Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

Uluslararası Basın Enstitüsü’nden (IPI) “Dijital Medya Raporu”: “Bağımsız yayıncıların sosyal medyadaki etkileşimi, iktidar medyasına kıyasla yüzde 16,5 daha yüksek”

Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI), Türkiye’deki 28 yaygın ve yerel medya kuruluşunun incelendiği “dijital medya raporunu” yayınladı. IPI Türkiye Ulusal Komitesi Başkan Yardımcısı Emre Kızılkaya ve gazeteci Burak Ütücü’nün hazırladığı raporda Medyascope ile ilgili istatistik ve gözlemler de yer alıyor. 

Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI) tarafından hazırlanan “Türkiye’de ‘Yeni Ana Akım’ Yükseliyor (Ve Desteğe İhtiyacı Var)” başlıklı rapor, Türkiye’de bulunan 28 yaygın ve yerel medya kuruluşunun dijital etkisini, kapasitesini ve ihtiyaçlarını “ana akım medya kuruluşlarıyla” karşılaştırıyor.

IPI Türkiye Ulusal Komitesi Başkan Yardımcısı Emre Kızılkaya ve gazeteci Burak Ütücü tarafından hazırlanan raporda, sosyal medya platformları Facebook, Twitter, Instagram ve Youtube üzerindeki milyonlarca etkileşimin yer aldığı güncel bir veri kümesi kullanılırken haber kuruluşlarının 2020 yılında sosyal medyadaki “etkileşim performansları” haftalık olarak irdelendi. 

Raporda yer alan medya kuruluşları üç gruba ayrıldı. 

A grubunda “yaygın medya” grupları yer alıyor: Sözcü, Cumhuriyet, BirGün, Evrensel, Yeniçağ, Karar, OdaTV, Gazete Duvar, T24, Diken, Halk TV, Tele1, Medyascope ve Teyit

B grubunda ana akım medya grupları yer alıyor: Hürriyet, Sabah,  Yeni Şafak, Akşam, Haber7, Habertürk ve NTV.

C grubunda yerel medya grupları yer alıyor: Pusula (Zonguldak), Haber61, Manavgat Son Haber, Pusula (Erzurum), Tigris Haber, Yayla Haber ve Dokuz Eylül.

Dijital erişim

Üç grubun genel dijital erişiminin de incelendiği rapora göre bağımsız medya kuruluşları, iktidara yakın medya kuruluşlarına kıyasla, 45-54 yaş üzerinde yüzde 19,2 ve 55 yaş üstünde yüzde 20,3 oranında daha fazla dijital erişime sahip.

Ancak iktidara yakın medya, 18-24 (yüzde 28,8 ile) ve 15-17 (yüzde 27,4 ile) yaş gruplarıyla birlikte kadınlar (yüzde 27,7) arasında da bağımsız medyayla arayı açmış durumda. 

Sosyal medya erişimi

Raporun “Sosyal medya erişimi” başlığında aktarılan bilgilere göre, iktidara yakınlığıyla bilinen Yeni Şafak gazetesi, diğer kuruluşları geride bırakarak 2020 yılında sosyal medyada en fazla etkileşime sahip kuruluş oldu. Bu etkiye rağmen bağımsız medya kuruluşları, iktidara yakın medya kuruluşlarına kıyasla sosyal medya platformlarında yüzde 16,5 oranında daha fazla etkileşim aldı.

Okur ve izleyicileri farklı görüşlerle buluşturma

Raporda paylaşılan bu etkileşim ağına göre A Grubu’ndan Sözcü, Oda TV, Cumhuriyet ve Yeniçağ, B Grubu’ndan ise Habertürk ve Hürriyet, farklı medya grupları arasında bir köprü rolü üstlenmeye diğerlerine oranla daha yakın. 

Öte yandan Teyit, Medyascope ve Evrensel, bu ağın “dışsal bağlayıcıları” olarak bağımsız medyanın “okur ve izleyicileri farklı görüşlerle buluşturma” misyonunda önemli bir işlev üstleniyor. 

