Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre dünyada 55 milyon insan demans hastası. 2050’de bu sayının 139 milyona ulaşması bekleniyor. Her 3 saniyede bir, birine demans teşhisi konuluyor.
Demans, beynin birçok hastalığında görülen bir semptom.
Demans teşhisi konulan hasta, özellikle yakın zamandaki olayları hatırlamakta zorluk çeker.
Demansın en çok bilinen belirtisi hafıza kaybı, ancak tek belirti bu değil. New York Times’tan (NYT) Dana G. Smith’e konuşan uzmanlar, hafıza kayıplarından yıllar önce çok daha farklı semptomların ortaya çıkabileceğini anlattı.
(Fotoğraf yapay zekâ ile oluşturuldu.)
İşte doktorların en sık rastladıkları 5 belirti:
1. Finansal sorunlar
Demanslı kişiler, hafıza kaybı veya diğer bilişsel semptomlar ortaya çıkmadan yıllar önce para sorunları veya kredi puanlarında düşüş yaşayabilirler. Demans hastaları, faturalarını ödemeyi unutabilirler. Bu kişilerin dolandırılma riski de daha fazladır.
San Francisco’daki California Üniversitesi’nde nöroloji profesörü olarak çalışan Dr. Winston Chiong, “Finansal kötü yönetimin hassas bir gösterge olabilmesinin nedenlerinden biri, çoklu beyin bölgelerinin etkileşimini içeren karmaşıklıkta olması” dedi.
2. Uyku sorunları
Demansın belirtileri arasında uyku sorunlar da var.
Eğer bir kişinin uyku alışkanlıklarında belirgin değişiklikler varsa, örneğin sabahları saat 05:00’te uyanıyorsa ve gün boyunca uyanık kalamıyorsa, bu demansın belirtilerinden biri olabilir.
Stanford Üniversitesi’nden Prof. Joe Winer, “Beyin sapında olduğu gibi, uyku ve uyanıklık döngülerini düzenlemek için gerçekten önemli olan bazı beyin bölgeleri, Alzheimer hastalığından ilk etkilenenlerdir. Dolayısıyla, bir kişide herhangi bir hafıza belirtisi görülmeden yıllar önce uyku düzeninde değişiklikler yaşanabilir” dedi.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
(Fotoğraf yapay zekâ ile oluşturuldu.)
3. Kişilik değişimi
Kişilik değişimi, demansın belirtilerinden bir diğeri.
Geçtiğimiz yıl yayımlanan bir araştırmada demanslı kişilerin herhangi bir bilişsel bozukluk belirtisi göstermeden önce dışa dönüklük, uyumluluk ve vicdanlılık özelliklerinde ufak düşüşler yaşadıkları tespit edildi. Kişinin içine kapanık biri olması ve sosyal çevresinin daralması demansın belirtilerinden biri olabilir.
Florida Eyalet Üniversitesi’nden Prof. Angelina Sutin, “(Birinin) Artık o kadar sık dışarı çıkmadığını söylemek, hafızasının ne kadar azaldığını fark etmekten daha kolay olabilir” dedi.
4. Sürüş zorlukları
Bilişsel bozukluklar da demans belirtisidir.
Örneğin araba kullanırken yapılan bazı hatalar – dur işaretine uymama, kırmızı ışıkta geçme, ani fren yapma, çok hızlı dönüş yapma – gibi durumlar bilişsel bozukluklar ortaya çıkabilir.
Yaşlılıkla birlikte ortaya çıkabilen görme sorunları, nöropati veya ilaç yan etkileri gibi diğer fiziksel sorunlar da insanların araç kullanmasını etkileyebilir. Ancak birinin bilişsel becerilerinde gözle görülen değişiklikler fark edildiği taktirde doktora danışması iyi olabilir.
5. Koku kaybı
Beynin koku alma sisteminde yaşanan sorunlar, demansın diğer bir belirtisi olabilir.
Beynin koku alma sistemi olarak bilinen ve kokuyu kontrol eden bölümleri, Alzheimer hastalığında ilk hasar gören bölgelerden biri. Birçok kişi, demans teşhisi konulmadan yıllar önce koku alma duyularını kaybetmeye başlar.
