Cezayir’de, Devlet Başkanı Abdülaziz Buteflika ülkesinde krize yol açan beşinci kez başkanlığa aday olma kararını dün geri çekti. Seçimleri ertelediğini de belirten Buteflika, seçimin hangi tarihte yapılacağıyla ilgili ise bir bilgi vermedi.
Cezayir’de 18 Nisan’da yapılması beklenen devlet başkanlığı seçimlerinde ülkeyi 20 yıldır yöneten 81 yaşındaki Buteflika’nın beşinci kez aday olması Cezayirlileri sokağa dökmüştü. Ülkenin pek çok yerine yayılan ve bağımsızlıktan bu yana en kuvvetli toplumsal hareketlilik olarak görülen eylemlerde, liseliler ve üniversiteliler ön saftaydı.
Buteflika tüm bu süreç boyunca kameralar karşısına hiç geçmedi. Bunun sebeplerinden biri ise Buteflika’nın olaylar boyunca Cenevre’de bir klinikte tedavi görmesiydi.
Buteflika iki gün önce Cezayir’e dönmüş ancak protestolar dinmemişti. Bunun üzerine dün akşam saatlerinde Cezayirlilere bir mektupla seslenen Buteflika, adaylığını geri çektiğini ve seçimleri de ertelediğini duyurdu
Çekilme kararı hareketi kontrol amaçlı mı?
Buteflika’nın adaylıktan çekilmesi Cezayirliler tarafından sevinçle karşılandı. Ancak sevinç bir süre sonra yerini şüpheye bırakmış gibi görünüyor. Ülkenin en çok okunan gazetelerin manşetleri Buteflika’nın kararını şöyle yorumladı: Buteflika dördüncü (içinde olduğu) dönemi uzatacak (El Khabar), Buteflika ayrılacak, sistem devam edecek (El Watan), Buteflika Cezayirlilere iktidar tarafından kontrol edilen bir geçiş öneriyor (TSA).
Başkanlık seçimlerinin, Buteflika tarafından olaylar daha başlarken gerçekleştirileceği ilan edilen Ulusal Kongre sonrası yapılacağı düşünülüyor. Buteflika bu kongrenin ülkenin temel sorunlarını tartışacağını ve buradan çıkan kararların Anayasaya yansıtılmasıyla siyasal sistemde reformlar yapılacağını belirtmişti.
Bu kongrede halkı temsil eden kişilerin yer alacağı ve kongrenin 2019 bitmeden çalışmalarını tamamlayacağı konuşuluyor. Bunun sonucunda çıkan kararlar ise referanduma götürülecek ve aynı zamanda devlet başkanlığı seçimlerinin tarihi de belirlenecek. Ancak TSA internet sitesine göre, bu reform hamlesi Buteflika tarafından olaylar başlamadan çok önce, 2018 yılının son aylarında planlanmıştı. Bu yüzden TSA, Buteflika’nın bu protestoları kendi istediği reformları yapmak için kullanabileceğini ima ediyor.
Başkanlık seçimlerinin ertelenmesi kararı aslında yeni bir teklif değil.
2018’in sonlarında İslamcı siyasetçilerden ve Barış Topluluğunun üyesi Abdelrezzak Makri, toplumsal barış ve huzur için nisanda yapılması planlanan seçimlerin ertelenmesi gerektiğini kamuoyuyla paylaşmıştı. Ancak Buteflika’nın bu kez bu teklifi panik içinde yaptığı söyleniyor. Buna kanıt olarak, hâlâ kamuoyun önüne çıkmaması gösteriliyor.
Seçimlerin ertelenmesi anayasal olarak mümkün mü?
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Öte yandan, daha önce Buteflika tarafından pek çok kez değiştirilen Cezayir Anayasası’na göre, seçimlerin ertelenmesi mümkün değil. Anayasada “Bu karar sadece yaygın ve sürekli bir hastalık olduğunda devlet başkanı tarafından alınabilir. Ancak 100 gün içinde yine seçimlere gidilir” maddesi yer alıyor. Rejim şu an için bu maddeyi görmezden geliyor.
Anayasaya göre, seçimlerin ertelenmesi çok ciddi bir siyasal kriz olduğunda mümkün olabilir: Ülkenin kurumları, bağımsızlığı ya da toprak bütünlüğü tehlike altındaysa. Ancak gösterilerin barışçıl olduğu düşünüldüğünde bu madde de işlemez hale geliyor. Cezayir Üniversitesi’nde anayasa hukuku alanında çalışan Fatiha Benabou’ya göre, Cezayir Anayasası kriz anlarında etkili olamıyor.
Buteflika’nın dünkü kararına rağmen, Cezayirlilerin pek çoğu sosyal medyada örgütlenip eylemlerine devam kararı aldı. Geçiş sürecinin nasıl yaşanacağı ise merak konusu.
