At sinekleri, keneler, sivrisinekler, eşek arıları ve daha fazlası… Sıcak havalarda doğada daha çok vakit geçirmek, sivrisinek ve böcek ısırıklarıyla karşılaşma riskini artırıyor. Bu da enfeksiyon ve alerjik reaksiyonlara yol açabiliyor. Eczacılar, yaz aylarında sık görülen böcek ve sinek ısırıklarından nasıl korunabileceğimizi 14 başlıkta sıraladı.
Sıcak havalar yalnızca deniz tatili ve piknik demek değil, aynı zamanda sinek ve böcek ısırıkları açısından da riskin arttığı bir dönem.
Kimi zaman kaşıntı ve kızarıklıkla sınırlı kalan bu ısırıklar, bazı durumlarda ciddi alerjik reaksiyonlara, enfeksiyonlara ya da Lyme hastalığı gibi kronik sağlık sorunlarına neden olabiliyor. Eczacılar ve halk sağlığı uzmanları, böcek ve sinek ısırıklarından korunmak ve olası ısırıkları tedavi etmek için herkesin uygulayabileceği 14 öneriyi sıraladı.
Hangi böcekler daha tehlikeli?
Uzmanlara göre eşek arıları sıcaklıkların artmasıyla birlikte daha aktif hale geliyor. Sivrisinekler ise sabah ve akşam saatlerinde daha saldırgan. At sinekleri kaşıntıya ve iltihap riskine, keneler ise Lyme hastalığına neden olabiliyor. Tatarcık sinekleri ve İngiltere’de nadiren de olsa bulunan bazı sivrisinek türleri kaşıntı ve şişliğe yol açabiliyor.
Doğal ortamları dikkatle seçin
Farmakolog Virginia Chachati, kamp alanları, ormanlar, göl kenarları gibi bölgelerde sivrisinek ve tatarcıkların daha yoğun olduğunu söylüyor. Özellikle durgun sular—hatta bir su birikintisi bile—böceklerin hızlıca çoğalmasına yol açabiliyor. Kullanılmış havuzlar, saksı tabakları veya unutulmuş kovalar, farkında olunmadan sinekleri kendine çekebilir.
Hafif ve bol kıyafetler giyin
Yaz sıcaklarında cildi terden korumak kadar böceklerden korumak da önemli. Bu nedenle uzun kollu, açık renkli ve bol giysiler öneriliyor. Eczacı Ian Budd’a göre açıkta kalan ayak bileği ve el bileği gibi bölgeler en sık ısırılan yerler. Claire Nevinson ise koyu renklerin bazı böcekleri daha fazla çektiğini, açık renkli kıyafetlerin daha güvenli olduğunu vurguluyor.
Şapka ve beyaz pantolon şart mı?
Chachati, böceklerin koyu renklere yöneldiğini, özellikle eşek arılarının kamuflaj amacıyla koyu renkli giysilere yaklaştığını belirtiyor. Ayrıca şapka kullanmak, kafa derisindeki ısırıkları önlemede etkili. Beyaz pantolon ise kenelerin görülmesini kolaylaştırarak erken müdahale imkânı tanıyor.
Duş alın, vücut ısınızı düşürün
Böcekler vücut sıcaklığına, tere ve hatta süt ürünlerinden gelen laktik aside karşı duyarlıdır. Egzersiz sonrası oluşan ter, sizi daha çekici hale getirebilir. Bu nedenle düzenli duş almak ve vücut ısınızı düşürmek, sineklerin dikkatini üzerinizden uzaklaştırır.
Kokulardan uzak durun
Parfümler, kokulu nemlendiriciler ve deodorantlar böcekleri kendine çekebilir. Özellikle çiçeksi ve meyvemsi kokular, sivrisinekleri cezbediyor. Uzmanlar, yaz boyunca mümkün olduğunca kokusuz ürünler kullanmayı öneriyor.
İçki tüketmemeli mi?
