Türkiye, Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Antlaşması’nın (AKKA) uygulanmasını 8 Nisan Pazartesi günü itibariyle durdurdu.
Türkiye, Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Antlaşması’nın (AKKA) uygulanmasını durdurdu. Resmi Gazete’de yayımlanan kararnameye göre 8 Nisan Pazartesi günü itibariyle AKKA’nın uygulanması durdurulacak.
Kararda, “19/11/1990 tarihinde Paris’te imzalanan ve 1/7/1992 tarihli 92/3250 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanan ‘Avrupa Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Hakkında Anlaşma’nın Türkiye Cumhuriyeti ile Anlaşmanın tarafı diğer devletler arasında 8/4/2024 tarihinden itibaren uygulanmasının durdurulmasına, 9 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 3 üncü maddesi gereğince karar verilmiştir” ifadelerine yer verildi.
AKKA, NATO ve Varşova Paktı ülkeleri arasında 1990’da Paris’te imzalandı ve 1992’de yürürlüğe girdi.
Bu antlaşma, taraf ülkeler zırhlı muharebe araçları, muharebe tankları, savaş uçakları, toplar ve saldırı helikopterlerini içeren toplam beş konvansiyonel silah kategorisinde sayıca indirimi, karşılıklı bilgi alışverişini ve çeşitli sınırlamalar içeriyor. Özetle antlaşmaya göre taraf ülkeler bu konvansiyonel silahları satın alırken ve konuşlandırırken diğer ülkeleri bilgilendirmek zorunda.
Antlaşmanın amacı, Soğuk Savaş dönemi sonrasında Avrupa’daki güç dengesini korumak.
Antlaşma coğrafi olarak Avrupa’nın Atlantik kıyılarından başlayıp “Sovyetler Birliği’nin” Ural Dağları’na kadar olan bölümü kapsamaktadır.
Türkiye’nin AKKA’nın uygulanmasını durdurması ne anlama geliyor?
Türkiye, AKKA’ya taraf devletlerden biri olarak mütekabiliyet ilkesi çerçevesinde konvansiyonel silahların konuşlandırıldığı yeri diğer taraf devletlere bildirmesi gerekiyordu. Aynı şekilde bu silahların sayısı ve konuşlandırıldıktan sonra yer değişikliği gibi bilgileri de yine diğer taraf devletlere bildirmesi gerekiyordu.
Ancak Türkiye’nin güneydoğusu AKKA’nın sınırlamalarının dışındaydı. Sınırlamanın dışında olmasının sebebi ise çevre ülkelerin antlaşmaya taraf ülkeler olmaması dolayısıyla mütekabiliyet uygulanamamasıydı.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Bu antlaşmanın uygulanmasının durudulmasıyla birlikte Türkiye diğer bölgelerine de artık konvansiyonel silahları istediği miktarda ve istediği zaman diğer ülkelere haber vermeden konuşlandırabilecek.
Serhat Güvenç: “Bana göre Türkiye, Rusya’nın yaptığına bir karşılık veriyor”
Kadir Has Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden Prof. Dr. Serhat Güvenç, Türkiye’nin bu kararını şöyle değerlendiriyor:
“Bunu bazı yerler böyle Türkiye’nin tokadı gibi yorumlayanlar var. Bana göre Türkiye, Rusya’nın yaptığına bir karşılık veriyor.”
Güvenç “Türkiye bu anlaşmanın uygulanmasını durdurmasıyla birlikte Kafkasya’ya yakın bölgelerde bu konvansiyonel silahlardan istediği miktarda ve istediği yere konuşlandırabilecek” dedi.
Pratikte antlaşmada kalmanın da bir hükmü olmadığını belirten Güvenç, antlaşmanın Varşova Paktı ülkelerinin dağılıp Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’ne (NATO) katılmasıyla birlikte sadece Türkiye’nin çevresinde bir anlam ifade ettiğini ancak Rusya’nın antlaşmadan çekilmesiyle bu anlamın da zaten yitirildiğini söyledi.
Güven. antlaşmanın uygulamasının durdurulmasıyla birlikte Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi dahil olmak üzere istediği herhangi bir bölgeye bu konvansiyonel silahlardan kimseye bilgi vermeden konuşlandırabileceğini söyledi.
NATO üyesi ülkeler 2023’te antlaşmayı askıya almıştı
Rusya 2007’de antlaşmaya katılımını askıya aldı, 2015’te ise tamamen çekilmek istediğini söyledi.
Rusya, Kasım 2023 itibariyle antlaşmadan resmen çekildi.
Türkiye de dahil olmak üzere NATO üyesi AKKA taraf devletleri, Rusya’nın antlaşmadan resmen çekilmesinin hemen ardından antlaşmayı askıya almıştı.
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı 7 Kasım 2023’te yayımladığı açıklamada antlaşmanın askıya alındığını açıklamış ancak bu kararın geri alınabilme niteliği de olduğunu söylemişti. Açıklamada AKKA’nın askıya alınmasının nedeni şu şekilde ifade edilmişti:
“Rusya’nın AKKA’dan çekilme kararının 7 Kasım 2023’te yürürlüğe girdiği tarihten itibaren diğer taraf devletlerce antlaşmanın anlamlı bir şekilde uygulanması maalesef fiilen imkansız hale gelmiştir.”
Özetle 7 Kasım 2023’ten beri AKKA, Türkiye de dahil olmak üzere NATO üyesi taraf devletlerce askıya alınmış bir antlaşmaydı.
