AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bugün (22 Nisan) büyük bir heyetle Irak’a resmi ziyaret gerçekleştiriyor. Önce Bağdat’a ardından da Erbil’e uzanan bu ziyaretin Ankara-Bağdat ilişkileri için yeni bir gelişmenin habercisi olarak nitelendiriliyor.
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2012’den beri ilk kez Irak’a resmi bir ziyaret gerçekleştiriyor. Önce Bağdat’ı ziyaret edecek olan Erdoğan ardından Erbil’e gidecek.
Erdoğan aralarında Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Savunma Bakanı Yaşar Güler, Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın’ın da olduğu geniş bir heyetle bu resmi ziyareti gerçekleştiriyor.
Erdoğan Bağdat’ta önce Irak Cumhurbaşkanı Abdüllatif Reşid sonra Başbakan Muhammed al Sudani ile görüşecek.
Erdoğan’ın en son Bağdat ziyareti ise başbakan sıfatıyla 2012’de gerçekleşti.
Bu ziyaretten ne bekleniliyor?
Fidan, Ankara-Bağdat arasında imzalanacak 20’den fazla anlaşma olduğunu belirtiyor.
Bu resmi ziyarette ikili ilişkilerin stratejik bir çerçeveye oturtulmasının yanı sıra “terörle mücadele”, su yönetimi ve Kalkınma Yolu projesi ile ilgili işbirliği adımlarının görüşülmesi bekleniyor.
Ankara-Bağdat arasında imzalanacak anlaşmalarla beraber ikili ilişkilerin daha kurumsal düzeye çıkartılması da bekleniyor.
Fidan’ın verdiği bilgiye göre Türkiye ve Irak arasında ulaştırma, sağlık, bilim, tarım, su, enerji gibi birçok alanda işbirliği için somut adımları içeren anlaşmalar imzalanacak.
Irak ziyareti neden tarihi bir ziyaret olarak nitelendiriliyor?
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve beraberindeki heyet ile Irak Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin Irak’ın başkenti Bağdat’ta 14 Mart Perşembe günü bir araya gelmişti.
Tarafların 19 Aralık 2023’te Ankara’da gerçekleştirdikleri görüşmelerin devamı niteliğinde olduğu belirtilen bu görüşmede bölgesel gelişmeler ve ikililerin dış politika ve güvenlik alanında takınacakları ortak tutum hakkında konuşulmuştu.
Görüşmenin ardından bir ortak sonuç bildirisi yayımlanmıştı. Ortak sonuç bildirisinde dikkat çeken detaylardan biri PKK’nın Irak’ta yasaklı örgüt olması yönünde alınan kararların Türkiye’yi memnun etmesi.
Ortak sonuç bildirisinde Irak Ulusal Güvenlik Konseyi’nin PKK’yı yasaklı örgüt olarak adlandırdığı belirtilmesine rağmen daha önce bu karar Irak yetkilileri tarafından kamuoyuna duyurulmamıştı. Bu kararın konsey tarafından ne zaman alındığı da bilinmiyor.
Türkiye, Kuzey Irak’ta yeni bir operasyona mı hazırlanıyor?
Bu sonuç bildirisinin öncesinde ve ardından gelişen diplomatik ilişkiler de Türkiye’nin Kuzey Irak’ta yeni bir operasyona mı hazırlandığı sorusunu gündeme getirmişti.
Türkiye,2019’da başlattığı Pençe-Kilit Operasyonu kapsamında PKK ile mücadelesini Kuzey Irak’a da taşımıştı. Güler, bu yaz operasyonun tamamlanacağını ve Irak içerisinde 30-40 kilometre derinliğine uzanan “güvenlik koridoru” oluşturulacağını belirtmişti.
Türkiye hükümeti de aralık ve ocakta PKK tarafından Kuzey Irak’ta gerçekleştirilen saldırıların ardından Irak ile diplomatik temaslarını artırmıştı.
