Çin’de Şangay İşbirliği Örgütü’nün 25. Devlet Başkanları Konseyi Zirvesi düzenleniyor. Zirveye Putin, Modi ve Erdoğan katıldı. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping de liderler ile ikili görüştü. Haftanın devamında geçit töreni yapılacak ve Kuzey Kore, İran, Myanmar liderleri de bu törene katılacak.
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in ev sahipliğinde düzenlenen Şangay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Zirvesi 31 Ağustos Pazar günü başladı. Tianjin kentinde düzenlenen zirve bugün sona erecek.
Zirveye ŞİÖ bloğunu oluşturan ve “Batı’ya meydan okumayı amaçlayan” Hindistan, Kırgızistan, Rusya gibi on ülkenin yanı sıra içlerinde Türkiye’nin de olduğu 16 gözlemci ya da “diyalog ortağı” devletin liderleri de katıldı.
Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Şi Cinping resmi karşılama resepsiyonundan önce aralarında Hindistan Başbakanı Narendra Modi ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da bulunduğu çok sayıda lideri şahsen karşıladı.
Şi, resepsiyonda yaptığı konuşmada, son yüzyılda “istikrarsızlık, belirsizlik ve öngörülemeyen faktörlerde önemli bir artış” yaşandığını ve ŞİÖ’nün “insanlık için ortak bir geleceğe sahip yeni bir uluslararası ilişkiler ve topluluk inşasını teşvik etmede önemli bir güç” haline geldiğini söyledi.
Hangi liderler baş başa görüştü?
Zirvede liderler baş başa da görüştü. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, zirvenin oturum aralarında bir araya geldi. “Sınırsız ortaklık” şeklinde tanımladıkları iş birliklerini vurgulayan liderler toplantıda Putin ve ABD Başkanı Donald Trump arasında geçen son görüşmeyi konuştu. Kremlin yetkilileri toplantıya dair daha fazla bir bilgi vermedi.
Hindistan Başbakanı Modi, Çin’i yedi yıl sonra ilk kez ziyaret etti. Şi ve Modi, görüşme sonrası yaptıkları açıklamada Çin ve Hindistan’ın rakip değil, ortak olduklarını vurguladı.
Modi görüşme sırasında Şi’ye, Çin ile olan ticari bağları geliştirme hedefinde olduklarını ve iki ülke arasında 2020’den beri süregelen sınır tartışmasının son bulması gerektiğini söyledi.
Görüşme, Trump’ın geçtiğimiz hafta Hindistan’a uygulanan ABD gümrük vergilerini iki katına çıkarmasına bir tepki olarak yorumlandı.
Şi-Erdoğan görüşmesi nasıl geçti?
Şi, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Tianjin Konukevi’nde görüştü. Gelecek yıl Çin ile Türkiye arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasının 55. yıldönümünün kutlanacağını belirten Şi, tarafların bu fırsatı değerlendirerek ikili ilişkilerini geliştirmesi ve siyasi güven ortamını pekiştirmesi gerektiğini söyledi. Çin Devlet Başkanı, iki ülkenin terörle mücadele ve güvenlik alanlarında yapacağı işbirliğinin de önemini vurguladı.
Şi ayrıca, iki ülkenin pratik iş birliğini derinleştirmesi ve yeni enerji, 5G teknolojisi, biyomedikal gibi alanlarda beraber yeni fırsatlar araması gerektiğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan toplantıda Türkiye’nin bölgenin ve dünyanın kalkınması amacıyla ŞİÖ çerçevesinde Çin ile işbirliğini artırmaya istekli olduğunu belirterek, Çin’in Ortadoğu meselesindeki haklı duruşunu takdirle karşıladıklarını söyledi.
Erdoğan toplantıda Orta Koridor ile Yol ve Kuşak Girişimi’nin uyumlaştırılması için ortak adımlar atılmasının önemli olduğunu belirtti.
Görüşmeye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ve MİT Başkanı İbrahim Kalın gibi üst düzey yetkililer de katıldı.
Erdoğan Putin ile görüştü
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Putin ile Çin’de bir araya geldi.
Görüşme öncesi konuşan Erdoğan, Putin’e davette bulunarak, “En yakın zamanda sizi ülkemize bekliyoruz” dedi.
