Kadınlar, her yıl olduğu gibi bu yıl da 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nü kutlamak ve hakları için mücadele etmek üzere sokaklarda olacak. 100 yılı aşkın bir süredir dünya genelinde kutlanan bu gün, kadınların toplumsal cinsiyet eşitliği mücadelesini ve tarihsel kazanımlarını simgeliyor. Peki, 8 Mart neden önemli?
“Geceleri de sokakları da meydanları da terk etmiyoruz!”
Birleşmiş Milletler’in (BM) 2025 yılı için belirlediği tema “TÜM kadınlar ve kız çocukları için: Haklar, Eşitlik ve Güçlendirme.”
Dünya Kadınlar Günü’nün resmî internet sitesinde bu yılın teması “Eylemi Hızlandır” (Accelerate Action) olarak duyuruldu. Kampanya kapsamında, dünya genelinde kadın hakları konusunda farkındalık yaratmak amacıyla #IWD2024 ve #AccelerateAction etiketleri kullanılarak sosyal medya üzerinden dayanışma mesajları paylaşılması teşvik ediliyor.
❝Erkekler öldürüldüğünde, yaşamı korumak için savaşmak biz kadınlara düşer!❞
Clara Zetkin
Grevlerden küresel bir güne: Neden 8 Mart?
8 Mart’ın kökeni işçi sınıfı mücadelesine dayanıyor.
1908 yılında New York’ta 15 bin kadın işçi, daha kısa çalışma saatleri, daha iyi ücretler ve seçme hakkı talebiyle sokaklara çıktı. Amerika Sosyalist Partisi, bu yürüyüşün ardından 8 Mart’ı “Kadın Günü” olarak ilan etti.
Kadın hareketinin önde gelen isimlerinden Clara Zetkin, 1910’da Danimarka’da düzenlenen Uluslararası Sosyalist Kadınlar Konferansı’nda kadınlar için uluslararası bir mücadele günü olması gerektiğini önerdi.
Konferansa 17 farklı ülkeden katılan 100 kadın, Zetkin’in önerisini oybirliğiyle kabul etti.
1917 yılında Rusya’da kadınlar, “Ekmek ve Barış” sloganlarıyla sokaklara çıktı. Bu gösteriler sonucunda Çar tahttan indirildi ve kadınlara seçme hakkı tanındı. Bu tarih, Jülyen takvimine göre 23 Şubat’tı ancak Miladî (Gregoryen) takvime göre 8 Mart’a denk geldi. Bu nedenle 8 Mart, Dünya Kadınlar Günü olarak kabul edildi.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Birleşmiş Milletler (BM) de 1975’te bu günü resmî olarak tanıdı.
Dünya Kadınlar Günü kadınların toplumda, siyasette ve ekonomide kat ettikleri mesafenin kutlandığı bir tarih haline gelirken, günün siyasi kökleri, süregelen toplumsal cinsiyet eşitsizliği konusunda farkındalık yaratmak için grevler ve protestolar düzenlenmesiyle sürdürülüyor.
“Susmuyoruz, korkmuyoruz, itaat etmiyoruz!”
Türkiye’de 8 Mart ne zaman kutlanmaya başlandı?
Türkiye’de ise 8 Mart Dünya Kadınlar Günü 1921 yılında, iki kız kardeş Rahime Selimova ve Cemile Nuşirvanova’nın mücadelesi ile başladı.
1975’e kadar kapalı toplantılarla anılan gün, 8 Mart 1975’te kadınların sokaklara çıkmasıyla daha görünür hale geldi. 2003’ten itibaren İstanbul’da Taksim’de “Feminist Gece Yürüyüşü” düzenlenmeye başlandı.
İstanbul Valiliği, 2013’teki Gezi Parkı eylemlerinden bir yıl sonra, yani 2014’te Taksim Meydanı ve İstiklal Caddesi’ni “yürüyüş ve miting yapılabilecek yerler” listesinden çıkardı. Kadınlar 2019 yılına kadar eyleme devam edebildi ancak daha sonra polis müdahalesiyle karşı karşıya kaldı.
Kadınlar 2019’dan beri İstiklal Caddesi’nde eylem yapabilmek için mücadele ediyor.
Türkiye’de kadın hakları ne durumda?
Patriyarkal sisteme, erkek egemen dünyaya karşı çıkan kadınlar, eşitlik, özgürlük istiyor ve haklarının elinden alınmaması için mücadele etmek zorunda kalıyor.
Siyasal İslamcı partiler olarak bilinen Yeniden Refah Partisi ve HÜDA-PAR’ın 2023 Genel Seçimleri’nde milletvekili çıkarıp Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) göndermesi, kadınların kazanılmış haklarıyla ilgili tartışmaları da beraberinde getirdi. Bunlardan biri “nafaka” hakkını da içinde barındıran Medeni Kanun, diğeri ise 6284 sayılı “Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun”du.
- 2023 seçimlerinde Yeniden Refah Partisi, 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un kaldırılmasını şart koştu.
- Yeniden Refah Partisi, 2023’te TBMM’ye sunduğu teklifte nafaka süresinin 5 yıl ile sınırlandırılmasını önerdi.
- Türkiye, 1 Temmuz 2021’de İstanbul Sözleşmesi’nden çekildi. Kadın örgütleri, bunun kadınların yaşam hakkını tehdit ettiğini söylüyor.
Dünya genelinde 8 Mart nasıl kutlanıyor?
Birçok ülkede 8 Mart resmî tatil olarak kabul ediliyor.
Çin’de kadınlara yarım gün izin veriliyor. İtalya’da 8 Mart “Festa della Donna” adıyla kutlanıyor, mimoza çiçeği hediye ediliyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) mart ayı “Kadınların Tarihi Ayı” olarak anılıyor.
Türkiye’de ise 8 Mart resmî tatil değil ancak kadınlar sokaklarda haklarını savunmaya devam ediyor.
