Kanada Başbakanı Justin Trudeau, dokuz yıllık görev süresinin ardından istifa kararı aldı. Trudeau, 2015’te “güneşli günler” sloganıyla geldiği görevinden, parti içi çatışmalar ve düşen popülaritesi nedeniyle ayrıldı. İşte Trudeau’nun Kanada’yı nasıl devraldığı ve nasıl bıraktığının hikâyesi.
Justin Trudeau nasıl iktidara geldi?
Justin Trudeau, Kanada’nın en ikonik başbakanlarından Pierre Elliott Trudeau’nun oğlu olarak politikaya adım attı. 2013’te Liberal Parti’nin liderliğini üstlendiğinde parti, tarihinin en zor dönemini yaşıyordu. Parti, 2011 seçimlerinde parlamento üçüncü sırasına kadar gerilemişti. Trudeau, partisini yeniden canlandırmak için “güneşli günler” sloganıyla kampanya yürüttü. 43 yaşında başbakan olduğunda, Kanada’nın ikinci en genç başbakanı unvanını aldı. 2015 seçimlerinde çoğunluğu kazanan Trudeau, göreve gelir gelmez kadın-erkek eşitliğine dayalı bir kabine kurdu. Kabinesindeki cinsiyet eşitliğini “Çünkü 2015” sözleriyle açıklayarak dünya çapında ses getirdi.
İlk döneminde hangi reformları gerçekleştirdi?
Trudeau hükümeti, ilk döneminde kapsamlı sosyal reformlar gerçekleştirdi. Kanada tarihinde ilk kez esrarı yasallaştırdı ve gönüllü ötanazi yasasını çıkardı. Çocuk yardım programı başlattı ve düşük gelirli ailelere destek sağladı. Çevre konusunda agresif politikalar izledi ve ulusal karbon vergisi sistemini kurdu. Yerli halklarla uzlaşma sürecini başlattı ve kayıp ve öldürülen yerli kadınlar için ulusal soruşturma başlattı. Donald Trump’ın başkanlığı sırasında Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması’nı (NAFTA) yeniden müzakere ederek Kanada’nın ticari çıkarlarını korumaya yöneldi. Suriyeli mültecilere kapılarını açtı ve resmi olarak 25 binden fazla mülteciyi kabul etti.
Trudeau dönemi hangi skandallarla sarsıldı?
Trudeau’nun imajını sarsan ilk büyük darbe 2017’de geldi. Başbakan, bir dini lider olan iş insanı Aga Khan’ın Bahamalar’daki özel adasında ailesiyle tatil yaptı. Etik Komisyonu, Trudeau’nun bu tatili sırasında Kanada’ya yardım için lobi yapan Aga Khan Vakfı’ndan hediyeler kabul etmesini çıkar çatışması olarak değerlendirdi. Bu, Kanada tarihinde bir başbakanın etik ihlalinden suçlu bulunan ilk vaka oldu.
2019’da patlak veren SNC-Lavalin skandalı daha da büyük bir krize yol açtı. Montreal merkezli mühendislik devi SNC-Lavalin, Libya’da rüşvet ve yolsuzluk suçlamalarıyla karşı karşıyaydı. Trudeau’nun ofisi, şirketi kurtarmak ve binlerce işi korumak için Adalet Bakanı Wilson-Raybould’a baskı yaptı. Bakan, görevi bırakarak Trudeau’yu suçladı. Bu olay, Trudeau’nun “şeffaf siyaset” vaadini gölgeledi ve iki önemli kadın bakanın istifasına yol açtı.
Aynı yıl Trudeau’nun siyasi kariyerini derinden sarsan “blackface” skandalı ortaya çıktı. Time dergisi, Trudeau’nun 2001’de öğretmenlik yaptığı özel okulun partisinde yüzünü siyaha boyayarak Aladdin kılığına girdiği fotoğrafları yayınladı. Ardından 1990’lı yıllarda benzer makyaj yaptığı başka fotoğraflar da ortaya çıktı. Çokkültürlülüğün ve çeşitliliğin savunucusu olarak bilinen Trudeau, özür dilemek zorunda kaldı.
2020’de üçüncü bir etik skandal yaşandı. Trudeau hükümeti, öğrenci gönüllülük programını yönetmesi için WE Charity adlı yardım kuruluşunu seçti. Ancak Trudeau’nun ailesi ile bu kuruluş arasındaki yakın bağlar ortaya çıktı. Trudeau’nun annesi ve kardeşi, kuruluştan konuşma ücretleri almıştı. Bu skandal, Maliye Bakanı Bill Morneau’nun istifasına yol açtı.
Bu skandallar serisi, Trudeau’nun ilerici ve feminist kimliğiyle çelişti. Başbakan her skandalda özür dilese de, kamuoyu araştırmaları halkın güveninin sarsıldığını gösterdi. 2019 ve 2021 seçimlerinde Liberal Parti çoğunluğu kaybetti ve azınlık hükümeti kurmak zorunda kaldı.