Güler’in açıklamalarına göre Türkiye’nin sürdürdüğü sınır ötesi operasyonların bir başka aşamaya geçirilmesi düşünülüyor. Güler, yaz aylarında Pençe-Kilit Operasyonu’nun tamamlanacağını belirttiği konuşmasında “Artık Türkiye’nin başka bir safhaya geçmesi gerekiyor” demişti.
Bugünkü resmi ziyarette de Stratejik Çerçeve Anlaşması’nın güvenlik ve “terörle mücadele” alanında önemli unsurları barındırması gündemde.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Ortak Harekat Merkezi kurulacak mı?
Güler geçtiğimiz hafta Irak ziyaretine ilişkin yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Cumhurbaşkanımız pazartesi günü Irak’ta. Uzun yıllar sonra ilk defa böyle bir stratejik anlaşmayı imzalayacağız. Iraklı dostlarımız PKK ile ilgili ‘PKK terör örgütü’ demese de ona yakın bir ifadeyi ilk defa kabul ettiler.”
Güler Stratejik Çerçeve Anlaşması’nın Ankara-Bağdat arasındaki terörle mücadele konusunda önem arz ettiğini belirtirken ayrıca Irak’tan beklentinin PKK’nın “terör örgütü” ilan edilmesi olduğunu da kayda geçirdi.
Stratejik Çerçeve Anlaşması kapsamında görüşülecek husulardan biri ise Ortak Harekat Merkezi. Bu merkez ile birlikte PKK’nın Irak topraklarındaki faaliyetlerinin sonlandırılması amaçlanıyor.
PKK’nın son dönemlerde Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği (IKYB) kontrolündeki Süleymaniye, Asos gibi bölgelere etkisini taşıdığı biliniyor.
Irak’ın beklentileri neler?
Türkiye’nin güvenlik beklentilerine karşılık Irak’ın da Fırat ve Dicle nehirleriyle ilgili bir beklentisi bulunuyor.
Irak, her iki nehir üzerinde barajlar ve termik santraller kurulmasından dolayı Türkiye’nin akıttığı su miktarının yeterli olmadığını iddia ediyor. Türkiye, 1980’lerde Irak’a saniyede 500 metreküp su akıtacağı sözünü vermişti ancak Irak, bu sözün gerçekleşmediğini belirtiyor.
Bu görüşmenin kapsamı arasında Fırat ve Dicle nehirlerinde akıtılan su miktarının da gündem olması bekleniyor. Geçtiğimiz dönemlerde Türkiye ve Irak, bu konu hakkında iki ayrı komite kurmuştu.
Kalkınma Yolu Projesi neden Türkiye için önemli?
Irak’ın geliştirmek istediği Kalkınma Yolu Projesi, Körfez üzerinden denizden Basra’ya, Basra’dan da karayolu veya demiryollarıyla Türkiye’ye ve Avrupa’ya uzanan bir ticari koridoru amaçlıyor.
Uzmanlar, bu projenin geliştirilmesi için güvenlik ortamının sağlamlaştırılması gerektiğini belirtiyor. Bunun için de Türkiye ve Bağdat arasında PKK konusunda işbirliği gerekiyor.
Bu projeye Türkiye’den de yatırımcıların katkı vereceği aktarılıyor. Özellikle ulaştırma ve enerji gibi alanlarda Türkiye’den yatırımcıların büyük ilgi göstereceği kaydediliyor.
Erdoğan’ın Erbil ziyareti ne anlama geliyor?
Erdoğan, Bağdat’ın ardından Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) başkenti Erbil’i ziyaret edecek.
Buradaki görüşmelerde de güvenlik, ekonomi ve ticaretle birlikte enerji işbirliğinin ele alınması gündemde.
Enerji işbirliği için somut projelerden biri ise Kerkük-Yumurtalık Boru Hattı. Görüşmelerle birlikte Mart 2023’ten beri kapalı olan hattın yeniden çalışmaya başlar hale getirilmesi için adımlar atılması bekleniyor.
