İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu dahil 100’den fazla kişiye yönelik gözaltılar en sert etkisini ekonomide gösterdi. Menkul kıymetler ve hisse senedi piyasası çöküşe geçti, döviz ve altın fiyatları adeta tsunami gibi yükselişte. Türkiye saatler içinde yoksullaştı, Merkez Bankası’ndan rezerv satış hamlesi geldi, rakamlar 10 milyar dolar seviyesini işaret ediyor. İmamoğlu’na operasyon ekonomiyi nasıl etkiledi?
ANKA’dan Zülfikar Doğan’ın haberine göre İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu ve İmamoğlu’na yakın isimlere gözaltı kararı, İstanbul Valiliği’nin duyurduğu 4 gün süreli yasaklar, durdurulan metro ve toplu ulaşım seferleri ile İstanbul’da ilan edilen “örtülü OHAL” altında açılan piyasalarda aylardır 36 TL seviyesinde sabitlenmiş durumdaki dolar/TL kuru önce 39, ardından 41 TL’ye yükseldi.
Bir süredir kıpırdanan euro/TL kuru ise 45’e kadar çıktı. Gram altın fiyatları 4 bin TL’yi aşarken, Borsa İstanbul (BİST) yabancıların hızla satışa geçmesiyle çakıldı. Devre kesici ile aralıklı şekilde alım-satımlar durdurulmak zorunda kalındı. Kurlardaki olağanüstü hızlı artış sonrası ortaya çıkan TL’deki değer kaybıyla Türkiye saatler içinde yoksullaştı.
Şimşek iki yıldır emek verdiği programı kurtarma çabasında
Kulislere yansıyan bilgilere göre Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Bankalar Birliği, Merkez Bankası yönetimi ve BİST yöneticileriyle sürekli irtibatta kalarak piyasalardaki gelişmeleri izlerken sürecin kontrolden çıkmaya başlaması, özellikle dış piyasalardan gelen endişeli arayışlar, ne olup bittiğine yönelik sorgulamalar ardından piyasaları yatıştırmak amacıyla resmi sosyal medya hesabından açıklama yaparak yangına su serpmeye çalıştı.
Şimşek “Piyasaların sağlıklı işleyişi için gereken her şey yapılıyor” dediği paylaşımda, uygulanmakta olan programın “kararlılıkla devam ettiğini” vurguladı. Ancak ortadaki gerçek tablo bir süredir siyasi müdahalelerle sağından solundan kırpılan dezenflasyon programı ve rasyonele geçiş süreci 18 Mart gecesi diploma iptali ve 19 Mart sabahında savcılık talimatıyla başlatılan polis operasyonları ve yüzlerce gözaltı ile ağır hasar aldı. Şimşek’in “kararlılıkla devam ediyor” dediği program siyaset ve yargı eliyle sonlandırılınca, ortada “rasyonel” diye bir şey kalmadı.
Rezervler 10 milyar dolar eridi, faiz artışı tekrar gündemde
İçeride hisse senedi, altın, döviz piyasalarındaki olağanüstü dalgalanmalar istikrar algısını zayıflatırken, öngörülemezlikleri artırdı. Enflasyonu düşürebilmek için yüzde 50’ye kadar çıkartılan faizde üç aydır peş peşe yapılan indirimlerin sürdürülmesi tehlikeye girdi. İki yıldır dezenflasyon için baskılanan kurlar zincirinden boşaldı.
2018’deki Trump yaptırımlarına ve 2021’deki nas ısrarına benzer bir sürece hızla girildiğine dönük emareler peş peşe geliyor. Belirtilen süreçlerde rekor kıran enflasyon ve olağanüstü yükselişe geçen döviz kurlarına müdahale için 125 milyar dolara varan satışlarla rezervleri eksiye düşen Merkez Bankası’nın yanı sıra kamu bankalarının döviz rezervlerinin eritilmesi pahasına kurlar tutulmaya çalışılmıştı.
Şimdi gelinen noktada sabah saatlerinden itibaren bankaların döviz masalarının göstergeleri ve piyasalarda oluşan iniş çıkışlar Merkez Bankası’nın müdahale amaçlı rezerv satışlarının 10 milyar dolara ulaştığını, artmaya devam ettiğini işaret ediyor. Bu müdahalelerle 38 TL civarına düşürülen dolar/TL kuru ve 45 liranın altına çekilen euro/TL kuru müdahalelerle ve zoraki tutulabiliyor. Özetle altın ve döviz piyasalarında “cinin şişeden çıktığı” bundan sonra istikrarı tekrar yakalamanın güçleştiği, yukarı yönlü kur hareketlerinin hızlanarak devam edeceği öngörülebilir.