“İç köprüler” ve “dış bağlayıcılar”

Türkiye’deki haber tüketimi konusunda, özellikle Twitter’da farklı gruplar arasında belirli miktarda bir kutuplaşma olduğu görülse bile rapora göre, bu mutlak bir sonuç değil. Kullanıcıların önemli bir bölümü, “iç köprüler” ve “dış bağlayıcılar” yoluyla çeşitlilik arz eden kaynaklara erişim sağlayabiliyor. Bağımsız medya kuruluşları, bu izlerkitlenin ağırlık merkezine, iktidara yakın medya kuruluşlarına kıyasla daha yakın.

YouTube erişimi

Raporda Medyascope’un, video habercilikte ender bir başarıya imza atarak birkaç yıl içinde geleneksel yayıncıları birçok metrikte geçmeyi başardığına dikkat çekildi. 

Raporda ayrıca, geleneksel televizyon yayıncılarının, ek maliyet olmaksızın sürekli YouTube canlı yayını yapabilmek ve çok daha geniş bir video arşivine sahip olmak gibi çok sayıda rekabet avantajı olmasına rağmen B Grubun’dan sadece Yeni Şafak’ın ve A Grubu’ndan Medyascope’un YouTube’da oldukça yüksek video izlenme sayılarına ulaşabilmesine dikkat çekildi. 

Medyascope’un bu alandaki başarısının arkasındaki nedenlerden biri olarak “YouTube’da günlük haber ve yorum videosu üretimi en yüksek yayın kuruluşu” olması gösterildi. Günlük video sayısında Medyascope’u, Cumhuriyet ve Tele 1 izliyor.

Google, bağımsız medya kuruluşlarına kayda değer oranda daha az görünürlük sağlıyor

Raporda arama motoru Google’ın, haber konulu aramalarda B Grubu’ndaki kuruluşları yüzde 90,6 oranında daha fazla öne çıkardığı belirtildi.

Rapora göre, A Grubu’ndaki bağımsız yayıncıların Google’ın “Başlıca Haberler” kısmına ancak yüzde 8 oranında girebildikleri görüldü. 356 haber alanı ayrılan Sözcü Gazetesi’nin yanında, bağımsız medyadan yalnızca iki yayıncı daha listede yer alabildi. Google, Halk TV ve Yeniçağ’a yalnızca birer haber alanı verdi. Geriye kalan diğer A Grubu yayıncıları, en büyük hacimli günlük haber aramalarında ilk üç sırada değil.

Google’ın farklı bir algoritmayla derlenen “Haberler” uygulamasında ise en fazla öne çıkardığı 18 yayıncı içinde dokuzu iktidara yakın medya, üçü de bağımsız medya kuruluşu. 

Araştırmada paylaşılan verilere göre Google, Türkiye’deki bağımsız medya kuruluşlarına kayda değer oranda daha az görünürlük sağlıyor. Oysa raporda bahsedilen veriler bağımsız medyanın hem genel dijital erişim, hem sosyal medya etkileşimi, hem de büyüme hızında iktidar medyası ile kıyaslanabilir bir ölçeğe ulaştığını, hatta yer yer onu geçtiğini gösteriyor.

Bağımsız medyanın elinde kıt kaynaklar var

Raporda ayrıca Medyascope‘un kurucusu Ruşen Çakır’ın Türkiye’deki bağımsız medyayla ilgili sarfettiği “Şu anda çok iyi bir performans göstermese de bu daha çok elindeki kıt kaynaklarla ilgili bir durum” sözlerine yer verildi.

Öte yandan Çakır’ın, “iktidarın gazeteciler ancak kıt kaynaklara sahip olsunlar ve fazlasını edinemesinler diye uğraştığını” vurguladığı belirtilerek tüm bu zorluklara rağmen bağımsız medyanın, “devam eden şoklar karşısında ezilmediğine” yönelik görüşleri de paylaşıldı.

Raporun tamamını buradan okuyabilirsiniz.

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.