Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Almanya, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İsveç, Kanada, Norveç ve Yeni Zelanda büyükelçiliklerinin, Viyana Sözleşmesi’nin 41. maddesine atıfla, “ABD, 18 Ekim tarihli açıklamaya ilişkin bazı soruların yöneltilmesi vesilesiyle, Diplomatik İlişkiler Hakkındaki Viyana Sözleşmesi’nin 41. maddesine riayet etmeyi teyit eder” açıklamasının ardından “istenmeyen kişi” krizi sona erdi. Büyükelçiliklerin açıklamaları Türk medyasında “Büyükelçiler geri adım attı” olarak yankılanırken, Batı medyası ise haberlerinde “Erdoğan geri adım attı” yorumunu yaptı.
ABD Büyükelçiliği’nin Viyana Sözleşmesi’nin 41. maddesini hatırlatarak paylaştığı mesaj sonrası, Türkiye’de hükümete yakın kaynaklar, büyükelçilerin “geri adım attığını” belirtti. Büyükelçilerin açıklamalarının ardından cumhurbaşkanlığına yakın kaynaklar da, “bu geri adımın” AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından olumlu karşılandığını söyledi.
Dünkü (25 Ekim) kabine toplantısının ardından kamuoyuna açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da gündeminde büyükelçiliklerin açıklamaları vardı. Büyükelçilerin açıklamalarının herhangi bir kişi ya da konuyu değil, doğrudan Türkiye’nin egemenlik haklarını hedef aldığını belirten Erdoğan, “Bu tavır hâkimlerimiz, savcılarımız ve avukatlarımızla birlikte tüm yargı mensuplarımıza yapılmış büyük hakarettir. Türkiye’nin nezaketini zaaf görerek eski alışkanlıklarına yönelenler, yaptıkları yanlışı kabul etmedikleri sürece hak ettikleri cevabı alacaklardır” ifadesini kullandı.
Türkiye’nin niyetinin asla kriz çıkarmak olmadığını vurgulayan Erdoğan, “Artık daha dikkatli olacaklardır. Bağımsız ve tarafsız yargımızla, yargı mensuplarımıza yönelik bu saygısızlığa gereken cevabı vermek devletin başı olarak herkesten önce bizim görevimizdir. Ülkemizin bağımsızlığına ve milletimizin hassasiyetlerine saygı duymayan hiç kimse, sıfatı ne olursa olsun, bu ülkede barınamaz” dedi.
Batı medyası Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarını nasıl manşetlerine taşıdı?
10 büyükelçinin “istenmeyen kişi” ilan edilmesi ve akabinde yaşananlar uluslararası basında da geniş yankı buldu. ABD merkezli New York Times gazetesi, krizin yumuşamasını “Cumhurbaşkanı Erdoğan 10 büyükelçiyi sınır dışı etme kararında geri adım attı” manşetiyle gündemine taşıdı.
Yazıda 10 büyükelçiliğin Viyana Sözleşmesi’nin 41. maddesine yönelik açıklamalarının Erdoğan tarafından memnuniyet ile karşılandığı belirtildi ve “Büyükelçileri sınır dışı etmek ekonomik sorunlara ve NATO içerisinde dağılmaya sebep olabilecekti. Erdoğan, Türkiye’ye yeni bir ekonomik felaket getirecek ve NATO ittifakına zarar verecek diplomatik bir fırtınadan kurtuldu” ifadeleri kullandı.
İngiltere merkezli The Guardian gazetesi de NYT’ye benzer bir manşet attı ve “Türkiye, yabancı büyükelçileri sınır dışı etmekten vazgeçti” ifadesini kullandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 10 büyükelçiyi “istenmeyen kişi” ilan etmesinden sonra diplomatik gerilimin tırmandığı belirtilen haberde, “Büyükelçilerin toplu olarak sınır dışı edilmesi, NATO müttefikleri arasındaki ilişkilerde eşi benzeri görülmemiş bir gelişme yaşatabilir ve Erdoğan’ın 20 yıllık iktidarında Türkiye ile Batı arasındaki en büyük diplomatik krizi oluşturabilirdi” ifadeleri kullanıldı.
Fransa merkezli France24 de konuyu manşetine şu ifade ile taşıdı: “Erdoğan, büyükelçileri sınır dışı etme tehdidinde geri adım attı.”
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Londra merkezli Reuters haber ajansı büyükelçiler krizini manşetine “Türkiye ve Batı en büyük diplomatik krizin eşiğinden döndü” diyerek taşıdı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kabine toplantısının ardından, “Amacımız asla kriz yaratmak değil” sözlerinin hatırlatıldığı haberde, gerilimin çözülmesi için bazı Türk yetkililerinin görüşmeler yürütüldüğü belirtildi. Reuters’a konuşan diplomatik bir kaynak, bu görüşmelerin Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın tarafından tarafından yürütüldüğünü aktardı.
ABD merkezli Bloomberg de “Erdoğan gerilimden kaçındı” manşeti ile büyükelçiler krizinin sona erdiğini belirtti. Ankara’daki yetkililerin Erdoğan’ı “istenmeyen kişi” ilan etme açıklamasından vazgeçirmeye çalıştığının vurgulandığı haberde, “Erdoğan 10 Batılı büyükelçinin sınır dışı edilmesi talebinden vazgeçti. Türk Lirası’nı sarsan ve Ankara’nın kilit ortaklarıyla ilişkilerini çöküşün eşiğine getiren diplomatik kavgayı yumuşattı” ifadeleri yer aldı.
Almanya merkezli Der Spiegel de, “Erdoğan, Batılı büyükelçileri sınır dışı etme kararından geri adım attı” manşetini kullandı. Haberde, “Osman Kavala’nın serbest bırakılması için çağrıda bulunan büyükelçilerin Türkiye’den ayrılmasına gerek kalmadı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu kişilerin “istenmeyen kişi” ilan edilmeleri yönündeki açıklamalarını revize etti” yorumu yapıldı.
Haberde Erdoğan’ın kariyerinde ilk kez bu denli bir baskı altında kaldığı, Türkiye ekonomisinin büyük bir krizde olduğu ve Türk lirasının giderek değer kaybettiğine vurgu yapıldı. Ayrıca birçok gözlemcinin, Erdoğan’ın büyükelçilere yönelik tehditinin dikkatleri ekonomik krizden uzaklaştırmak olduğu görüşüne yer verildi.
