Le Soir, Belçika’da Fransızca yayınlanan etkili ve popüler bir günlük gazete. 1887 yılından beri yayınlanmakta olan Le Soir, 2. Dünya Savaşı sırasında Almanya Belçika’yı işgal edince 18 Mayıs 1940’ta yayın hayatına son verme kararı aldı.
Bazı gazeteler ise direnebilmek için yeraltına çekildi.
Yayın hayatına son veren Le Soir Gazetesi, Horace Van Offel ve Raymond De Becker gibi işbirlikçi gazeteciler tarafından Nazilerin desteğiyle yeniden yayınlanmaya başlandı.
Direnişçiler, işbirlikçi bu gazeteye “Çalınmış Le Soir” adını taktı.
Buna rağmen ne yazık ki Tenten’in yaratıcısı Herge, Tenten’in “Kayan Yıldız-L’etoile Mysterıeuse” macerasını bu gazetede yayınlamayı kabul etti.
Daha garibi bu Nazi destekçisi “Çalınmış Le Soir”ın tirajı hiç de zorlanmadan 300.000’e oturdu.
Nazilere karşı sabotaj operasyonları yürüten, sahte belgeler üreten ve 250 farklı yeraltı yayını yapan direniş örgütünün üyelerinden Marc Aubrion‘un aklına 11 Kasım’da bir “Sahte Le Soir” gazetesi çıkarmak geldi… 11 Kasım 1943, Almanların 1. Dünya Savaşı’ndaki yenilgisinin 25.yıl dönümüydü.
Bu fikrini Direniş Örgütü’nün basın bölümü yetkilisi René Noël ile paylaştı. Rene Noël de bu fikirden heyecanlandı.
300 bin tirajlı gazetenin Nazi’lerle alay eden bir içerikle sahtesini yayınlamak hiç de kolay bir iş değildi.
Ve sadece 21 günleri vardı.
10 Kasım 1943, çarşamba gününe denk geliyordu ve diğer günler 3 sayfa yayınlanan Le Soir çarşamba günleri dört sayfa çıkıyordu.
Direnişçiler fazladan bir sayfa basmak için daha da zorlanmamak için yayını 9 Kasım’a aldılar.
Sahte Le Soir
Belçikalı direnişçiler sonunda 50 bin “Sahte Le Soir” basmayı başardılar.
Gazete mizah içerikliydi ve 3 sayfa boyunca Nazileri madara ediyordu. Örneğin küçük ilanlarda Hitler’in “cehennemdeki adresi” veriliyordu.
Gazetenin 5 bin nüshası, detayları bütün hikayelerde anlatılan olağanüstü güçlükler ve büyük risklerle normal standart dağıtım kanalları üzerinden dağıtıldı.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Diğer 45 bin adet de direniş örgütünce el altından 10 franka satıldı. Örgüte gelir sağlandı.
Ancak hikâye kötü bitti
“Sahte” Le Soir, Belçika direnişinin olduğu kadar dünya medya tarihinin de çok önemli olaylarından biri olarak tarihe yazıldı.
Gerçekten de başlangıcından sonuna kadar yaşananlar bunu fazlasıyla hak ediyordu.
Öyle ki sahte gazete basımının gerçekleştiği mekanlar müze oldu. Bugün de müze.
Olayın kitapları yazıldı, çizgi romanları yapıldı, filmleri çekildi.
Belçika Posta Servisi, 1993 yılında Sahte Soir’in 50. yıldönümü dolayısıyla pul bastırdı.
Bugünlerde yeni bir filmi daha çekilmekte…
Sahte Le Soir’ın hikayesinin neden bu hafta Basın Tarihi’nde yer aldığına gelince…
Arenberg Müzayede Evi, 16 ve 17 Ekim günlerinde 9 Kasım 1943 tarihli bu “Sahte Soir” gazetesinin iki nüshasını açık artırmayla satışa çıkardı.
Açık artırma dünyanın ilgisini çekti ama biz duymadık.
İstedim ki geçen haftadan beri Avrupa’da dolanan Basın Tarihi aracılığıyla bunu sizlere de duyurayım… Ve 1943 yılında Nazilere direnen kahraman gazetecilere de bir manevi selam göndermiş olalım.
