Adıyamanlı çiftçiler, Türkiye’nin en büyük badem üretim merkezlerinden birinde olmalarına rağmen büyük bir ekonomik sıkıntı yaşıyor. Devletin almadığı bademler serbest piyasada çok düşük fiyatlarla alıcı buluyor. Ürünleri satamayan üreticiler, yılların emeği olan badem bahçelerini söküyor. Çiftçiler, tarlalarını tütün üreticilerine kiralamak zorunda kalıyor.
Adıyaman, Türkiye’nin en büyük badem bahçelerinin yer aldığı bir kent olmasına rağmen son yıllarda çiftçiler ürünlerini satamadığı için büyük zarar görüyor. Devletin almadığı bademler, serbest piyasada çok düşük fiyatlara alıcı buluyor. Bu yüzden, Adıyaman’daki üreticileri canından bezdirdi. Ürünü para etmeyen üreticiler, son çare olarak yılların emeği göz nuru badem bahçelerindeki ağaçları sökerek tarlalarını tütün üretimi için büyük markalara ve üreticilere kiralıyor.
“Çiftçilerin emekleri boşa gidiyor”
Kâhta’da 600 dönümlük badem bahçesine sahip olan çiftçi Zeynal Turanlı, içinde bulunduğu durumu şu sözlerle özetledi:
“Yıllardır emek verdiğimiz ağaçları sökmek zorundayız. Ürünlerimiz elimizde kalıyor, borçlarımız birikiyor. Serbest piyasada çok düşük fiyatlara satmak zorunda kalıyoruz. Bu durum ekonomik olarak büyük bir kayba yol açıyor. Ayrıca badem para etmiyor, masrafları karşılayamıyoruz. Tarlamı tütün üreticilerine kiraya vererek bir çıkış yolu arıyorum. Kâhta’nın tamamı bu şekilde davranırsa, ilçemiz büyük zarar görecek.”
Tarım Kredi Kooperatifi’nin alım kotaları sıkıntı yaratıyor
Kâhta Ziraat Odası Başkanı Rüştü Turanlı, Adıyaman’ın Türkiye’deki badem üretiminde önemli bir yere sahip olduğunu belirtti. Tarım Kredi Kooperatifi’nin koyduğu düşük alım kotasının, üreticileri zor durumda bıraktığını söyledi:
“Kâhta’da 70 bin dönüm badem bahçesi var. Ancak Tarım Kredi Kooperatifi yalnızca 1.750 tonluk bir alım kotası açıkladı. Sadece Adıyaman’da yıllık 10 bin ton üretim yapılıyor, bu kota ise çok düşük. Çiftçimiz ürününü satamayınca tüccara yönelmek zorunda kalıyor ve çok düşük fiyatlarla karşılaşıyor. Bu duruma acilen çözüm bulunması gerekiyor. Tarım Kredi Kooperatifi’nin bu düşük kotası yüzünden çiftçimiz ağaçlarını sökmeye başladı. Bu bir milli servet.”
Çiftçi ürününü satamıyor, ağaçlar oduna dönüyor
Tarım Kredi Kooperatifi alım yapmadığında, çiftçiler tüccara yönelmek zorunda kalıyor. Bu durum ise çiftçinin emeğinin karşılığını alamamasına neden oluyor. Turanlı, “Tarım Kredi, çiftçiyi usandırıyor. Bundan dolayı ağaçlar sökülüp odun olarak satılıyor. Tarım Kredi, İspanya ve Amerika’dan badem almak yerine Adıyaman’daki çiftçilerden alım yapmalı” dedi.
Odun tüccarları talep görüyor
Odun tüccarı Halit Ağır, Kâhta’daki çiftçilerin yüzde 40-50’sinin badem ağaçlarını sökmek zorunda kaldığını belirtti:
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
“Bu gidişle Kâhta’da badem işi yapan kimse kalmayacak. Bu yüzden çiftçiler ağaçlarını odun olarak satıyor. 240 dönümlük bir badem bahçesindeki 15 yaşındaki ağaçlar, artık odun olarak kullanılıyor.”
Odun pazarındaki esnaf Abdullah Ağar ise, “Bademler para etmiyor. Bundan dolayı ağaçları kesip sobalık ve fırınlık olarak satıyoruz” dedi.
Türkiye’nin badem üretimi
Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü’nün verilerine göre Türkiye’de son 4 yılda 524 bin dekar alanda badem üretimi gerçekleştirildi. Adıyaman, yüzde 15’lik payla en fazla üretim alanına sahip il konumunda. Ancak üretim bakımından ilk sırada Mersin yer alıyor. Kâhta ise yıllık 10 bin ton üretimiyle dikkat çekiyor. Son yıllarda artan maliyetler ve satış zorlukları, badem üreticilerini büyük bir çıkmaza sürüklüyor. Bu yüzden üreticiler, bu sorunlara çözüm bulunmadığı takdirde ağaçlarını söküp odun olarak satmak zorunda kalacaklarını belirtiyor.
