2020 yılının mart ayında ortaya çıkan koronavirüs salgınıyla birlikte yeniden gündeme gelen salgın hastalıkların kökenine dair tartışmalar, Sovyetler Birliği yetkilileri tarafından reddedilen ama yıllar sonra ABD’li bilim insanları tarafından laboratuvar kaynaklı olduğu ortaya çıkarılan 1979 tarihli “şarbon salgınını” hatırlatıyor. Gizemi ancak 1993 yılında çözülebilen salgın sebebiyle en az 66 kişi hayatını kaybetmişti. New York Times gazetesinin konu hakkındaki haberini Mehmet Yaşar Altundağ derledi.
Rusya’nın dördüncü büyük şehri Yekaterinburg’da, 1979 yılının ilkbaharında ortaya çıkan “şarbon salgını”, o dönem Amerika Birleşik Devletleri’ndeki (ABD) sağlık yetkililerinin dikkatini çekmiş olsa da Sovyetler Birliği polisinin çabalarıyla salgının kökenine dair düzenlenen doktor raporlarına el konulmuş ve olayın uluslararası kamuoyunda görünür olması engellenmişti.
Antraks olarak da bilinen şarbon hastalığı, hayvanlardan insanlara doğrudan veya dolaylı temas yoluyla bulaşan bir hastalık türü olarak biliniyor. Yekaterinburg’da ortaya çıkan şarbon salgını, o dönem şehirde en az 66 kişinin hayatına mal olmuştu.
Sovyetler Birliği yetkilileri, salgının kaynağını “antraks adlı virüsü taşıyan bir etin tüketilmesi” olarak açıklamıştı. Ancak ABD’li bilim insanları, casusların ortaya çıkardığı bilgiler kapsamında virüsün laboratuvarda yapılan deneyler sonucunda dışarıya sızdığını düşünüyordu.
Olayın aslı 1993’te ABD’li bilim insanları tarafından yapılan ek araştırmalar sonucu ortaya çıkmıştı. Yekaterinburg şehrinde biyolojik silah geliştiren bir askeri laboratuvarda meydana gelen kazanın ardından dışarı sızan antraks virüsü, şehirde şarbon salgınına yol açmıştı.
Yekaterinburg’da ortaya çıkan ve Sovyetler Birliği yönetimi tarafından asıl kaynağı uzun bir süre gizlenen bu salgın, koronavirüs salgınının nasıl çıktığına dair tartışmaları da tekrar akıllara getiriyor. Birçok bilim insanı, koronavirüsün tıpkı diğer tiplerinde olduğu gibi hayvandan insana geçtiğini düşünse de virüsün ilk görüldüğü yer olan Çin’in Vuhan şehrindeki Vuhan Viroloji Enstitüsü’ne yönelik kapsamlı bir araştırma yapılmasını isteyen bilim insanlarının sayısı gün geçtikçe artıyor.
Derleyen: Mehmet Yaşar Altundağ