2002’de yapılan bir araştırma, bira içen kişilerin sivrisinekler tarafından daha fazla ısırıldığını ortaya koydu. Chachati, özellikle açık hava barbekülerinde içki tüketiminin dikkatle yapılmasını öneriyor. Diğer yandan, cin-tonik içmenin sineklerden koruduğuna dair yaygın inanış ise bilimsel dayanak taşımıyor.
Etkili kovucular kullanın
Seyahat eczanelerinde çalışan Chachati’ye göre DEET içerikli sinek kovucular hâlâ en etkili yöntem. Ancak cildi tahriş edenler için icaridin ve IR3535 gibi daha hafif alternatifler öneriliyor. Doğal içerikli citronella spreyler çevre dostu olmakla birlikte, kimyasal kadar etkili olmayabiliyor.
Güneş kremi mi önce, sprey mi?
Sıralama önemli: Önce güneş kremi, ardından sinek kovucu uygulanmalı.
Aksi takdirde böcek kovucular güneş kreminin etkisini azaltabiliyor. Ayrıca DEET bazı mürekkepleri deriye aktarabiliyor; baskılı kâğıtlarla temas ederken dikkatli olunmalı.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Panik yok, sakin olun
Bir eşek arısının etrafınızda dolaşması korkutucu olabilir ama el kol hareketleri arıyı daha da tedirgin edebilir. Mümkünse hareketsiz kalmak, gerekirse temiz bir kâğıtla arının altına girip şeffaf bir kapla yakalayıp dışarıya çıkarmak öneriliyor.
Klima ve vantilatörle hava akımını değiştirin
Sinekler, durağan havada daha rahat hareket eder. Bu yüzden ortamda klima ya da tavan vantilatörü kullanmak hem havayı serinletir hem de sineklerin sizi bulmasını zorlaştırır. Ayrıca odadaki karbondioksit yoğunluğu azalır, bu da sivrisineklerin koku yoluyla sizi bulmasını engeller.
Isırık sonrası bölgeyi mutlaka temizleyin
Böcek ısırığı ya da arı sokması sonrası ilk iş bölgeyi sabun ve suyla yıkamak olmalı. Eğer su yoksa antiseptik mendil ya da krem kullanılabilir.
Şişliği azaltmak için soğuk kompres uygulanabilir, özellikle uzuvlardaki şişlikte bacağı ya da kolu yukarıda tutmak faydalı olur.
Kaşımayın, antihistaminik kullanın
Kaşımak cilt bariyerini bozar ve bakterilere kapı açar. Antihistaminik tabletler ya da kremler kaşıntıyı hafifletir, enfeksiyon riskini düşürür. Özellikle çocuklarda bu konuda dikkatli olunması gerekiyor.
Lavanta yağı, çay ağacı yağı ve aloe vera gibi doğal ürünler hem antiseptik hem de serinletici özellik gösterir ve kaşıntıyı azaltırlar. Ancak daha yoğun reaksiyonlar için antihistaminik kremler veya tabletler tercih edilebilir.
Kene ve arı iğnelerine dikkatli müdahale
Kene çıkarırken ince uçlu cımbızla, deriye en yakın noktadan düz şekilde çekilmesi gerekiyor. Çıkarıldıktan sonra bölge sabun ve suyla temizlenmeli. Arı sokmalarında ise iğne tırnak ya da kartla yana doğru kazınarak çıkarılmalı. Eşek arıları ise iğne bırakmaz ama acı hissi daha şiddetli olabilir.
Peki acil durumlarda ne yapılmalı?
Alerjik bireylerde ısırık sonrası yüz şişmesi, nefes darlığı veya baş dönmesi gibi belirtiler görülebilir. Bu durumda acilen tıbbi müdahale gerekir. Daha hafif alerjilerde antihistaminik yeterli olabilir. Ayrıca kene ısırığı sonrası kırmızı halka oluşursa, Lyme hastalığı riski nedeniyle doktora gidilmeli.
Kaynak: Guardian
