Her gün duş almanın fiziksel sağlığa katkısı sınırlı, hatta bazı uzmanlara göre zararları bile olabilir. Duş alma sıklığı, zamanla kişisel hijyenden çok toplumsal normlara dönüşen bir alışkanlık haline geldi. Bilimsel bulgular, her gün duş almanın cilt sağlığı açısından gerekliliğini sorguluyor.
Her gün duş almak cildimize zarar mı veriyor?
Koronavirüs salgını sonrası evden çalışmanın yaygınlaşmasıyla birlikte bazı kişiler için duş alma sıklığı da azaldı. Her gün duş alanların oranı hâlâ yüksek olsa da, bu alışkanlıktan vazgeçenlerin sesi daha fazla duyulmaya başlandı.
İngiliz televizyon sunucusu Jonathan Ross’un bazen haftada birden az duş aldığını söylemesi ya da oyuncu America Ferrera’nın zaman zaman duş almayı unuttuğunu itiraf etmesi toplumda şaşkınlıkla karşılandı.
Ancak uzmanlarına göre bu durum sanıldığı kadar sıra dışı değil.
Nottingham Üniversitesi’nden tıbbi dermatolog Dr. Rosalind Simpson, geçmişte günlük duş almanın cildi kurutabileceği, doğal yağları ve yararlı bakterileri yok edebileceği düşüncesinin hâkim olduğunu belirtti. Ancak Simpson’ın yer aldığı bir klinik çalışmada bu yaygın görüş mercek altına alındı.
Egzama hastalarının dahil olduğu 438 kişilik bir çalışmada, bir grup haftada bir-iki kez, diğer grup ise haftada altı veya daha fazla kez duş aldı. Sonuç olarak duş sıklığı ile cilt kuruluğu ya da egzama semptomları arasında anlamlı bir fark gözlenmedi. Simpson’a göre bu durum, yalnızca egzama hastaları için değil, herkes için geçerli olabilir.
Önemli olan duşun süresi ve kullanılan ürünler. Uzun ve sıcak duşların cildi kuruttuğunu vurgulayan Simpson, daha kısa ve ılık duşları öneriyor. Ayrıca parfümlü sabunlar ve koruyucu içeren ürünler yerine, içeriği sade olan temizlik ürünlerinin tercih edilmesini öneriyor.
Duş alışkanlığımız tarih içinde nasıl değişti?
Tarihsel olarak bakıldığında, günlük duş alışkanlığı oldukça yeni bir olgu.
Bristol Üniversitesi’nden Prof. Dale Southerton, duşun geçmişte yalnızca temizlik için değil, aynı zamanda şifa ve keyif aracı olarak kullanıldığını söylüyor.
1950’lerde evlere musluk suyu ulaşması ve hortumla lavaboya bağlanan duş başlıklarının yaygınlaşmasıyla birlikte, daha sık yıkanmak mümkün hale geldi.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Southerton’a göre duş, zamanla yalnızca bir temizlik aracı değil, aynı zamanda bir geçiş ritüeli halini aldı. Sabahları güne başlamak ya da akşam farklı bir role bürünmek için kullanılan duş, artık modern yaşamın bir parçası.
Daha az duş almak mümkün mü?
Daha az duş alma pratiği, bazı kişiler için hem çevresel hem de kişisel nedenlerle bir tercih haline geldi.
Eski bir balet olan Donnachadh McCarthy, Amazon yağmur ormanlarında yerli Yanomami halkıyla geçirdiği iki haftanın ardından, Londra’daki evine yağmur suyu toplama ve güneş enerjisiyle ısınan bir sistem kurdu. Su kullanımını azaltmak için duş alma sıklığını zamanla düşürdü ve bugünlerde ayda yalnızca bir kez duş alıyor. Günlük temizliğini ise lavaboda suyla silinerek sağlıyor.
“Kimse koktuğumu söylemedi” diyen McCarthy, bu alışkanlığının çevresine ve sağlığına zarar vermediğini savunuyor.
Uzmanlar da herkesin her gün duş almasının şart olmadığını söylüyor. Daha az duş alıp yine de sıkıntı yaşamamanın yolları:
- Yalnızca ihtiyacınız olduğunda yıkanın.
- Güne başlama ya da gün sonu rutininizi duş yerine başka bir alışkanlıkla değiştirin.
- Belli önemli bölgeleri yıkayın.
- Ellerinizi her zamanki gibi yıkamaya devam edin.
Gelecekte duş alışkanlıklarımız değişecek mi?
Danimarka’daki Aalborg Üniversitesi’nden Prof. Kristen Gram-Hanssen, duşun toplumsal sözleşmelerin bir parçası haline geldiğini ve artık günlük yaşamın vazgeçilmez bir ritüeli olarak kabul edildiğini belirtiyor. Özellikle müzik festivalleri gibi özel durumlarda normlar değişse de, genel toplumsal kabul hâlâ sık duş alma yönünde.
Gram-Hanssen ve Southerton gibi araştırmacılar, bu alışkanlığın yakın gelecekte tamamen değişmesini beklemiyor. Southerton, “Zamanı geri döndüremezsiniz” diyerek duş almanın artık kültürel bir refleks olduğunu ifade ediyor.
Yine de her gün duş almayanlar, bu tercihlerinde yalnız olmadıklarını bilmeli. “Neden duş alıyoruz? Başkalarının bize koktuğumuzu söylemesinden korkuyoruz da ondan. Ben o korkuyla yüzleştim ve hayattayım” diyen McCarthy, farklı bir yaşam biçiminin mümkün olduğunu hatırlatmaya devam ediyor.