Putin de Erdoğan’a Ukrayna krizindeki çabalarından dolayı teşekkür etti.
Görüşmeye, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Ticaret Bakanı Ömer Bolat, MİT Başkanı İbrahim Kalın, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Burhanettin Duran ve Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Çağrı Erhan da katıldı.
Erdoğan Aliyev ile de görüştü
Cumhurbaşkanı Erdoğan Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ile görüştü. Görüşmede, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov da yer aldı.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
İletişim Başkanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre görüşmede, Türkiye ile Azerbaycan ikili ilişkileri, bölgesel ve küresel konular ele alındı. Cumhurbaşkanı Erdoğan görüşmede, iki ülkenin gelecek dönemde bölgesel kalkınma hamlelerini eş güdüm içinde şekillendirmesinin önemli olduğunu ifade etti.
Erdoğan, Türkiye ile Azerbaycan’ın enerji ve ulaştırma başta olmak üzere birçok alanda işbirliğinin geliştirilmesine yönelik adımlar atmayı sürdüreceğini söyledi. Cumhurbaşkanı ayrıca Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki barış sürecinin ilerlemesinden memnuniyet duyduğunu ve Türkiye’nin sürece katkıda bulunmaya devam edeceğini kaydetti.
Geçit törenine Kuzey Kore de katılacak
Başkent Pekin’de 3 Ağustos Çarşamba günü İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinin 80. yıl dönümünü anmak için bir askeri geçit töreni düzenlenecek. Geçit törenine Şi’nin yanında Putin ve Kuzey Kore Lideri Kim Jong-un da katılacak. Tören, Şi ve iki liderin kamuoyu önünde birlikte göründüğü ilk resmi ortam olacak.
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkian ve Myanmar cunta lideri Min Aung Hlaing’in de geçit töreninde olması bekleniyor.
Şangay İşbirliği Örgütü nedir?
“Şangay Beşlisi” olarak adlandırılan bir güvenlik bloğu, 1996’da kuruldu. Soğuk Savaş’ın sona ermesi ve Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan tarafından sınır anlaşmazlıklarını çözmek için kurulan bir organizasyondu.
Ancak grup 2001’de Şangay İşbirliği Örgütü’ne dönüştü. Amaç ise NATO gibi Batı ittifaklarının etkisini sınırlamaktı. Örgüt, Çin, Rusya ve dört Orta Asya ülkesi tarafından kuruldu.
Ayrıca örgütün Suudi Arabistan, Mısır, Türkiye, Myanmar, Sri Lanka ve Kamboçya olmak üzere 14 önemli diyalog ortağı bulunuyor.
ŞİÖ üyesi ülkeler dünya nüfusunun yüzde 43’ünü, küresel ekonominin ise yüzde 23’ünü, yani neredeyse dörtte birini oluşturuyor.
Kuruluşundan bu yana düzenlenen en büyük buluşma
Bu yılki buluşma, kuruluşundan bu yana düzenlenen en büyük buluşma.
Tianjin için zirve, kuzey liman kenti genelinde pankartlar ve reklam panolarıyla büyük bir olay haline geldi.
Geceleri, on binlerce yerel izleyici, toplantı sırasında kule bloklarda sergilenen ışık gösterisini izlemek için nehir kenarına akın ediyor.
Sokaklar aşırı kalabalıklaştı, özellikle tarihi Jiefang Köprüsü ve çevresinde insanların hareket etmesi bile zorlaştı.
Gün içinde, ziyaret eden dünya liderlerinin konvoylarının hızlı bir şekilde geçmesine olanak sağlamak için yollara barikatlar kuruluyor ve yayalar zaman zaman beklemek zorunda kalıyor.
Şehir merkezinde taksi ve diğer kiralık araç hizmetleri durduruldu ancak bu durum, tarihi toplantı olarak nitelendirilen etkinliğe katılmak isteyen kalabalıkların coşkusunu azaltmadı.
Ancak polis, Tianjin’in 13 milyondan fazla sakinine mümkünse şehir içinde dolaşmaktan kaçınmaları ve acil ihtiyaçlarını karşılamak için yakınlarındaki dükkanlardan alışveriş yapmaları tavsiyesinde bulundu.
Kaynaklar: Reuters, The Guardian, The State Council (PRC), BBC
Derleyen: Can Malik Kiremitçi