Trudeau’nun göçmen politikası nasıl değişti?
Trudeau, 2015’te liberal bir göçmen politikasıyla göreve geldi. “Çeşitlilik bizim gücümüzdür” sloganıyla hareket eden başbakan, özellikle Suriye iç savaşından kaçan mültecilere kapılarını açtı. Kanada, Trudeau döneminde yıllık göçmen kabul sayısını 2015’te 260 binden 2024’te 500 bine çıkardı. Ancak bu politika zamanla değişmek zorunda kaldı.
Son üç yılda Kanada yaklaşık 3 milyon göçmen kabul etti. Bu hızlı nüfus artışı, ülkenin altyapısını zorladı. Sağlık hizmetlerinde uzun bekleme süreleri oluştu. Konut fiyları ve kiralar rekor seviyelere yükseldi. Ekim 2024’te Trudeau, göçmen politikasında keskin bir U dönüşü yaptı. Yıllık göçmen hedefini 500 binden 250 bine indirdi. Geçici oturum izinlerine kısıtlamalar getirdi. Uluslararası öğrenci sayısını azaltmaya yönelik tedbirler aldı.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Trudeau’nun bu politika değişikliği, kendi partisi içinde de tartışmalara yol açtı. Liberal milletvekilleri, göçmen karşıtı söylemleri güçlendirdiği gerekçesiyle başbakanı eleştirdi. Muhafazakar Parti lideri Poilievre ise değişikliği “çok geç, çok yetersiz” olarak nitelendirdi. Göçmen hakları savunucuları, Trudeau’yu seçim kaygısıyla ilkelerinden vazgeçmekle suçladı. Kamuoyu araştırmaları, Kanadalıların yüzde 75’inin göçmen sayısının azaltılmasını desteklediğini gösterdi.
COVID-19 dönemi nasıl yönetildi?
Trudeau hükümeti, pandemi döneminde Kanada tarihinin en büyük bütçe açıklarını verdi. Acil Müdahale Yardımı (CERB) programı ile milyonlarca Kanadalıya doğrudan mali destek sağladı. Kanada, G7 ülkeleri arasında en yüksek aşılama oranına ulaştı. Ancak 2022’de kamyon şöförleri tarafından “Özgürlük Konvoyu” protestoları başladı. Kamyoncular ve destekçileri, aşı zorunluluğuna karşı Ottawa sokaklarını işgal etti. Trudeau, protestoları sonlandırmak için Acil Durumlar Yasası’nı yürürlüğe koydu. Bu karar, Kanadalıları kutuplaştırdı ve mahkemeler tarafından anayasaya aykırı bulundu.
Ekonomik politikalar nasıl sonuç verdi?
Trudeau döneminde Kanada ekonomisi ciddi zorluklarla karşılaştı. Enflasyon oranı yükseldi ve konut fiyatları rekor seviyelere ulaştı. 2024’te gıda fiyatlarındaki artış yüzde 12’yi buldu. Üç yıl içinde yaklaşık 3 milyon göçmen kabul edildi. Bu durum sağlık hizmetleri ve konut piyasası üzerinde baskı yarattı. Trudeau, göçmen politikasını değiştirmek zorunda kaldı. ABD’de yeniden seçilen Trump’ın Kanada’ya yüzde 25 gümrük vergisi tehdidi, ekonomik endişeleri artırdı. Maliye Bakanı Chrystia Freeland, Trudeau ile yaşadığı anlaşmazlık sonucu istifa etti.
Trudeau’nun sosyal politikaları nelerdi?
Trudeau hükümeti, ülke çapında uygun fiyatlı çocuk bakımı programı başlattı. Diş sağlığı programını hayata geçirdi. Yerli halklarla uzlaşma sürecini önceliklendirdi ve tarihi özürler diledi. LGBTİ+ haklarını genişletti ve cinsiyet eşitliği politikalarını güçlendirdi. Ancak konut krizi ve artan yaşam maliyetleri, özellikle genç Kanadalılar arasında hükümete olan desteği azalttı. Trudeau’nun iklim değişikliği politikaları, petrol üreten batı eyaletlerinde tepki topladı.
Trudeau’nun istifası neleri değiştirecek?
Liberal Parti, 24 Mart’a kadar yeni liderini seçecek. Muhtemel adaylar arasında eski Maliye Bakanı Chrystia Freeland, Dışişleri Bakanı Melanie Joly ve eski Merkez Bankası Başkanı Mark Carney bulunuyor. Kamuoyu yoklamaları, Muhafazakar Parti’nin Ekim’deki seçimleri kazanma şansının yüksek olduğunu gösteriyor. Pierre Poilievre liderliğindeki Muhafazakarlar, yüzde 40 civarında destek görüyor. Liberal Parti ve NDP ise yüzde 20’ler seviyesinde seyrediyor.
