Reuters’a konuşan kaynaklara göre Türkiye, Halkbank davasının anlaşma ile kapatılması için ABD’ye 100 milyon dolar teklif etti. Teklifte, bankanın suçlamaları kabul etmemesi şartı öne çıkıyor.
Reuters haber ajansının iki diplomatik kaynağa dayandırdığı haberine göre, Türk heyeti geçtiğimiz ay Beyaz Saray’da yapılan AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump görüşmesinde Halkbank davasının çözümü için 100 milyon dolarlık bir uzlaşma önerisi sundu. Kaynaklara göre, teklifin ek koşullar da içerdiği ancak en önemli unsurun Halkbank’ın “suçluluğunu kabul etmemesi” olduğu belirtildi.
ABD Yüksek Mahkemesi, geçtiğimiz günlerde Halkbank’ın kendisine açılan davayı durdurma talebini reddetti. Böylece Halkbank’a Manhattan’daki federal savcılık tarafından 2019’da açılan “İran’a yaptırım delme” davası yeniden görülecek.
Savcılar, Halkbank’ı İran’ın Amerikan yaptırımlarını delmesine yardımcı olmakla suçluyor.
İddialara göre Halkbank, İran, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki aracı şirketler üzerinden yaklaşık 20 milyar dolarlık fonu gizlice transfer etti, petrol gelirlerini altın ve nakde dönüştürerek İran lehine kullandı ve sahte gıda ticareti belgeleri düzenledi.
Banka ise tüm suçlamaları reddediyor, suçsuz olduğunu savunuyor.
Medyascope yorumcusu ve Ortadoğu Enstitüsü’nde Türkiye’ye üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan Gönül Tol, AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump görüşmesinde Halkbank konusunun gündeme geldiğini yazmış; hatta görüşmeden çıkan en somut sonucun Halkbank meselesi olduğunu söylemişti. Tol, “Türkiye 100 milyon dolara yakın ceza ödeyecek ama kendisine isnat edilen suçları kabul etmeyecek” demişti.
“Uzlaşı girişimleri olumlu yönde ilerliyor”
Cumhurbaşkanlığı kaynakları uzlaşma görüşmeleriyle ilgili yorum yapmazken, Beyaz Saray ve Halkbank Reuters’ın sorularına yanıt vermedi.
Halkbank, Yüksek Mahkeme kararının ardından yaptığı açıklamada, “Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki anlayış çerçevesinde hukuki bir uzlaşı zemini bulmaya yönelik girişimler olumlu yönde ilerlemektedir” ifadesini kullanmıştı.
100 milyon doların üstü de gündemde
Reuters’a göre bazı analistler, teklif edilen 100 milyon dolarlık bedelin sembolik olabileceğini, uzlaşmanın gerçekleşmesi durumunda cezanın çok daha yüksek bir seviyeye çıkabileceğini öngörüyor.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Hatırlanacağı üzere, 2009–2015 yılları arasında HSBC, BNP Paribas, Standard Chartered ve Credit Suisse gibi sekiz Avrupa bankası, ABD yaptırımlarını ihlal ettikleri gerekçesiyle 14 milyar doların üzerinde ceza ödemişti.
Bu bankalardan BNP Paribas, Sudan, Küba ve İran’a yönelik yaptırımları ihlal ettiği suçlamalarını çözmek için yaklaşık 9 milyar dolar ödemeyi kabul etmişti.
Halkbank davası: İtiraz ikinci kez reddedildi
Halkbank, Türkiye’nin devlete ait bir kamu kurumu olduğu gerekçesiyle yabancı devlet dokunulmazlığı kapsamında yargılanamayacağını öne sürmüştü. Ancak Yüksek Mahkeme 2023’te bankanın bu savunmasını reddetmiş, davayı alt mahkemeye geri göndermişti.
Manhattan’daki İkinci Temyiz Mahkemesi daha sonra bankanın “ortak hukuk” (common law) kapsamında da dokunulmaz olmadığını belirtmişti. Yüksek Mahkeme’nin son kararıyla birlikte bu değerlendirme kesinleşmiş oldu.
ABD Adalet Bakanlığı da mahkemeye sunduğu görüşte, “ortak hukuk ilkelerinin, yabancı devlet bankalarını cezai kovuşturmadan korumadığı” yönünde görüş bildirmişti.
Dava, 2019’dan bu yana Türkiye–ABD ilişkilerinde gerginlik yaratan başlıca konulardan biri. AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, süreci defalarca eleştirmiş ve davayı “hukuksuz ve çirkin bir adım” olarak nitelendirmişti.
Kararın ardından Halkbank hisseleri yüzde 12,77 oranında değer kaybederek 25,94 seviyesine kadar geriledi. Karar öncesinde hisseler 29,74 seviyesini görmüştü.
