Dünyanın en büyük ilaç ve kimya şirketlerinden olan Alman Bayer firması tarafından geçen yıl satın alınan Monsanto, Roundup adlı ot kurutucu ürününün kanserojen olduğu gerekçesiyle firmayı mahkemeye veren çifte 2 milyar dolar tazminat ödemeye mahkum edildi. Avukatlara göre çifte verilen tazminat tutarına bakılırsa, bu tarihi bir karar; ancak hukuk uzmanları, hâkimin büyük bir olasılıkla cezayı indireceği görüşünde.
Karar, geçen pazartesi günü, ABD’nin Kaliforniya eyaletindeki Oakland Eyalet Mahkemesi tarafından verildi. Mahkeme, Alva ve Alberta Pilliod çiftinin, 30 yıl boyunca Roundup marka ot kurutucu ürünlerini ev ve diğer mülklerinde kullanmaları neticesinde Non-Hodgkin lenfomuna (NHL, bir kanser türü) yakalandıkları sonucuna vardı.
Bu, Kaliforniya’da Monsanto aleyhine açılan davaların üçüncüsü. Firma daha önce kaybetmiş olduğu davaların ilkinde davacılara 80 milyon dolar, ikincisinde ise 289 milyon dolar tazminat ödemeye mahkum edilmişti. İkinci hüküm için ödenmesi öngörülen tazminat tutarı daha sonradan 89 milyon dolara düşürülmüştü.
Kararın ardından Bayer temyize gideceğini açıkladı. ABD’de söz konusu şirketle ilgili, glifosat tabanlı ot kurutucularının sağlığa ve çevreye zararlı olduğu iddiasıyla açılmış olan 13 binin üzerinde dava var.
Öte yandan, Birleşik Devletler Çevre Koruma Ajansı (EPA) geçen nisan ayında Roundup’ın içinde bulunan aktif etken maddenin güvenilir olduğunu savunmuştu. Bayer buradan hareketle mahkeme dosyasında EPA bulgularına yer verilmemiş olmasını eleştirdi: “Dünya çapında ileri gelen sağlık denetçileri arasında glifosat tabanlı ürünlerin güvenle kullanılabileceği ve kanserojen olmadığı yönünde konsensüs bulunmaktadır.”
Uluslararası Kanser Araştırmaları’nın 2015 tarihli, söz konusu kimyasalın kansere yol açabileceği yönündeki bulguları ve Monsento aleyhine birikmiş yığınla dava dosyası ise bunun aksini işaret ediyor. Dava dosyasında yer alan suçlamalar arasında Monsanto’nun, glifosatın kanserojen olduğu gerçeğini gizlemek için bilim insanlarını ve denetim kurullarını kasıtlı olarak manipüle ettiği iddiası da bulunuyor.
