Anayasa Mahkemesi (AYM), 2017 yılında İstanbul’da görev yaptığı hastaneden evine dönerken Mecidiyeköy Metro İstasyonu’nda üstünü aramak isteyen üç polis memuru tarafından darp edilen Dr. Hüseyin Santalu’nun başvurusunu karara bağladı. Kötü muamele yasağının usul boyutunun ihlal edildiğine hükmeden mahkeme, Santalu’ya 20 bin lira tazminat ödenmesine ve polisler hakkında soruşturma açılmasına karar verdi.
İstanbul’da yaşayan Dr. Hüseyin Santalu, 16 Kasım 2017’de görev yaptığı hastaneden evine dönmek için saat 09.30’da Mecidiyeköy Metro İstasyonu’nda beklerken yanına gelen üç polis memuru tarafından üstü ve eşyaları aranmak istendi. Santalu’nun anlatımına göre, kendisine yazılı herhangi bir arama kararı göstermeyen polisler, arama yapmak için yazılı karara gerek olmadığını söyleyerek Santalu’ya bağırdı. Ardından Santalu’nun kolundan ve boynundan tutarak istasyonun ücra bir köşesine götüren görevliler, burada Santalu’yu darp etti ve bir saate yakın, bir köşede hukuka aykırı şekilde tuttu. Santalu’nun avukatını aramasına izin vermeyen polisler, tutanak tutulması talebini de reddetti. Bunun üzerine tek taraflı tutanak düzenleyen Santalu, daha sonra serbest bırakıldı.
Darp raporu alan Santalu, kamera görüntülerinin araştırılmasını istedi
İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nden darp raporu alan Santalu, üç polis hakkında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na şikâyette bulundu. Santalu dilekçesinde, yaşanan olayın en önemli delili olan kamera görüntülerinin ivedilikle temin edilmesini istedi. Savcılığın, Santalu’nun yaralanmasının niteliğinin belirlenmesi için görüşünü sorduğu İstanbul Adli Tıp Şube Müdürlüğü, yaralanmanın basit tıbbi müdahaleyle giderilebilecek ölçüde hafif nitelikte olduğunu belirtti.
Savcılık, şüpheli polis memurları F.G., Y.A. ile komiser yardımcısı İ.K.nın kimliğini belirleyerek ifadelerini aldı. Polisler, haklarındaki suçlamaları reddetti. Polisler hakkında açılan disiplin soruşturmasından da bir sonuç çıkmayınca savcılık takipsizlik kararı verdi. Yapılan itirazdan da bir sonuç çıkmayınca Santalu, avukatı aracığıyla Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurdu.
“Kötü muamele yasağı ihlal edildi”
AYM Birinci Dairesi, Santalu’nun başvurusunda, kötü muamele yasağının usul boyutunun ihlal edildiğine, ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden soruşturma yapılmasına ve Santalu’ya 20 bin lira manevi tazminat ödenmesine hükmetti.
AYM’nin kararında şikâyet ve delillerin savcılıkça tespit edilmediği, Santalu’nun şikâyet dilekçesinde özellikle temin edilmesini istediği kamera görüntülerinin araştırılmadığı ve başvurucunun soruşturmaya etkin katılımının sağlanmadığı belirtildi.
Kararda kamu görevlilerince uygulandığı ileri sürülen kötü muamele iddialarına ilişkin olarak yürütülen soruşturmanın etkililiği için soruşturmanın uygulamadaki bağımsızlığı ile tarafsızlığının da sağlanması gerektiği vurgulandı.
Kararın gerekçesinde şöyle denildi:
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Kamu görevlilerinin eylemleri dolayısıyla kötü muamele yasağının ihlal edildiğine yönelik şikâyetlerin araştırılmasında soruşturma makamlarının tutumu bu olaylara müsamaha gösterilmeyeceği izlenimi verilmesi yönünden büyük öneme sahiptir. Somut olayda kolluk görevlileri başvurucuya fiziksel temasta bulunmadıkları yönünde savunma yapmalarına karşın başvurucunun olay günü yaralandığını destekleyen sağlık raporunun bulunduğu dikkate alındığında oluşan bu çelişkinin Savcılık kararında tartışılmadan iddiaları destekleyen delil bulunmadığı sonucuna ulaşılmasından dolayı soruşturma makamınca delillerin nesnel olarak analiz edildiği hususunda tereddüt oluşmuştur. Tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde yürütülecek adli sürecin mutlaka bir dava açılması ya da açılan davanın belli bir hükümle sonuçlanması gerektiği anlamına gelmemekle birlikte başvurucuya karşı kötü muamele oluşturduğu iddia edilen eylemlere yönelik olayın aydınlatılması amacıyla etkili bir ceza soruşturması yürütülmediği sonucuna ulaşılmıştır. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 17. maddesinin 3. fıkrasında güvence altına alınan kötü muamele yasağının usul boyutunun ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir. “
