BBC Verify; El Ehli hastanesinin binaları ve yerleşim planıyla ilgili detayları, kamuya açık uydu görüntüleriyle eşleştirdi ve patlamanın tam yerini ortaya çıkardı.
Mevcut kanıtlara dayanarak, patlamanın hastane alanının bir avlusunda meydana geldiği görülüyor. Patlama sonrası zeminin görüntüleri, çevredeki hastane binalarında önemli bir hasar göstermemekte. Bazı kırık camlar görülüyor.
Patlama anında hastane avlusunda bin kişinin olduğu, içeride ise 600 hasta ve personelin olduğu belirtiliyor.
Kurbanlar
BBC muhabiri Rushdi Abualouf, El Ehli Hastanesi’ne gitti.
Hayatlarını kaybedenlerin ve yaralıların görüntüleri de, patlamaya neyin neden olduğu konusunda bir fikir veriyor. Görüntülerin çoğu, hassas nitelikte.
İngiltere’deki İnsan Hakları için Hekimler örgütünün kurucu üyesi ve çatışma yaralanmaları alanında uzman olan patolog Derrick Pounder görüntülerden bazılarını inceledi: “Dağınık yaralanmaların genel şekli, bir patlamadan kaynaklanan şarapnelden beklenecek şekilde.”
Ancak eldeki bulguların, yaralanmaları net bir şekilde seçmek için yeterli olmadığını da söyledi.
En kritik kanıtlardan biri, olay yerindeki kraterler.
İsrail ordusunun iddiasına göre büyük bir krater ya da binalarda patlama hasarı olmaması, patlamanın kendi silahlarından kaynaklanmadığını kanıtlıyor.
Görsellerdeki kraterlerin küçük olduğu görülüyor.
Kayıp delillerin bir diğer önemli parçası da füze parçaları. Mermiler genellikle kovanlarının enkazından tanımlanabilir ve merminin menşeini belirlemek için kullanılabilir. BBC Verify, olay yerinde söz konusu kanıtların olmadığını söylüyor.
Kaynak: BBC
