Amerikan New York Times (NYT) gazetesi, Çin Halk Cumhuriyeti yönetiminin ülkenin doğusundaki Sincan Özerk Bölgesi’nde yaşayan Müslüman nüfusa yönelik asimilasyon amaçlı baskı, sindirme ve tedhiş politikasının nasıl icra edildiğini gösteren belgelere ulaştı.
Çin Komünist Partisi’nin içinden, “kimliğini gizli tutmak isteyen, Çin’de siyasi düzenin parçası bir kişi” tarafından sızdırıldığı belirtilen belgeler, yetkililerin son üç yıl içinde Uygur, Kazak ve diğer Müslüman azınlığa mensup bir milyona yakın kişiyi gözetim kampları ve hapishanelere kapattığını, içerden bakış ile görmemizi sağlıyor.
403 sayfa tutan belgelerden birinde, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping Komünist Parti üyelerine, “Sincan’da terörle ve ayrılıkçılıkla mücadelede kesinlikle merhamet göstermeyin” diyor. NYT, Uygur militanların 2014 Nisan’ında bir tren istasyonunda 150 kişiye bıçakla saldırıp 31’ini öldürmesinden sonra, Şi’nin bölgeyi ziyaret ettiğini ve ertesinde bir dizi konuşma ile bugünkü politikanın temellerini attığını yazıyor.
Buna göre Şi, [parti] “diktatoryasının tüm organlarından faydalanılarak” terörizmle ve ayrılıkçılıkla” topyekûn mücadele edilmesini, bunu yaparken de hiçbir şekilde merhamet gösterilmemesini istiyor. Şi, doğrudan ve açıkça Uygurlar’ın “yeniden eğitim kampları”na alınması talimatını vermiyor ancak, “Sincan’daki istikrarsızlığın kaynağı olan zararlı inançların kökünün kazınması” gerektiğini söylüyor.
Gazete Sincan’daki kampların 2016 yılında bölgeye Çen Quango adlı parti liderinin atanmasından sonra hızla genişletildiğini kaydediyor. NYT’nin ulaştığı belgelerde Çen, “alıkonulması gereken herkesin alıkonulmasını” istiyor. Gazetenin aktarımına göre, Çen’in yöntemleri önce, ekonomik büyümenin olumsuz etkilenebileceği, etnik gerilimin artabileceği nedenlerle yerel yetkililerden direnç görüyor. Ancak Çen kendisine itiraz eden herkesi tasfiye ederek bildiği yolda devam ediyor.
NYT’nin paylaştığı bir başka belge, başka bir kentte üniversitede okurken ailelerinin kamplara alındığından bihaber öğrenciler, tatil için evlerine dönüp ebeveynlerini sorduklarında, yetkililerin nasıl cevap vermesi gerektiğine dair bir talimatname. Soru cevap şeklinde hazırlanmış talimatnamede, ebeveynlerini soran öğrencilere “devletin açtığı bir meslek okulu”na (yeniden eğitim kampı) gönderildiklerinin söylenmesi isteniyor. Soranlar ısrarcı olursa, o takdirde de yetkililerin, “ebeveynlerinin ‘suçlu’ olmadığı ancak bu okullardan ayrılmaları ya da bu okullarda ziyaret edilmelerinin mümkün olmadığı”nı söylemesi gerekiyor. Öğrencilere “dedikodulara inanmamaları” telkini ve davranışlarının yakınlarının “meslek okulu”ndaki kalma süresini etkileyeceği uyarısı da yapılıyor.
Sızdırılan belgelerden 200 sayfa, Şi’nin ve diğer liderlerin parti içinde yaptığı konuşmalar. 150’yi aşkın sayfa ise, Sincan’daki Uygur nüfusun kontrolü ve izlenmesi için hazırlanmış talimatnameler ve raporlar. NYT, belgeler arasında İslam’a ilişkin bir dizi kısıtlamanın Çin’in diğer bölgelerine de uygulanmasına dair planların da bulunduğunu yazıyor.
