Değişim talebiyle yola çıkan ve ilk kurultayda genel başkanını değiştiren CHP’de sıra değişim hamlesinin turnusol kağıdı gibi görülen tüzük kurultayına geldi. Değişim rüzgarının parti tüzüğüne ne ölçüde yansıyacağı merak ediliyor. 6 – 9 Eylül tarihlerindeki kurultay öncesi, Türkiye Sosyal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı TÜSES de parti yönetimine “Yönetme Kültüründe ve Örgütlenme Modelinde Reform Önerileri” başlıklı bir rapor sundu. Listede öne çıkan başlıkları TÜSES Yönetim Kurulu Başkanı Altan Ertürk ile Göksel Göksu konuştu.
Çarşaf liste, ön seçim ve dönem kuralının öne çıktığı raporun başta siyasetçiler, akademisyenler, sivil toplum ve düşünce kuruluşu temsilcileri olmak üzere toplumun farklı kesimlerinden çok sayıdaki kişinin katkılarıyla ve çok katmanlı bir çalışmayla hazırladıklarını söyleyen Ertürk, önceliğin “yönetim” değil, “yönetişim” olduğuna dikkat çekti: “Yönetim, organizasyonu/örgütü daha çok yönetenler ve yönetilenler üzerinden tariflerken, yönetişim ‘birlikte yönetmeyi’ ifade etmektedir. Yönetişim anlayışı, partinin paydaşları arasındaki hiyerarşinin dikey ilişkiler yerine yatay ilişkilerle kurgulanmasını; karar alma ve sorun çözme süreçlerinde müzakereyi ve uzlaşmayı esas almayı gerektirmektedir”
Kurultayda kadın temsilinin en az yüzde 40’a çıkacağı beklentisinin olduğunu aktaran Altan Ertürk, bu aşamada da karar mekanizmalarındaki kadın temsilini etkin kılmanın yolunun katılım, eşitlik, ayrımcılık yapmama, kapsayıcılık, cinsiyet eşitliği, kurallara dayalı olmak, şeffaflık, hesap verebilirlikten geçtiğini söyledi.
TÜSES’in raporunda öne çıkan başlıklar şunlar:
Çoğulcu anlayışın önüne set çeken bu çoğunlukçuluk, birlikte çalışma kültürünü de zayıflatmaktadır.
Bu nedenle katılımcı demokrasiye kesinlikle zarar veren ‘blok liste’ uygulaması mutlaka kaldırılmalıdır.
Çarşaf Liste: Parti içi seçimlerde tüm adayların yer aldığı ortak tek bir liste olan çarşaf liste esas olmalıdır.
Nispi Temsil: Blok liste uygulamasından vazgeçilmeyecekse, blok listeyle yapılan seçimlerde nispi temsil sistemi uygulanmalıdır. Bu çerçevede en çok oyu alan listenin adayı başkan seçilirken, her liste aldığı oy oranında kişiyle yönetime katılır. Nispi temsil uygulaması farklı grupların birlikte çalışma pratiklerini geliştirmesi için de önemlidir.
Önseçim kural olmalıdır
Parti liderinin ve üst yönetimin, milletvekilliği, belediye başkanlığı, belediye ve il genel meclisi üyeliği gibi görevlere aday saptanmasında sınırsız ölçüde yetkili olması parti içi demokrasiyle bağdaşmayan bir uygulamadır. Parti içi dayanışmayı ve partinin demokratikliğini zedeleyen bu uygulamaya artık son verilmeli, ön seçim esas kılınmalıdır.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Öte yandan, bazı seçim çevrelerinde ön seçimden CHP seçmenini temsil eden ve liyakate dayalı bir sonuç çıkamayacağı, asıl amacın tam tersi bir sonuca yani çoğulculuk yerine azınlığın tahakkümüne yol açabileceği endişesi haklı bir endişedir. Bu nedenle, adayların belirlenmesinde hibrit bir model uygulanmalıdır.
Bu bakış açısıyla genel merkez tercih etmesi durumunda, Siyasi Partiler Kanunu’nun öngördüğü yüzde 5 yasal kontenjanı dışında da; üye sayısı, seçmen sayısının %3’ünün altında olan ve/veya bir önceki seçimde CHP’nin oyu yüzde 10’un altında kalan seçim çevrelerinde merkez yoklamasıyla aday belirleme kararı alabilir.
Her ne koşulda olursa olsun, merkez yoklamasıyla belirlenecek adayların sayısı, toplam seçilecek kişi sayısının yüzde 10’unu geçmemelidir.
“Dönem sınırlaması getirilmelidir”
Aynı kademedeki görevler için seçilme hakkına, tüzük hükmüyle dönem sınırlaması getirilmelidir.
TBMM Üyeliği (Milletvekilliği) ve Yerel Yönetimler İçin Dönem Kuralı: Beş yılda bir yapılan bu seçimlerde adaylık için dönem sınırlaması “en çok üç dönem” olmalıdır.
Genel Başkan İçin Dönem Kuralı: İki yılda bir yapılan bu seçimlerde adaylık için dönem sınırlaması “en çok beş dönem” olmalıdır. Altıncı ve yedinci dönemlere ancak CHP son genel seçimlerde en çok oyu alan birinci parti veya iktidar ortağıysa aday olunabilmelidir.
Parti Organları (PM, YDK, İl ve İlçe Yönetim Kurulları ve Yan Kollar vb.) İçin Dönem Kuralı: İki yılda bir yapılan bu seçimlerde adaylık için dönem sınırlaması “en çok beş dönem” olmalıdır.
Gerçek bir değişim için ön koşul olarak görülen temel ilkesel önerilerle birlikte; parti organlarının görev ve yetkilerinden işleyişine, parti adaylarının saptanması yöntemlerinden kotalara, parti içi eğitimden üyelikle ilgili düzenlemelere; yeniden düzenleme ihtiyacı görülen konularda deneyimlere dayalı ve gerekçelendirilmiş öneriler de TÜSES raporunda yer alıyor.
Gerekli koşulları bugün için sağlamanın zor olduğu, alt yapısı oluşturulduktan sonra ,tüzükte mutlaka yer alması gerektiği düşünülen öneriler ise (dijital demokrasi, seçme ve seçilme hakkına sahip üye kriteri ve cumhurbaşkanı adayının ön seçimle belirlenmesi) raporda orta vadeli öneriler başlığı altında bulunuyor.
