İngiltere’de yapılan yeni bir araştırmaya göre, evde yapılabilen genetik tükürük testi, prostat kanseri riskini saptamada hâlihazırda kullanılan PSA kan testinden daha etkili sonuçlar veriyor. Yeni yöntem, özellikle agresif tümörlerin erken tespitinde öne çıkıyor.
İngiltere Kanser Araştırmaları Enstitüsü’nden Prof. Ros Eeles liderliğinde yürütülen çalışma, prostat kanseriyle ilişkili 130 genetik varyantı analiz ederek bireylerin risk düzeyini hesaplıyor. Bu “poligenik risk puanı” yöntemi, prostat-spesifik antijen (PSA) testiyle kıyaslandığında daha doğru sonuçlar veriyor. Eeles, “Bu basit ve ucuz tükürük testi sayesinde prostat kanserinde dengeyi lehimize çevirmemiz mümkün olabilir” dedi.
PSA testi ne kadar güvenilir?
PSA testi hâlen NHS (İngiltere Ulusal Sağlık Sistemi) tarafından rutin olarak uygulanmıyor. 50 yaş üzerindeki erkekler test talebinde bulunabiliyor. Uzmanlara göre PSA testleri üç vakadan ikisinde yanlış alarm veriyor ve çoğunlukla hayatı tehdit etmeyen, yavaş büyüyen kanser türlerini tespit ediyor. Bu durum, gereksiz MR, biyopsi ve potansiyel olarak cinsel işlev bozukluğu veya idrar kaçırma gibi yan etkileri olan tedavilere yol açabiliyor.
Tükürük testinin bulguları ne söylüyor?
New England Journal of Medicine dergisinde yayımlanan çalışmada, 55-69 yaş arası 6 binden fazla beyaz Avrupalı erkek üzerinde test yapıldı. Risk puanı en yüksek yüzde 10’luk gruba MR ve biyopsi uygulandı. Bu grubun yüzde 40’ında prostat kanseri saptandı. Oysa yüksek PSA düzeyine sahip erkeklerin sadece yüzde 25’inde kanser tespit ediliyor.
Yeni test, özellikle agresif kanserlerin tespitinde öne çıktı. Tükürük testinin belirlediği 187 kanser vakasının yüzde 55,1’i agresif türlerdi. PSA testinde bu oran yalnızca yüzde 35,5’ti.
Hedef: Gereksiz tedavileri önleyip, riskli hastaları ayıklamak
Poligenik test, PSA testiyle birlikte kullanıldığında, doktorların hangi hastaların daha agresif tedavilerden fayda göreceğini daha isabetli şekilde belirlemesine yardımcı olabilir. Prof. Eeles, “Agresif kansere yakalanma riski yüksek erkekleri tespit edebilir, daha düşük risk grubundakileri ise gereksiz işlemlerden koruyabiliriz” dedi.
Kanser Araştırmaları Enstitüsü Kurucusu Prof. Kristian Helin de mevcut PSA testlerinin yetersiz kaldığını vurgulayarak, “Bu araştırma, hayat kurtarıcı potansiyele sahip genetik testlerin umut verici bir adımıdır” dedi.
Genetik temelli testler herkese uygun mu?
Çalışma şu ana dek yalnızca beyaz Avrupalı erkekler üzerinde yürütüldü. Ancak araştırma ekibi, yakın zamanda Asyalı ve Afrikalı erkekler için genetik varyantlara dayalı testleri de geliştirdiğini ve yeni bir çalışmayla değerlendirmeye başladığını duyurdu.
Prostat kanseri, İngiltere’de erkeklerde en çok ölüme yol açan ikinci kanser türü olarak biliniyor. Terminal evrede prostat kanseri tanısı alan bisiklet şampiyonu Chris Hoy, tükürük testinin özellikle ailesinde kanser öyküsü olan genç erkeklere ve siyahi erkeklere sunulması gerektiğini vurguladı.
Sağlık Bakanı Wes Streeting ise bilimsel kanıtlarla desteklenmesi hâlinde yüksek riskli gruplar için tarama programına destek vereceğini belirtti.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Kaynak: Guardian
