Türkiye – Rusya Araştırmaları Merkezi kurucusu Aydın Sezer ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in bugün imzaladığı başkanlık kararlarını konuştuk.
Vladimir Putin’in imzaladığı başkanlık kararları Türkiye’ye yönelik neleri kapsıyor?
Öncelikle şunu belirtelim, bu karar tamamen uçak krizinden sonra Türkiye’ye yönelik olarak alınan kararlara ilişkin alınan bir kaldırma kararı. Yani tamamen Türkiye ile ilgili bir karar, bunu belirtebiliriz. Biliyorsunuz uçak krizinden sonra 28 Kasım 2015 tarihinde yine bir başkanlık kararıyla 2583 sayılı kararla Türkiye’ye yönelik iki ayrı başlıkta yaptırımlar gündeme gelmişti. Bunlar ticaretle ilgili olanlar, ithalatı yasaklanan Türk ürünlerle ilgili, çalışma koşullarıyla ilgili özellikle Türk işçilerinin, turizm, hava, deniz ve kara ulaşımına ilişkin kısıtlamalar ve engellemeler, vizeye yönelik kararlar ve iki ülke arasındaki ekonomik işbirliğine yönelik kararıdır. Şimdi, Ağustos ayından bu yana normalleşme süreci çerçevesinde Rusya tarafı tek taraflı olarak yavaş da olsa bazı adımlar atmıştı. Bu karar, bugün Putin’in imzaladığı kararla yaptırımlardan sadece bir veya iki konuda kısıtlama devam edecek gibi gözüküyor. Bunlardan bir tanesi ticari ürünlerle ilgili domates yasağı devam edecek, maalesef. Ama bu Türkiye açısından çok önemli bir konu değil. Diğer konu da umumi pasaport sahibi Türk vatandaşlarının Rusya’ya geçişlerinde vizeye tabi olmalarına devam edilecek. Yani Rusya vizeyi kaldırmadı. Putin, bugün imzaladığı kararla, ki bu karara istinaden hükümetin ilgili konularda kararnameler çıkartması bekleniyor. Yani bugünkü imzalanan kararla tüm yaptırımların ortadan kalktığını söylememiz için henüz erken. Ancak kısa bir süre içerisinde hükümetin yayınlayacağı kararnamelerle bu yaptırımların kalkacağı artık belli oldu. Bugünkü imzalanan kararda özellikle vize ile ilgili hizmet pasaportu sahibi Türk vatandaşlarının Rusya Federasyonuna vizesiz gidebilmelerine olanak sağlayan bir karar. Tabii mütekabiliyet esası koşuyor Rusya. Diğer konuda Rusya’da faaliyet gösteren Türk firmalarının, özellikle müteahhitlerin Türk vatandaşı işçi çalıştırabilmelerine yönelik serbestiyet. Yalnız bununla ilgili bir uygulamayı net olarak görmemiz lazım.
Ankara-Moskova ilişkilerindeki bir başka önemli konu da Rusya’nın öldürülen Ankara büyükelçisi yerine yeni bir büyükelçi atayıp atamayacağı konusuydu. Bu konuda ne gelişmeler yaşanıyor?
Türk medyasında da Rus medyasında da yer aldığı üzere yaklaşık on gün kadar önce Rusya Duma’da Dış İlişkiler Komitesi’nde Türkiye’ye bir büyükelçinin atanmasına yönelik süreç başlatıldı. Eski İstanbul başkonsolosu, Rusya federasyonu Türkiye’ye büyükelçi olarak Duma dış ilişkiler komisyonunda görüşüldü. Bu kişi 2009-2015 yılları arasında İstanbul konsolosuydu. Ortadoğu uzmanı, iyi düzeyde Arapça biliyor. Kendisi 2012 yılından beri tam yetkili birinci sınıf diplomat statüsünde ve hâlâ Rusya Dışişleri Bakanlığı’nda da kriz masasında daire başkanı. Aslında bizdeki genel müdürlük düzeyinde bir görev, oldukça aktif bir görev. Bu büyükelçisinin atanmasına ilişkin süreç başladı ama henüz tamamlanmadı. Federasyon konseyi dış ilişkiler komisyonunda da görüşülmesine müteakip Putin’in onayına sunulacak. Tabii Federasyon Konseyi ile Putin’in onayı arasındaki bu süreçte resmen Türkiye’ye isim verilecek. Bugün itibariyle Türkiye’ye yönelik böyle bir müracaat söz konusu değil.
