İsrail Başbakanı Netanyahu, İran’dan gelen nükleer tehdidi ortadan kaldırmak için ABD Başkanı Trump’tan destek istedi. Trump İran ile müzakereyi tercih ettiğini belirtse de askeri seçenekleri de masada tutuyor.
Trump ve Netanyahu arasında İran pazarlığı
Trump, İranlı yetkililerle nükleer olmayan bir anlaşma yapmayı tercih ettiğini açıkladı. ABD Başkanı, görüşmelerin başarısız olması durumunda askeri seçenekleri değerlendireceklerini belirtti. ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Michael Waltz, tüm seçeneklerin masada olduğunu vurguladı. Trump yönetimi İran’dan nükleer programını tamamen sonlandırmasını talep etti. Trump, İran’la anlaşma yapmayı bombalamaya tercih ettiğini söyledi. Görüşmelerin başarısız olması halinde askeri müdahale seçeneğini kullanabileceklerini belirtti.
The Guardian‘a göre Netanyahu, Trump’ı ikna etmeye çalışıyor. İsrail Başbakanı daha önce de ABD yönetimlerinden İran’a karşı askeri destek istedi. Trump ilk döneminde bu talepleri reddetti. Trump 2018’de İran’la yapılan çok taraflı nükleer anlaşmadan çekildi. İran bu tarihten sonra uranyum zenginleştirme çalışmalarını hızlandırdı. Şu anda silah yapımında kullanılabilecek seviyeye yakın uranyum üretiyor.
İsrail, Trump yönetiminden BLU-109 bunker delici bombaların rehberlik kitlerini satın aldı. Bu bombalar İran’ın en derindeki Fordow uranyum zenginleştirme tesisini vurmak için gerekli.
İsrail İran’ı zayıf anında vurmak istiyor
İsrail ve İran geçen yıl karşılıklı saldırılar düzenledi. İsrail’in 25 Ekim’deki hava saldırıları İran’ın hava savunma sistemlerine ciddi hasar verdi. İsrail aynı zamanda İran’ın bölgedeki en önemli müttefiki Hizbullah’ı da zayıflattı. Netanyahu, İran’ın bu zayıf anını değerlendirmek istiyor. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile yaptığı görüşmede bu niyetini açıkça ortaya koydu.
Amerikan istihbarat birimleri, İsrail’in 2025’in ilk yarısında İran’ın nükleer tesislerine saldırabileceğini öngörüyor. İsrail bu saldırılar için ABD’nin havada yakıt ikmali ve istihbarat desteğine ihtiyaç duyuyor. Uzmanlar saldırıların İran’ın nükleer programını sadece birkaç ay geciktirebileceğini belirtiyor. İran’ın bu durumda silah yapımına yönelik uranyum zenginleştirmeye başlayabileceği uyarısı yapılıyor.
- İran: “İsrail nükleer santrifüjlerimize patlayıcı yerleştirdi”
- ABD ve İsrail’in hedefinde: İran’ın nükleer yolculuğu hakkında ne biliyoruz?
- İddia: İsrail İran’ın nükleer tesislerine saldırı planlıyor
Diplomasi için zaman daralıyor
İsrail, Trump yönetiminden BLU-109 bunker delici bombaların rehberlik kitlerini satın aldı. Bu bombalar İran’ın en derindeki Fordow uranyum zenginleştirme tesisini vurmak için gerekli. Netanyahu, Trump’ın yeniden seçilmesinden sonra Beyaz Saray’a davet edilen ilk yabancı lider oldu. İki lider askeri destekten siyasi desteğe kadar farklı seçenekleri görüştü. Washington Post gazetesi görüşmede istihbarat ve havada yakıt ikmali konularının ele alındığını yazdı. İran konusu iki lider arasındaki en önemli gündem maddesi oldu.
Tel Aviv’deki Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nden İran uzmanı Raz Zimmt önemli bir uyarı yaptı. 2015 nükleer anlaşmasının kalan imzacıları İngiltere, Fransa ve Almanya’nın ekim ayına kadar İran’a yaptırım uygulama şansı var. Avrupa başkentleri “ya kullan ya kaybet” seçeneğiyle karşı karşıya. Zimmt, diplomasi için ağustos veya eylül ayına kadar sınırlı bir fırsat penceresi olduğunu belirtti. Bu sürede anlaşma sağlanamazsa İsrail’in ABD’den yeşil ışık alma ihtimali artacak.
Trump’ın İran’a yaklaşımı karışık sinyaller veriyor
Trump kendisini İsrail’in Beyaz Saray’daki “en iyi dostu” olarak tanımlıyor. ABD Başkanı yabancı savaşlardan uzak durmayı tercih ediyor. Ancak 2020 yılında İranlı komutan Kasım Süleymani’nin öldürülmesi emrini verdi. Suudi Arabistan gerginliği azaltmak için arabuluculuk teklif etti. Uzmanlar Trump’ın pazarlık stilinin İran’la işe yaramayabileceğini belirtiyor. Ortadoğu Enstitüsü uzmanı Alex Vatanka, İran’ın hassas durumda olduğuna dikkat çekti.
Biden döneminin Pentagon politika danışmanı Ariane Tabatabai, yönetim içinde iki farklı görüş olduğunu söyledi. “Itidalden yana olanlar” ve “İran’a karşı daha sert yaklaşım isteyenler” arasında gerilim yaşanıyor. Trump’ın hangi grubun etkisinde kalacağı henüz belli değil. İran’ın bölgesel gücü zayıflamış durumda. Ancak İslami davanın öncüsü olma iddiasını sürdürüyor. Uzmanlar, Batı’nın gözdağı verme taktiğinin İran rejimine karşı işe yaramayabileceği uyarısında bulunuyor.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.