Almanya’da sığır eti arzının azalması, ülkede fazlaca tüketilen dönerin fiyatını son üç yılda iki katından fazla artırdı. Yakın gelecekte döner fiyatının 10 euroyu geçmesi bekleniyor.
Almanya’nın en çok tüketilen hazır yiyeceği ekmek arası dönerin fiyatı, üç yılda 4 eurodan 10 euroya yükseldi. Aşağı Saksonya Eyaleti Ziraat Odası verilerine göre, sığır ve dana etinde üretici fiyatları sadece bu yıl yüzde 15 ila 20 arttı. Piyasa uzmanı Albert Hortmann-Scholten durumu “gerçekten çılgınca” olarak değerlendiriyor.
Çok sayıda sığır çiftliğinin kapanması ve mavi dil hastalığı nedeniyle et arzında ciddi düşüş yaşanıyor ancak fiyat artışının tek nedeni bu değil. Artan enerji ve hammadde maliyetleri de artan fiyatlarda etkili oluyor.
Dana eti menülerden çıkıyor
Münih’te de birçok işletmeci dana etli döneri menülerinden kaldırıyor. İsmini vermek istemeyen bir döner işletmecisi, “Bunun için müşterilerimden 10 euro talep etmem gerekir, bunu da kimse ödemez” diyerek artık sadece tavuk ve hindi döneri sattığını anlatıyor.
Döner Üreticileri Birliği Sözcüsü Erdoğan Koç’a göre, ekmek arası döner fiyatı kısa vadede 10 euroyu bulabilir, orta vadede ise daha da yukarı çıkabilir.
Hamburger sektöründe de benzer artışlar yaşanıyor. McDonald’s’ın standart hamburgeri üç yıl önce 1,29 euroyken, bugün 2,29 euroya yükseldi. Bu fiyatın üç yılda yaklaşık yüzde 80 arttığı anlamına geliyor.
Çiftlik kapanmaları cüzdanları etkiliyor
Almanya’da 2014’te 12,7 milyon sığır bulunuyordu. 2024 verilerine göre bu sayı 10,5 milyona düştü. Yüzde 17’lik azalma, kesimlik hayvan arzını ciddi şekilde daralttı.
Hortmann-Scholten, çiftçilerin neden hayvancılığı bıraktığı sorusunu “ekonomik durum” diye yanıtlıyor. Tarım piyasasındaki şiddetli fiyat dalgalanmaları, çiftçileri sektörden uzaklaştırıyor.
İşgücü sıkıntısı da yaşanan fiyat artışlarında önemli rol oynuyor. Doğu Almanya’da bazı çiftlikler, çalışacak insan bulamadıkları için sığır sürülerini tamamen elden çıkarıyor.
İklim politikası ve artan maliyetler
Döner Üreticileri Birliği, AB’nin karbon emisyonlarını azaltma politikasının sadece Almanya’da değil, Hollanda, Belçika, Fransa ve Polonya gibi önemli et üreticisi ülkelerde de hayvancılığı etkilediğini savunuyor.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Koç, “Arz daralması ve sabit yüksek talep, et sektöründe sürekli fiyat baskısına neden oluyor” diyor.
İşgücü maliyetleri yükseldi
Ayrıca Almanya’da asgari ücretin 12 euroya çıkarılması, personel maliyetlerini artırdı. Küçük işletmeler bu durumdan daha fazla etkileniyor.
Koronavirüs salgını ve jeopolitik çatışmalar nedeniyle tedarik zincirlerinde yaşanan aksamalar da fiyatlara yansıyor. Genel enflasyon ve ticari alan kira artışları da işletmelerin maliyetlerini yükseltiyor.
Tüketiciler için döner artık eskisi gibi ucuz bir günlük yemek olmaktan çıkıyor. İşletmeciler ise ekonomik karlılık ve rekabetçi fiyatlar arasında denge kurmaya çalışıyor. Birçok işletme, artan maliyetleri karşılarken düzenli müşterilerini kaybetmeme mücadelesi veriyor.
Kaynak: DW Türkçe, ZDF, Gastronomie Magazine
