Avrupa Birliği, Avrupa Güvenlik Eylem Planı (SAFE) çerçevesinde üye ülkelerin savunma sanayi üretimine yatırım yapmalarını desteklemek amacıyla 150 milyar euro tutarında kredi sağlayacak. En az iki ülkeyi kapsayan ortak tedarik şartıyla verilen kredilerden Ukrayna, Norveç, Lihtenştayn ve İzlanda da yararlanabilecek. Mühimmattan füzelere, siber güvenlikten uzay teknolojilerine kadar geniş ürün yelpazesini kapsayan plan 29 Mayıs’ta yürürlüğe girecek.
Avrupa Birliği, savunma kapasitesini güçlendirmek için tarihi bir adım attı. AB, Avrupa Güvenlik Eylem Planı (SAFE) çerçevesinde üye ülkelere 150 milyar euroya kadar kredi sağlayacak. Avrupa Konseyi’nden yapılan açıklamada, savunma sanayi üretimine yatırım yapmak isteyen ülkelere destek verilecek yeni mali aracın resmen kabul edildiği duyuruldu.
Plan, mevcut jeopolitik duruma ve savunma ekipmanlarına acil yatırım ihtiyacına yanıt veriyor. AB, talep üzerine ve ulusal planlar doğrultusunda ilgili üye ülkelere bu krediyi dağıtacak. Krediden yararlanmak isteyen ülkelerin belirli koşulları yerine getirmesi gerekiyor.
Ortak tedarik zorunluluğu getiriliyor
SAFE’den yararlanabilmenin temel şartı ortak satın alım gerçekleştirmek. Üye ülkeler, kredilere hak kazanabilmek için en az iki katılımcı ülkeyi kapsayan ortak tedarikler yapmak zorunda. Bu koşul, Avrupa savunma sanayinde işbirliğini artırmayı hedefliyor.
Ancak mevcut jeopolitik durumun aciliyeti nedeniyle plan esneklik de sağlıyor. SAFE, yalnızca bir üye ülkeyi kapsayan tedariklere de sınırlı süre için izin verecek. Bu istisna, savunma ekipmanlarına duyulan acil ihtiyacı karşılamaya yönelik.
AB dışı ülkeler de planın kapsamında
SAFE’nin kapsamı yalnızca AB üyesi ülkelerle sınırlı kalmıyor. Ukrayna ve Avrupa Ekonomik Bölgesi’ne dahil Norveç, Lihtenştayn ve İzlanda da AB üyesi ülkelerle aynı şartlarda muamele görecek. Bu ülkeler hem ortak tedariklere katılabilecek hem de kendi endüstrilerinden satın alımlar gerçekleştirebilecek.
Plan ayrıca AB’ye aday ülkeler, potansiyel aday ülkeler ve İngiltere gibi AB ile Güvenlik ve Savunma Ortaklıkları imzalayan ülkelerin de ortak tedariklere katılmasına olanak tanıyor. Bu geniş katılım, Avrupa savunma sanayinde koordinasyonu artırmayı amaçlıyor.
Geniş ürün yelpazesi finanse edilecek
SAFE aracılığıyla finanse edilecek savunma ürünleri oldukça kapsamlı. Mühimmat ve füzeler başta olmak üzere çok sayıda kritik savunma teknolojisi desteklenecek. Derin hassas vuruş kabiliyetleri dahil topçu sistemleri, asker ekipmanı ve piyade silahları da programın kapsamında.
Kara muharebe kabiliyetleri ve destek sistemleri, kritik altyapı koruması, siber güvenlik teknolojileri de finanse edilecek ürünler arasında yer alıyor. Askeri hareketlilik, hava ve füze savunma sistemleri, deniz yüzeyi ve su altı kabiliyetleri de desteklenecek alanlar.
Yerli üretim oranında yüzde 65 şartı
Plan, Avrupa savunma sanayinin güçlenmesini hedefleyen önemli bir kısıtlama getiriyor. Tedarik sözleşmeleri, nihai ürünün bileşenlerinin tahmini maliyetinin yüzde 35’inden fazlasının SAFE kapsamındaki ülkeler dışından satın alınmamasını garanti etmek zorunda.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Bu kural, savunma ürününün toplam tahmini değerinin yüzde 65’inin AB ülkeleri, Ukrayna, Norveç, Lihtenştayn ve İzlanda’dan satın alınması anlamına geliyor. Böylece Avrupa savunma sanayinin rekabet gücü artırılmaya çalışılıyor.
Yürürlük tarihi netleşti
SAFE, AB Resmi Gazetesi’nde yayımlanmasının ardından 29 Mayıs’ta yürürlüğe girecek. Bu tarih, Avrupa savunma sanayinde yeni dönemin başlangıcını işaret ediyor. 150 milyar euroluk dev bütçe, Avrupa’nın savunma kapasitesini güçlendirme kararlılığını gösteriyor.
Plan, özellikle İHA ve İHA karşıtı sistemler, stratejik hava taşımacılığı, havadan havaya yakıt ikmali gibi modern savaşın kritik teknolojilerini de kapsıyor. C4ISTAR sistemleri, uzay varlıkları ve hizmetleri, yapay zeka ve elektronik savaş teknolojileri de desteklenecek alanlar arasında bulunuyor.
