Afganistan’ın başkenti Kabil dışındaki bir Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) yerleşkesi, ülkedeki en gizli yerlerden biriydi. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) merkezli New York Times gazetesinin yayımladığı görsel analiz, CIA’in bu yerleşkesini nasıl alelacele kapattığını ve Taliban’ın bölgeye girişini gösteriyor. Yapılan bu analizin ayrıntılarını Medyascope sizin için derledi.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Joe Biden’ın Amerikan askerlerini 31 Ağustos itibarıyla kadar Afganistan’dan çekmesinden önce, ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) tarafından kullanılan gizli bir yerleşke, giderayak yok edildi. Gözaltılar ve gizli tahliyelerde merkez olarak kullanılan yerleşkenin ayrıntılarını The New York Times (NYT) gazetesi ortaya çıkardı.
CIA, Afganistan’da terörle mücadele birimlerini eğitmek için yerleşkenin bir bölümünde Kartal Üssü adı verilen bölgeyi kullanmıştı. CIA’in Tuz Çukuru olarak bilinen Afganistan’daki ilk gözaltı merkezi ise yerleşkenin başka bir kısmındaydı. 31 Ağustos’a dek, Taliban’ın yerleşkedeki “hassas malzemeleri” ele geçirmesini önlemek için hem Kartal Üssü hem de Tuz Çukuru’ndaki tüm yapılar yıkıldı.
NYT, tüm bu tahliye çalışmaları sürerken planlanan yıkımların nasıl düzenlendiğini ve Taliban’ın yerleşkeye nasıl kolayca ulaşabildiğini anlamak için uydu görüntülerini, şirket kayıtlarını, aktif yangın verilerini ve uçuş rotalarını analiz etti.
Yerleşke
Afganistan’ın başkenti Kabil’de dağların arasında yer alan yerleşke, Uluslararası Hamid Karzai Havalimanı’na beş kilometreden daha yakın. Yaklaşık üç kilometrekarelik bir alana yayılan yerleşke, uydu görüntülerinden de rahatlıkla görülebiliyor. Ancak yerleşkenin içini gösteren hiçbir fotoğraf bulunmuyor.
Tuz Çukuru
CIA, ABD Başkanı Joe Biden’ın ABD birliklerini eylül ayına dek Afganistan’dan çekeceğini açıklamasının ardından, nisan ve mayıs aylarında Tuz Çukuru olarak bilinen kısımdaki binaları yıkmaya başladı.
Yıkılan bu binaların inşaatı, ABD Temsilciler Meclisi’ndeki üyelerin CIA’in sahada “gelişmiş sorgulama teknikleri” uygulamaya başladığını söylediği 2002 ila 2004 yılları arasında başlamıştı.
27 Ağustos’ta Pentagon’un ekipmanlarda kontrollü patlamalar düzenlediğini söylediği gün, bölgede daha çok yıkım meydana geldi. NASA’dan elde edilen açık kaynaklarda, bölgedeki aktif yangınların ve patlamalardan kaynaklı ortaya çıkan ısının izleri gözüküyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Kartal Üssü
CIA’in Afgan kuvvetlerini eğittiği Kartal Üssü, daha önce eski bir tuğla fabrikasında kurulmuştu. ABD’li yetkililer gazeteye verdikleri demeçte üssün, daha sonra yeni inşa edilmiş binalardan oluşan daha büyük bir komplekse taşındığını söyledi. Bu yeni yapılar, 27 Ağustos’ta yok edildi. Araştırmacılar, büyük olasılıkla binalarda resmi belgelerin, sabit disklerin ve birtakım hassas bilgilerin bulunduğunu söyledi. Yetkililer de Kartal Üssü’nün yok edildiğini doğruladı.
Tahliyeler nasıl planlandı?
Taliban’ın Kabil’i ele geçirdiği 15 Ağustos tarihinden itibaren, ABD Afganistan’daki diplomatik misyonlarını kapatmak için acele etti. Tahliye çalışmaları sırasında ABD vatandaşları ve Taliban tarafından hedef alınabilecek Afganlar yerleşkeden tahliye edildi.
24 Ağustos’ta Planet Labs tarafından Times için çekilen bir uydu görüntüsünde, yerleşke içinde sıralanan onlarca araç görülüyor. Araçların birçoğu ise daha sonra kasıtlı olarak ateşe verildi.
Tahliye edilecek kişiler, Taliban’ın kontrol noktalarından kaçmak için helikopterler aracılığıyla Uluslararası Hamid Karzai Havalimanı’na götürüldü. Uçuş takip uygulamalarından alınan verilere göre, 15 Ağustos’tan itibaren Mi-17 helikopteri bölgeye en az 35 uçuş düzenledi. Tahliye operasyonları hakkında bilgi veren yetkililer, 15 Ağustos’tan bu yana bölgeden yüzlerce kişinin tahliye edildiğini doğruladı.
Tahliyeler esnasında kullanılan uçaklar, gizli ve hassas görevlerde yer almak üzere tasarlanmış modeller. Helikopterler de genellikle Afgan ordusu tarafından kullanılan ve normalde Kabil üzerinde uçarak dikkatleri üzerine çekmek istemeyen Rus yapımı Mi-17’ler. Uçakların bağlı olduğu özel şirketin yöneticisinin de CIA ile bağları bulunuyor.
CIA daha önce Mi-17’leri uçurduğunu kabul etmiş ve hatta bir tanesini Eylül 2001’de Afganistan’daki işgali başlatmak için kullanmıştı.
Taliban bölgeyi nasıl ele geçirdi?
CIA’in yerleşkesindeki tahliyeler ve binaların yıkımları 28 Ağustos’ta son buldu. 30 Ağustos’ta paylaşılan videolarda Taliban’ın bölgeye girdiğini görüldü. Taliban yetkilileri de açıklamalarında, “Burası çok önemli bir yerdi” dedi.
