ABD Başkanı Donald Trump’ın Cumhuriyetçi Partisi ile Demokrat Parti bütçe konusunda uzlaşamayınca hükümet fonları 30 Eylül gece yarısı kesildi. Yüz binlerce federal çalışan ücretsiz izne gönderiliyor, birçok kamu hizmeti durduruluyor. ABD Başkanı Donald Trump ise “shutdown”u hükümeti küçültmek için fırsat olarak görüyor. İşte birkaç başlıkta ABD’de hükümetin kapanmasına yol açanlar ve bundan sonra neler olacağı.
Washington’da siyasi kriz derinleşti. Cumhuriyetçiler ile Demokratlar arasındaki bütçe pazarlığı çöktü ve hükümet resmen kapandı.
Beyaz Saray Yönetim ve Bütçe Ofisi, gece yarısı yayımladığı bildiride fonların kesildiğini doğruladı. Açıklamada, “Demokratların sürdürülemez tutumları kapanmanın süresini belirsiz kılıyor” denildi.
ABD siyasetinde daha önce de hükümetin kapandığı dönemler yaşansa da, bu kez kriz ABD Başkanı Donald Trump’ın radikal kesinti politikaları nedeniyle çok daha gergin bir atmosferde ilerliyor.
Hükümet neden kapandı?
ABD’de yeni mali yıl 1 Ekim’de başladı ancak Kongre, hükümetin harcamalarını finanse edecek yasa tasarısını zamanında geçiremedi. Cumhuriyetçiler Kongre’nin her iki kanadını kontrol ediyor ama Senato’da gerekli 60 oyu bulamadı.
Demokratlar, özellikle sağlık harcamalarında yapılan kesintilere itiraz etti. Medicaid programındaki kısıtlamaların geri alınmasını, sağlık sigortası sübvansiyonlarının uzatılmasını ve kamu sağlığı kurumlarının bütçesinin korunmasını talep ettiler. Cumhuriyetçiler bu talepleri reddetti.
Trump: “Kapanmadan iyi şeyler çıkacak”
Trump ise hükümetin kapanmasını engellemeye çalışmak yerine bunu siyasi bir fırsata çevirmeye çalıştı.
Geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada, “Hükümet kapanmalarından çok iyi şeyler çıkabilir. İstemediğimiz Demokrat projelerden kurtulacağız” dedi.
Beyaz Saray’ın yayımladığı talimatlarda ise bu kez sadece ücretsiz izin değil, “kalıcı işten çıkarmalara” hazırlık yapılması istendi.
Demokratlar, hükümetin kapanmasının sağlık ve sosyal haklara darbe vuracağı görüşünde. Parti liderlerinden Hakeem Jeffries, Trump yönetiminin “çalışanları işten atma tehdidini” kabul etmeyeceklerini söyleyerek, “Kamu çalışanlarını cezalandırmanıza izin vermeyeceğiz” dedi.
İki büyük federal çalışan sendikası da Trump yönetimine dava açtı.
Hangi hizmetler aksayacak?
Kapanmanın doğrudan sonucu yüz binlerce kamu çalışanının maaşsız izne çıkarılması oldu.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Kongre Bütçe Ofisi’nin tahminine göre her gün yaklaşık 750 bin federal çalışan işine gidemeyecek.
Sosyal güvenlik, Medicare, ordu, hava trafiği ve sınır güvenliği gibi kritik hizmetler devam edecek ancak Eğitim Bakanlığı çalışanlarının büyük bölümü izne çıkarılıyor, bazı sağlık hizmetleri ve göçmenlik mahkemeleri durduruluyor. Ulusal parklar kısmen açık kalacak ama personel yetersizliği nedeniyle ciddi sorunlar yaşanabileceği uyarısı yapılıyor.
ABD’de kapanmalar ne kadar yaygın?
ABD tarihinde hükümetin kapandığı çok sayıda dönem oldu.
Trump’ın ilk başkanlığında 2018-2019’da yaşanan 34 günlük kapanma modern tarihin en uzunu olmuştu.
Ancak bu kez fark, Beyaz Saray’ın ajanslara kalıcı işten çıkarmalara hazırlık yapma talimatı vermesi. Bu durum, kapanmanın yalnızca geçici bir siyasi kriz değil, devletin yapısal küçülmesine yol açabileceği yorumlarını güçlendiriyor.
Kapanmanın etkisi ne olacak?
Kısa vadede ekonomide büyük bir sarsıntı beklenmese de, kapanmanın uzaması borsalarda dalgalanmalara ve büyümenin yavaşlamasına yol açabilir.
Kamu çalışanlarının maaşsız kalması tüketimi etkileyecek, sağlık ve eğitim hizmetlerinde aksama milyonlarca Amerikalıyı zor durumda bırakacak.
Uzmanlara göre uzun sürecek bir kapanma, devlete olan güveni de ciddi biçimde zedeleyebilir.
