Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde bulunan Zerzevan Kalesi‘ndeki kazı çalışmalarında kemik flüt ve bronz anahtarlı yüzük bulundu. İki parça halinde bulunup birleştirilen flüt, küçükbaş bir hayvanın bacak kemiği üzerine yuvarlak delikler açılarak yapılmış. Yüzeyinde biri kırık, altı adet delik görülen flüt, 1.600 yıl öncesine ait. Flüt, askeri bir şehir olan Zerzevan Kalesi’nde yaşayanların, sanat ve müzik ile de ilgilendiklerini göstermesi açısından önemli. Medyascope‘a konuşan Kazı Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun, bölgede ilk kez böyle eserler ile karşılaştıklarını söyledi.
Doç. Dr. Aytaç Coşkun, “Yüzeyinde biri kırık, altı adet delik görülen flüt, M.S. 4-5. yüzyıla tarihlendirilmektedir. Flüt, askeri şehir olan Zerzevan Kalesi’nde yaşayanların sanat ve müzik ile ilgilerinin olduğunu göstermesi açısından önemli. Anahtarlı yüzükte, kilit içerisine giren dil ve gövde kısmı, el ile tutulan yüzük kısmına geçirilmiş. Dişli ucun bulunduğu gövde, yüzük üzerine hareketli olarak eklenmiş. Dairesel formlu halkası açık uçlu olup birer kuş başı ile son buluyor. Çok özel eşyaların konulduğu sandığı açmak için kullanılan anahtarlı yüzük, M.S. 4-5. yüzyıla tarihlendirilmektedir. Söz konusu eserler kazılarda çok nadir ele geçmekte ve bölgede ilk defa karşımıza çıkmaktadır” dedi.
“2022 yılı ‘Zerzevan Yılı’ ilan edilsin”
Coşkun, 2022 yılının “Zerzevan Yılı” ilan edilmesi için Diyarbakır’da sivil toplum kuruşlarının bir kampanya başlattığını ve bu kampanyaya destek verilmesini istediklerini belirtti.
Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Dicle Üniversitesi’nin işbirliği ile Zerzevan Kalesi’nde yürütülen kazı-restorasyon çalışmaları Doç. Dr. Aytaç Coşkun’un başkanlığında, 2014 yılında başladı ve halen devam ediyor. Çalışmalar Türk Tarih Kurumu, Safir Tuz, Diyarbakır Valiliği, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, Çınar Kaymakamlığı, Türkiye İş Kurumu, Karacadağ Kalkınma Ajansı, GAP Bölge Kalkınma İdaresi tarafından da destekleniyor.
Zerzevan Kalesi, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde
Roma’nın sınır garnizonu olan Zerzevan Kalesi’nin geçmişi Asur Dönemi’ne dayanıyor. Kale, 639 yılına yani İslam ordularının fethine kadar kesintisiz kullanılmış. Yeni başlayan çalışmalar, ulusal ve uluslararası alanda büyük yankı uyandırdı. Kale şu anda yerli ve yabancı turistlerin yoğun olarak ziyaret ettiği bir ören yeri.
1.200 metre uzunluğunda, 12-15 metre yüksekliğinde surlarla çevrelenmiş askeri yerleşimde, kamu yapılarının bulunduğu güney alanda 21 metre yüksekliğinde gözetleme ve savunma kulesi, kilise, yönetim binası, kaya sunağı gibi mimari kalıntılar yer alıyor. Kuzeyinde ise cadde-sokaklar ve konutlar var. Konutların bulunduğu alanda aynı zamanda su sarnıçları, yeraltı kilisesi, yeraltı sığınağı, Roma’nın doğu sınırındaki ilk Mithras tapınağı tespit edildi. Surların dışında yerleşime su sağlayan kanallar, sunu çanakları ve taşocakları, nekropol alanında ise kaya mezarları ve tonozlu mezarlar dikkat çekiyor. Zerzevan Kalesi’nde hem yerüstü şehri hem de büyük bir yeraltı şehri bulunuyor.
Zerzevan Kalesi ve Mithras Tapınağı, 2020 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne girdi.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
